بررسی تحلیلی آئین نامه منع فعالیت آسیب شناسی دستورالعمل منع پذیرش همزمان اعضای نظام مهندسی و کارکنان دولت بدلیل تعارض منافع
روز پنجم بهمن ماه سال 96، بخشنامه ای جدید در به امضای عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی منتشر شد که منجر به منع فعالیت بخش قابل توجهی از اعضا سازمان نظام مهندسی، بدلیل اشتغال در مشاغل دولتی که احتمال تعارض منافع آن با وظایف محوله در سازمان نظام مهندسی ساختمان وجود دارد، منتشر شد. در یادداشت پیش رو، به آسیب شناسی این بخشنامه خواهیم پرداخت.
به گزارش پایگاه خبری مهندسین نیوز – مرجع اخبار نظام مهندسی کشور ، روز پنجم بهمن ماه سال ۹۶، بخشنامه ای جدید در به امضای عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی منتشر شد که منجر به منع فعالیت بخش قابل توجهی از اعضا سازمان نظام مهندسی، بدلیل اشتغال در مشاغل دولتی که احتمال تعارض منافع آن با وظایف محوله در سازمان نظام مهندسی ساختمان وجود دارد، منتشر شد. در یادداشت پیش رو، به آسیب شناسی این بخشنامه خواهیم پرداخت.تعارض منافع در سازمان نظام مهندسی
تعارض منافع در سازمان نظام مهندسی
آسیب شناسی دستورالعمل منع پذیرش همزمان اعضای نظام مهندسی و کارکنان دولت بدلیل تعارض منافع
۱) تعارض منافع در سازمان نظام مهندسی
طبق قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب سال ۱۳۷۴، سازمان نظام مهندسی ساختمان، سازمانی غیردولتی است. با توجه به اینکه عضویت و فعالیت برای امور طراحی و نظارت ساختمان، شغل محسوب نمی شود، افراد شاغل در دستگاه های دولتی منع قانونی برای فعالیت در آن نداشتند اما برخی از ارگان های دولتی، با توجه به وظایف ذاتی و ماموریت تعریف شده، دارای اشتراک و یا تعارض منافع با سازمان نظام مهندسی ساختمان هستند که در بخشنامه اخیر وزارت راه و شهرسازی، دقیقا روی این دستگاه ها متمرکز شده و کارکنان آن از ادامه فعالیت در سازمان نظام مهندسی منع شده اند. براین اساس برخی از کارکنان وزارتخانه های راه و شهرسازی، کشور و نیرو، شهرداری ها، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، شورای شهر و روستا، سازمان اسناد و املاک کشور و دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد، تجاری ، صنعتی و ویژه اقتصادی اجازه فعالیت در سازمان نظام مهندسی ساختمان را نخواهند داشت. متن کامل «دستورالعمل اجرایی منع پذیرش همزمان اموری که زمینه و موجبات نمایندگی و یاقبول منافع متعارض فراهم می آورد»
۲) رفع ایرادات توسط بنیان گذار
عباس آخوندی خود یکی از پیشگامان ایجاد سازمان نظام مهندسی ساختمان در دهه هفتاد بود، سازمانی که در بیش از دو دهه فعالت خود تلاش کرده که نقش طراحی و نظارت بر کیفیت ساخت و ساز مسکن را پررنگ تر نموده و از معایب قوانین آن بکاهد. در چند سال اخیر، با تدوین نظام نامه اخلاق حرفه ای، به عنوان نقشه راه و الگوی واحد ارتقاء اخلاقی مهندسان عضو سازمان، بخشنامه ها و دستورالعمل های متعدد از سوی وزارت راه و شهرسازی منتشر تا از نفوذ و حضور افراد متعدد در ساختار تصمیم ساز و اجرائی سازمان نظام مهندسی کاسته شود، از جمله در ابلاغیه شماره ۵۴۵۱۴/۱۰۰/۰۲ به تاریخ ۱۵ دیماه ۹۳ آمده است؛ «عضویت کلیه پرسنل شاغل وزارت راه و شهرسازی اعم از مدیران کل، معاونان، مدیرات مسکن، روسای ادارات نظام مهندسی، مقررات ملی ساختمان و فناوری‌های نوین در هیات مدیره سازمان‌های نظام مهندسی و کاردانی ساختمان استان‌ها و تصدی سمت‌های بازرسی و عضویت در شورای انتظامی این سازمان‌ها با توجه به نقش حاکمیتی و نپارتی این وزارتخانه جایز نیست. در همین راستا ضرورت دارد چنانچه اشخاص یاد شده در نظر داشته باشند برای سمت‌های فوق داوطلب شوند باید حداقل سه ماه از تاریخ داوطلبی از سمت خود در این وزارتخانه استعفا دهند.» پس می توان از اراده جدی، وزارت راه و شهرسازی و بویژه شخص وزیر برای رفع یکی از ایرادات ساختاری خبر داد.
