تغییر فرهنگ ساخت و ساز در ایران

احمد خرم - ریاست سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران به تشریح وضعیت گذشته، حال و آینده صنعت ساختمان در ایران پرداخت و راهکارهای برون رفت از شرایط کنونی راتشریح کرد

به گزارش پایگاه خبری مهندسین نیوز – مرجع اخبار نظام مهندسی کشور به نقل از سازمان نظام مهندسی ساختمان تهران،احمد خرم – ریاست سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران به تشریح وضعیت گذشته، حال و آینده صنعت ساختمان در ایران پرداخت و راهکارهای برون رفت از شرایط کنونی راتشریح کرد

تغییر فرهنگ ساخت و ساز در ایران

 فرهنگ ساخت و ساز در ایران  باید تغییر کند.

با توجه به سابقه شما در حوزه ساختمان از زمان حضور در وزارتخانه تا تصدی سمتهای مرتبط با با این حوزه، صنعت ساختمان از گذشته تا به حال چه تغییری کرده است؟
خرم: متاسفانه در صنعت ساختمان و در صنعتی سازی خیلی کند جلو رفتیم. در منطقه خاور میانه بعنوان نخستین کشور با ساخت شهرک اکباتان وارد صنعتی سازی شدیم. این شهرک پس از گذشت چهل سال از ساخت و ساز، بصورت استوار ایستاده و مردم از این ساختمانها بهره برداری میکنند و خوشالند که ساختمانی ویژه با عمر بیش از ۱۰۰ سال ساخته شده است. بعد از انقلاب متوسط عمر ساختمانهای ما سی سال بود. در همان زمان آمریکاییها ساختمانهایی با عمر متوسط سی و دو سال داشتند. بخاطر بی توجهی و عدم کنترل ساخت و ساز، این موضوع به بیست و سه سال کاهش یافته است. این درحالیست که آمریکاییها به عمر بالای صد سال دست یافتند.
در حال حاضر شرایط در کشورمان چگونه است؟
خرم: در سال هفتاد و سه قانون نظام مهندسی ثبت شد و کنترل و نظارت شکل گرفت. در بیست و سه سال گذشته، ساخت وساز در کشور و خصوصا در کلان شهرها با تحول جدی روبرو شده و در روستاها آیین نامه ۲۸۰۰ و مقررات ملی ساختمان کمابیش اجرا می گردد ولی آهنگ اجرای مقررات بسیار کند است. با توجه به حجم تخصص موجود در کشور که رتبه چهارم را داریم، انتظار جوامع تخصصی علمی و پژوهشی این است با تغییر در ضابطه و استاندارهای کشور، راه سه دهه را در ۵، ۶ سال طی کنیم.
امروزه نسل ششم ساختمان در دنیا مطرح است که به نام ساختمان انرژی صفر و یا ساختمان سبز شناخته میشود ولی ما در نسل سوم هستیم و سه نسل از دنیا عقب افتادیم. سمینارها و گردهمایی های ساختمان سبز داریم ولی در عمل به مقررات ملی بخصوص مبحث نوزدهم که به کاهش انرژی و ایزولاسیون توجه دارد، بی اهمیت هستیم.
سازمان نظام مهندسی چه برنامه‌ای برای نزدیک شدن به نسل جدید صنعت ساختمان و رفع موانع و مشکلات و نزدیکی به استاندارها دارد؟

خرم: سازمان نظام مهندسی جدا از بقیه کشور نیست. این سازمان هم دچار کم انگیزگی و بی انگیزگی است. هم اینک با طولانی شدن دوران انتقال استانداردها، دانش و وتکنولوژی نو به داخل کشور روبرو هستیم. با این حجم از نخبگان و متخصصان داخل کشور، باید الان حداقل بیست هزار شرکت دانش بنیان داشته باشیم. شرکتهای دانش بنیان، استارتاپها و مراکز رشد اساس رشد و توسعه کشور هستند.
چه تلاشهایی برای حمایت از نخبگان مهندسی کشور رخ داده است؟
خرم: سازمان نظام مهندسی رسالتهایی دارد که یا تعطیل بوده و یا با درصد پایینی تحقق پیدا کرده است. مبحث نخست آموزش مهارت در سطح کارگران ماهر، تکنیسینها و مهندسان است. امروز پنج درصد از نیروها هم آموزش مهارتی ندیده اند. آموزش مهارت پیش نیاز ورود به بازار کار است. سازمان نظام مهندسی کشور بدنبال اجرای آموزش مهارت است. ولی هنوز سازمان آموزش فنی حرفه ای آموزش میدهد. آموزش مهارت ساخت وساز باید توسط پیمانکاران و شرکتهای توسعه گر و مشاوران انجام شود. آموزش مهارت باید به بدنه جامعه کشانده شوند. باید سازمانهای مردم نهاد آموزش بدهند. وقتی با این دید به مسئله نگاه نشود، از صد درصد برنامه آموزشی پنج درصد هم اجرا نمی شود و بطور صددرصد مهندسان مهارتی نخواهند داشت که بتوانند بصورت کارگاهی آن را اجرا کنند و مهارت اجرایی ندارند.
مسئله دوم کنترل کیفیت ساختمانها است. کنترل کیفیت توسط سازمان نظام مهندسی، شهرداری و یا بیمه صورت میگیرد. الان بیمه تضمین کیفیت است ولی بازرسی انجام نمی گردد. در برنامه داریم که کنترل و بازرسی را با دقت و بصورت تصادفی انجام دهیم.
مسئله دیگر اینست که ناظرین ما وقتی گزارشی میدهند، دو؛ سه ماه باید دنبال گزارش بدوند تا حق الزحمه خود را بگیرند. بسیاری از ناظرین تنها از این محل معاش خود را تامین میکنند. معطلی دو، سه ماهه ناظر روی انگیزه و تلاش او تاثیر میگذارد. مسئله اثرگذاری استارتاپها و دانش بنیانها هم که در جایگاه خودش اهمیت زیادی دارد.

