انوع کلاس های محفاظتی برای تجهیزات

همه ی تجهیزات الکتریکی نیاز به محافظ دارند تا کاربران را از شوک الکتریکی مستقیم و یا غیر مستقیم دور نگه دارد و از آنان محافظت کند. به طور کلی یکی از معضلات تاسیسات الکتریکی که با ولتاژ بالا کار می کنند، خطراتی نظیر شوک، سوختگی و مرگ است که در بخش ایمنی همواره در تلاشیم تا این آسیب ها را به حداقل برسانیم و در این راستا حفاظت عمومی و حفاظت تکمیلی برای هر کدام از تجهیزات تعریف می گردد که هر کدام از این نوع حفاظت ها باید بر اساس استاندارد ها تنظیم شوند تا بیشترین بازدهی را داشته باشند.

همه ی تجهیزات الکتریکی نیاز به محافظ دارند تا کاربران را از شوک الکتریکی مستقیم و یا غیر مستقیم دور نگه دارد و از آنان محافظت کند. به طور کلی یکی از معضلات تاسیسات الکتریکی که با ولتاژ بالا کار می کنند، خطراتی نظیر شوک، سوختگی و مرگ است که در بخش ایمنی همواره در تلاشیم تا این آسیب ها را به حداقل برسانیم و در این راستا حفاظت عمومی و حفاظت تکمیلی برای هر کدام از تجهیزات تعریف می گردد که هر کدام از این نوع حفاظت ها باید بر اساس استاندارد ها تنظیم شوند تا بیشترین بازدهی را داشته باشند. تجهیزات الکتریکی به کلاس های متفاوتی بنا بر نحوه حفاظت دستگاه تقسیم بندی می گردند که این تقسیم بندی با توجه به سطح حفاظت عمومی و یا حفاظت تکمیلی آن ها تعیین می گردد که درادامه با تفاوت های آنان آشنا خواهیم شد.

انوع کلاس های محفاظتی  برای تجهیزات

حفاظت در تاسیسات الکتریکی

از بخش های خطر ناک در هر تاسیسات می توان به تماس و یا ارتباط با بخش های برق دار اشاره کرد چرا که هر بخش ممکن است سبب شوک، سوختگی و یا مرگ افراد شود که این نشان از خطر این بخش ها دارد! قسمت های برق دار در هر تاسیسات الکتریکی و تجهیزات باید بها استفاده ازروش های تماس مستقیم و غیر مستقیم کاربر، از آن ها محافظت کرد. روش هایی که شما برای محافظت بر می گزینید باید به گونه ای باشند که در برابر شوک ها الکتریکی که می توانند از تماس با تجهیزات در شرایط کار نرمال و یا هنگام بروز خطا به وجود می آیند، کامل بوده و بر اساس استاندارد ها تنظیم شوند.

برای تجهیزات الکتریکی دو نوع سطح حفاظت وجود دارد که به آن ها حفاظت عمومی و حفاظت تکمیل گفته می شود. حفاظت تکمیلی زمانی به کار ما می آید که حفاظت عمومی دچار مشکل شود و در این زمان این سیتم از ایجاد حادثه، پیشگیری می کند. برای تامین حفاظت عمومی و تکمیلی باید از انواع عایق و اتصال زمین استفاده کرد که عایق ها به عایق اولیه، عایق تکمیلی، عایق دوبل و عایق تقویت شده تقسیم می گردد.برای تمامی تجهیزاتی که از ولتاژ اصلی استفاده می شود باید از دو نوع سطح حفاظت استفاده کرد. این کار سبب می شود که اگر لایه های حفاظتی دچار مشکل شدند باز هم لایه حفاظتی برای پیشگیری از حادثه وجود داشته باشد که این روش ایمنی کامل و قابل قبولی را فراهم می سازد.