۳) تناقض عملی!
با وجود آنکه سازمان نظام مهندسی ساختمان سازمانی غیردولتی است اما طبق قانون اجازه استفاده از بودجه عمومی دولت را دارد و مهمتر از آن، انتخاب رئیس سازمان با معرفی سه تن از سوی وزیر راه و شهرسازی و انتخاب یکی از این افراد توسط رئیس جمهور انجام می شود. رییس فعلی سازمان، مهندس فرج الله رجبی، نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی است، با توجه به نقش نظارتی نمایندگان مجلس، منافع متعارض اصلی اینجا نمود پیدا می کند که رئیس سازمان نظام مهندسی، همزمان نقش نظارت بر دستگاه خود دارد. حتی اگر از اصل ۱۴۱ قانون اساسی مبنی بر ممنوعیت بیش از یک شغل (مصوب ۱۳۷۳) چشم پوشی کنیم، این پرسش مطرح است که چرا فردی که عضویت در عالی ترین بازوی نظارتی کشور، مجلس شورای اسلامی، را دارد باید اکنون رئیس سازمانی باشد که از بودجه عمومی ارتزاق می کند.
۴) استقلال سازمان
به نظر می رسد وزارت راه و شهرسازی، بویژه در دوره ریاست رجبی، میل بسیاری در دخالت در امور سازمان نظام مهندسی داشته و دست کم خواسته هائی دارد، که فارغ از درستی آن، مطرح ساختن آن مستقیما از سوی وزارتخانه، زیر سوال رفتن استقلال سازمان است. به عنوان نمونه چند روز قبل بود که آخوندی در نامه ای به مدیران کل راه و شهرسازی استان‌های سراسر کشور دستور لغو کسر ۵ درصد مبلغ حق نظارت مهندسین ناظر واریزی صاحب کار به حساب سازمان نظام مهندسی ساختمان استان‌های کشور را از ۱۰ بهمن امسال صادر کرد. امری که دقیقا زیر سوال رفتن استقلال سازمان در تصمیم گیری اموری داخلی است. همین دستورالعامل نیز به نوعی دخالت در امور محوله نظام مهندسی بوده و شائبه عدم تلاش و همت سازمان برای زدودن ایرادات ساختاری سازمان را دارد.