تغییر فرهنگ ساخت و ساز در ایران

سازمان نظام مهندسی تهران سالانه ۷ هزار وام سی تا پنجاه میلیون تومان به صورت قرض الحسنه به اعضا میدهد. این در حالی است که چنین وامهایی به یک نوآور و کارآفرین در صنعت ساختمان اعطا نمی گردد. سازمانی که ۷، ۸ هزار وام قرض الحسنه می دهد، قطعا میتواند دو هزار وام پنجاه میلیونی به نخبگان و نوآوران صنعت ساختمان بدهد. این کار را اخیرا در سازمان نظام مهندسی آغاز کردیم.
بنابراین باید فرهنگ را در ساخت و ساز و استفاده از ساختمانها عوض کنیم. چه برنامه ای برای تغییر فرهنگ ساخت و ساز در ذهن دارید؟ چگونه از رویکرد کسب درآمد به سمتی برویم که مصرف کننده برای مدت طولانی تری از ساختمان استفاده کند؟
خرم: فرهنگ استفاده از خدمات مهندسی به ۴ مرجع بر میگردد که عبارتند از: اول، وزارت راه و شهرسازی بعنوان متولی امر؛ اگر این وزارتخانه حمایت نکند و قانون را در جهت به کارگیری هرچه بیش تر بخش خصوصی اصلاح نکند و بجای نظارت عالیه، دخالت کند، نظام مهندسی نمیتواند فرهنگ لازم را جا بیاندازد؛ بنابراین متولی باید احترام سازمان را داشته باشد.
دوم، عملکرد خود سازمان است؛ سازمان باید در راستای سرویس دادن و توجیه و خدمات رسانی به مردم و دلسوزی کردن برای آن ها و رعایت اخلاق حرفه ای یعنی پایبندی به ضابطه و استانداردها، در مسیر خوبی حرکت کند. سازمان باید مردم را متوجه کند که خدمات من برای شما ارزش و افزوده ایجاد میکند و مال (مسکن) شما را احیا میکند. خدمات من باعث میشود در زمان زلزله آسیب نبینید. سازمان باید با متخلفان و ناظران متخلف برخورد جدی کند. کسی که مسئولیت نظارت و بازرسی دارد ولی سرکار نمیرود، بازدید انجام نمیدهد و فقط برگه را امضا میکند و… همه این ها تاثیر منفی روی کارفرما و مالک خواهد گذاشت.
مساله سوم مالکین هستند که نفع آنی خود را درنظر میگیرند. شاید آن ها در ساخت و ساز مثلا میلگرد و بتن کم تری استفاده کنند و فکر میکنند با هزینه کم تر ده، بیست و حتی صد هزار تومانی در متر مربع به نفع خودشان کار کردند اما آن ها دراز مدت را نمیبینند.
چهارمین فاکتور هم اعضای سازمان هستند. در تهران صد و بیست هزار مهندس وجود دارد. در گذشته به اعضا خدمات رفاهی، آموزشی و خدمات کارشناسی کم تر داده شده است و حمایت حقوقی در بیمه، مالیات، امور بانکی و … به اعضا داده نشده است و آن ها معتقد هستند وقتی خدماتی از سازمان نمیگیرند، چرا باید در سرنوشت آن دخیل باشند؛ بنابراین در انتخابات هم مشارکت نمیکنند. ولی اعضا باید بدانند که اگر تحولی بخواهد در نظام مهندسی و ساخت و ساز مسکن در کشور صورت بگیرد و هم چنین خوش بینی در میان مردم ایجاد گردد باید در صحنه حضور داشته باشند و برای ایجاد تغییرات تلاش کنند. قطعا با کنار کشیدن، مسئله ای حل نمیشود.
ما امیدوار هستیم سازمان نظام مهندسی در سال های آینده روی این مسیر حرکت کند و جامعه مهندسی را به سازمان خوشبین کنیم و آن ها هم اعتماد بیش تری به سازمان کنند. بهره برداران و کارفرماها و مالکین هم از خدمات مهندسی سازمان استفاده بهینه کنند، اعتماد کنند و جامعه مهندسی را باور کنند؛ همان طور که مردم جامعه پزشکی را باور کردند.

منبع : سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران

مشاهده منابع آزمون نظام مهندسی

جزوه دست نویس نظام مهندسی معماری