برای تولید لوازم الکتریکی، استاندارد بین المللی IEC، تجهیزات الکتریکی را به پنج کلاس مختلف دسته بندی کرده است که این کلاس ها با توجه به نوع حفاظتی که در برابر شوک الکتریکی تولید می کنند، متغیر هستند و در ادامه به معرفی این کلاس ها می پردازیم:

کلاس ۰ به نوعی از تجهیزات گفته می شود که در آن ها هیچ گونه اتصالی به زمین برای مراقبت در برابر شوک الکتریکی وجود ندارد و تنها یک عایق میان قسمت برق دار و کاربر وجود دارد. این تجهیزات معمولا در مناطق خشک استفاده می شوند و در آن ها حتی وجود یک خطا می تواند سبب برق دار شدن بدنه و یا ایجاد شوک الکتریکی و خطرات جبران ناپذیر گردد.  این روز ها بیشتر کشور ها فروش تجهیزات کلاس ۰ را ممنوع کرده اند.

نظام مهندسی برق چیست

آزمون نظام مهندسی تاسیسات برقی طراحی

تجهیزاتی که در آن ها علاوه بر عایق اولیه، ترمینال جداگانه ای برای اتصال به زمین در نظر گرفته شده است با کلاس ۰۱ مشخص می گردند و در این نوع تجهیزات دو رشته کابل تغذیه وجود دارد که سیم اتصال به زمین باید به صورت جداگانه به بدنه ی دستگاه وصل شود.اگر سیم زمین از کابل تغذیه اصلی جدا شود، ممکن است که دستگاه از کار بایستد. تجهیزاتی با این کلاس نیز در بسیاری از کشور ها به فروش نمی رسند و فروش آن ها ممنوع هستند چرا که در صورتی که سیم زمین قطع شود، تنها المانی که می تواند خطر را دفع کند، عایق آن هاست.

انوع کلاس های محفاظتی برای تجهیزات

کلاس ۱ از تجهیزات به وسیله ی ترکیبی از عایق های اولیه و سیم اتصال زمین تولید می گردد و عایق بندی میان اجزای آن به عنوان حفاظت عمومی و سیم زمین در واقع حفاظت تکمیلی به شمار می رود. برای تغذیه این نوع از تجهیزات معمولا کابل آن دارای ۳ رشته ی زمین، فاز و نول می باشد که هادی زمین در بسیاری از کشور ها به رنگ سبز و زرد است و در آمریکا، ژاپن و کانادا، سبز رنگ می باشد. برای وصل دو شاخه ی این گروه از پریز برق ارت دار پیش از اتصال سیم های فاز و نول باید ابتدا اتصال زمین به بدنه ی دستگاه متصل گردد.در صورت وقوع خطا و برق‌دار شدن بدنه‌ی دستگاه، حفاظت تکمیلی یعنی زمین حفاظتی عمل می‌کند. در این حالت جریان شدیدی از مدار عبور کرده و سیستم حفاظت اصلی مدار که معمولا فیوز و کلیدهای محافظ جان است، برق را قطع کند. طبق تصویر زیر، تجهیزات کلاس یک با نماد اتصال زمین مشخص می‌شوند.

کلاس ۲ یکی دیگر از روش های حفاظتی است که در این کلاس حداقل ۲ سطح عایق استفاده می گردد و یا در آن عایق تقویت شده است. این عایق مابین قسمت برق دار و قسمت های فلزی قرار می گیرد و در این نوع تجهیزات که با نام تجهیزات عایق دوبل شناخته می گردند،حفاظت عمومی آن ها توسط لایه اول صورت می پذیرد. اگر لایه اول نتواند حفاظت را تامین کند برای حفاظت تکمیلی لایه دوم عایق وجود دارد و این نوع تجهیزات نیاز به اتصال به زمین ندارند. برای تجهیزات کلاس ۲ از نماد دو مربع متحد المرکز استفاده می گردد که نشان دهنده ی عایق اصلی و دوبل می باشد.

تجهیزات الکتریکی که از کلاس ۳ بهره می برند معمولا با ولتاژ بسیار پایین و یا ایمن کار می کنند که این نوع از تجهیزات دارای ترانسفورماتور های داخلی به همراه عایق خاص خود هستند که این عایق ها تقویت شده اند. برای این نوع تجهیزات ولتاژ منبع یا همان SELV به قدری کم است که در شرایط عادی، هر فردی می تواند با آن تماس داشته باشد بدون آن که نگران خطر برق گرفتگی باشد. تجهیزات کلاس ۳ با نماد لوزی و سه خط داخل آن نمایش داده می شوند.