تعارض منافع در سازمان نظام مهندسی
۴) سوالات بی پاسخ
چگونگی عملیاتی سازی این قانون نیز خود محل بحث است و چند سوال بنیادی مطرح می شود:
اساسا نقش سازمان نظام مهندسی در اجرای این دستورالعمل کجاست؟
آیا این قانون همه افراد شاغل در دستگاه های دولتی معرفی شده را شامل می شود و یا تنها کارکنان رسمی را؟
نحوه شناسایی افرادی مشمول این دستورالعمل می شوند، چگونه است؟
تکلیف زحمات چندین ساله مهندسین دارای پروانه اشتغال به کار در سازمان چه می شود؟
آیا فکری به حال کسانی که با هزار زحمت و آرزو در آزمون نظام مهندسی قبول شده اند، شده است؟
درباره مدرس
من محمدکريمي ه
ستم، کارشناس ارشد مهندسي برق قدرت که تا بحال بيش از ۵۰ عنوان مقاله علمي در معتبرترين ژورنالها و کنفرانس هاي داخلي و خارجي از من منتشر شده، ۱۳ عنوان کتاب تالیف کرده ام، چند بار به عنوان پژوهشگر و معلم نمونه انتخاب شده ام. در زمينه نظام مهندسي هم، علاوه بر مديرمسئولي اولين و تنها پايگاه خبري-تحليلي اختصاصي نظام مهندسي ايران (https://www.akhbarmohandesi.ir/)، هفت عنوان کتاب، دو فيلم آموزشي (جمعا ۵۲ ساعت)، ده ها جزوه آموزشي و يادداشت و نقد تحليلي نوشته و ده ها دوره آمادگي آزمون نظام مهندسي تاسيسات برقي در نقاط مختلف کشور برگزار کرده ام. براي مشاهده جزئيات و اسناد سوابق علمي و کاري من لطفا به سايت شخصي (http://mohammad-karimi.ir) مراجعه فرمائيد.
من کارمند شهرداری هستم
بنظر من حداقل برای افرادی که قبلا دارای پروانه و شغل های مد نظر بخشنامه بودن نباید قانون رو عطف به ما سبق دانست.
ضمن اینکه مرجع صدور پروانه قبل از هرگونه صدور پروانه می بایست اطلاع رسانی می کرد مگر برای افراد جدید بتوان شامل دانست که باز هم من شخصا مخالفم و معتقدم از همه ظرفیت‌های علمی کشور باید استفاده شود و قصاص قبل از جرم نباید کرد هر زمان سو استفاده از پستی صورت کرفت قابل بررسی است.
باید کمپین بزک تشکیل داد و مخالفت رو اعلام کرد.
همچنین باید رای ابطال اونو از دیوان گرفت.
درود بر وزیر راه و شهرسازی بخاطر تصمیم امروز و بهبود اشتغال مهندسان جوان.
به نظرم خیلی دستورالعمل خوبیه البته اگه واقعا اجرایی بشه.
الان به طور مثال کارمندان شهرداری هم حقوق میگیرن هم به واسطه کارشون اول از همه سهمیه محاسبات رو پر میکنن در حالی که خیلی از دوستان نه حقوق دارن نه میتونن حتی ۱۰ درصد سهمیه پر کنن
این همه پول آزمون کتاب سمینار و این همه زمان گذاشتم متخصص بشم و پروانه گرفتم حالا چون شاغلم نمیتونم نظارت کنم!!! متاسفم. چرا وزارت علوم رو نگفتید!!!
موافقم
موافقم که با رفتن چند نفر توفیق چندانی حاصل نخواهد شد ولی بدون شک در بسیاری از موارد فساد را کاهش خواهد داد…
بعنوان نمونه مهندسینی که در راس شهرداری هستن و بعضا شهردار هستن مگر میشه توی نظام مهندسی هم کار کنن؟
فکر کنید اگر یه کارمند شهرداری پروانه طراحی و اجرا داشته باشه میره بیرون شرکت ثبت میکنه بعد همه پروژه های پرسود شهرداری رو که بودجه دولتی دارن میده به شرکت خودش.
تا الان دقیقا همینجوری بوده که با این دستورالعمل این قضیه مختومه میشه,آیا این خوب نیست؟
آقا شما میتونین به ما بگین مهندس ناظری که توی این ۹ دستگاه کار می کرد توی کار نظام مهندسی چه فسادی رو داشت مرتکب میشد؟
من یه اشنا تو راه و ترابری دارم که میگفت بیشتر کارکنان اداره مون بیرون خودشون شرکت زدن و میان توی مناقصه شرکت میکنن و بعد اسم شرکت خودشون رو برنده اعلام میکنن و پروژه رو میدن به شرکت خودشون.
واینچنین است که رانت و اختلاس بوجود میاد
چه کار عالی و بی نظیری
دستورالعمل ناقص است
به دلایل زیر
۱ ـ عطف به ما سبق شده است
۲ ـ بدون اخذ نظر رئیس شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور تدوین شده است
۳ . بسیاری از مشاغل مذکور در ارگانهای ۹ گانه مورد نظر این دستورالعمل فاقد شرایط ذیرش همزمان اموری که زمینه و موجبات نمایندگی و یا قبول منافع متعارض است .
۴ . شرط محل شغل و محل اشتغال نظام مهندسی تدوین نشده است .( بطور مثال شخصی که در استان البرز نظام مهندسی دارد و زندگی می کند ولی در شرکت اتوبوسرانی تهران کار می کند چگونه می تواند شرایط پذیرش همزمان اموری که زمینه و موجبات نمایندگی و یا قبول منافع متعارض را داشته باشد ؟؟)
بنظر می رسد این دستورالعمل با عجله و با نیتی غیر از شفاف سازی و مقابله با فساد و رانت تدوین شده است .
این دستورالعمل با نگرش به دستور قبل وزیر محترم در خصوص عدم دریافت ۵ درصد از پروانه های صادره رویکرد اصلی را نمایان میکند .
از طیف مهندسین خواهشمند است با بصیرت و هوشمندی و فارغ از هرگونه هیجان زدکی نسبت به موضوع ارائه نظر نمایند .
حال پرسشهای اصلی را میتوان به شرح ذیل طبقه بندی کرد .
چگونگی عملیاتی سازی این قانون نیز خود محل بحث است و چند سوال بنیادی مطرح می شود:
اساسا نقش سازمان نظام مهندسی در اجرای این دستورالعمل کجاست؟
آیا این قانون همه افراد شاغل در دستگاه های دولتی معرفی شده را شامل می شود و یا تنها کارکنان رسمی را؟
نحوه شناسایی افرادی مشمول این دستورالعمل می شوند، چگونه است؟
تکلیف زحمات چندین ساله مهندسین دارای پروانه اشتغال به کار در سازمان چه می شود؟
آیا فکری به حال کسانی که با هزار زحمت و آرزو در آزمون نظام مهندسی قبول شده اند، شده است؟
برای اولین بار عالی ترین قانون بعد از ۴۰سال از انقلاب برای اشتغال جوانان است افرین واحسنت به این قانون
ارائه چند موضوع:
۱- اگر براي بهبود وضع اشتغال بوده (که نبوده) پس چرا شامل مهندسيني که شرکتهاي پيمانکاري و يا کارهاي پيمانکاري دارند و يا مهندسيني که در شرکتهاي خصوصي (مثل سوله سازي، شرکتهاي طراحي نظارت و ..) مشغولند را شامل نمي شود.
۲- اگر براي جلوگيري از فساد بوده (که نبوده) که پروژه ها از طريق سيستم ارجاع کار نظارت به مهندسين ابلاغ ميشه و مهندس هم بايد بازديد مستمر (نه لحظه به لحظه) از پروژه داشته باشه و گزارشات بازديد رو به شهرداري و نظام ارائه بده. اگه بررسي گزارش ها توي اين دو سازمان انجام نميشه که مهندس مقصر نيست.من نميدونم فساد اين طرح ارجاع براي کارمند از کجا وارد ماجرا ميشه؟؟!!!!
۳- بي شک مهندسين ديگه که وقت آزادتري هم دارند شغلي در کنار کار نظام خودشون دارند. اما کارمندي که وقتي مياد خونه ميشه ساعت ۳-۴ بعدازظهر ميتونه؟ تازه اين کارمند پلهاي پشت سرش رو هم خراب کرده (مثل سوابق بيمه اي پيوسته اي که ميتونست فراهم کنه و يا تجربه کاري و موقعيت شغلي بهتري که ميتونست براي خودش فراهم کنه)
۴- اينکه چون يه عده بيکارند پس يه کارمند بايد چوبش رو بخوره که دواي درد نيست. هست؟ چون يکي پول نداره پس بايد دست کرد توي جيب يکي ديگه؟!!! مهندسي يکي حرفه خصوصيه نه دولتي. چند شغله بودن در اينجا مطرح نميشه.
****** آقا من هشدار ميدم. اينکار جز چند دسته کردن نظام و در نهايت تضعيف نظام و حذف و يا ادغام اون با يه سازمان ديگه(مثل شهرداري) و انجام تمامي روند ساخت در قالب شرکتهاي خصوصي مرتبط با اينکار چیزی نیست. حالا ببينيد کي اين حرف رو زدم.
******* همکاران عزيز بايد اتحاد داشت و جلو اين قبيل تصميمات من درآوردي رو گرفت.
یک سوال مهم دیگه. به ضعم آقای آخوندی سالهاست که این موضوع وجود داشته. چرا تابحال هیچ اقدامی صورت نگرفته (سؤالی که مجری بخش خبری ۲۲:۳۰ هم از وزیر پرسید)؟ چرا همینکه چتد ماه از اجرای طرح ارجاع گذشته این حکم داده شده؟ فکر میکنم جواب واقعی این سوال خیلی از موضوعات پشت پرده رو روشن میکنه
ممکنه بین زیرمجموعه وزارت راه و شهرسازی و شهرداری ها این بحث تعارض منافع موضوعیت داشته باشد.. اما در مورد سایر ارگان ها مانند وزارت نیرو هیچ موردی از تعارض به نظر وجود ندارد.
بین شرکت آب و فاضلاب شهری یا روستایی و یا سازمان هواشناسی و امثالهم چه تعارض منافعی با نظام مهندسی وجود دارد؟؟!!!! عجیبا غریبا
آیا کسی که نقشه بردار اداره ثبت اسناد و املاک هست پروانه نظارت ساختمان یا مکانیک داره چه تعارضی بین کار اداره اش وکار نظام اش هست شما بگید
سلام خدمت همکاران عزیز
بندا کارمند پالایشگاه گاز هستم و گرایش تاسیسات برقی دارم واقعا هرچی فکر میکنم نمیدونم تعارض منافع من کجاست؟ دوستانم در پالایشگاه نفت کار میکنند ظاهرا تعارض منافع ندارند.
واقعا قانون بیخودیه. اگر قرار است قانون درست اجرا شود باید کلیه شاغلین و پیمانکاران را شامل میشد نه فقط افرادی که به زعم وزیر محترم مدافعان نظام مهندسی هستند زیرا این افراد مانع براورده شدن آرزوی وزیر و افراد دیگر برای حذف نظام هستند.
لطفا احساسی به موضوع نگاه نکنید چون قطعا بقیه عزیزان هم به زودی ضرر خواهند کرد
همه این صحبتها در مورد فساد کارمندان دروغ و شایعه پراکنیه؛ انشالا که مصوبه لغو میشه و حسرتش برای طمعکاران باقی میمونه
واقعاً متاسفم با هزار زحمت صلاحیت محاسبه عمران بگیر و کلی هزینه دوره ارتقا و دانشگاه بده
بعد یکی بیاد بگه تو نمی تونی کار حرفه ای بکنی
واقعا اگر اینجوری باشه سنگ روی سنگ بند نمیشه
ما طبق قانون امتحان دادیم و پس از ۳ بار به زور محاسبه قبول شدم
تو را به خدا به خاطر احترام به قانون هم که شده حقمان را ضایع نکنید
باسلام
پس تکلیف مهندسینی که باهزارزحمت وآرزو این رشته راانتخاب کردن چه می شود
یا شهرداری یا نظام مهندسی باید برای جبران این موضوع ماهانه مبلغی رادرفیش حقوقی مهندسان منظورکنند
من حقوق دومیلیونی دارم ومانند دیگرافراد حقوق بالای پنج میلیون ندارم پس لطفا کمک کنید