عضو سابق نظام مهندسی: ایران در مواردی مانند «متروپل آبادان» آبستن حوادث است

عضو سابق نظام مهندسی: ایران در مواردی مانند «متروپل آبادان» آبستن حوادث است ، در صورت زلزله در تهران بزرگترین «فاجعه بشری» رخ خواهد داد

به گزارش پایگاه خبری مهندسین نیوز – مرجع اخبار نظام مهندسی، عضو سابق نظام مهندسی: ایران در مواردی مانند «متروپل آبادان» آبستن حوادث است ، در صورت زلزله در تهران بزرگترین «فاجعه بشری» رخ خواهد داد

عضو سابق نظام مهندسی: ایران در مواردی مانند «متروپل آبادان» آبستن حوادث است

عباس اکبرپور، عضو سابق نظام مهندسی: ایران در مواردی مانند «متروپل آبادان» آبستن حوادث است/ در صورت زلزله در تهران بزرگترین «فاجعه بشری» رخ خواهد داد/ آمادگی «هیچ‌گونه عملیاتی» را در شکل بزرگ نداریم
عباس اکبرپور، عضو سابق هیات مدیره نظام مهندسی کشور، فارغ التحصیل دانشگاه جرج واشنگتن و ۲۷ سال است که عضو هیات علمی دانشگاههای مختلف کشور است. وی درباره حادثه متروپل و احتمال رخداد چنین حوادثی در آینده می گوید: باید عملکرد ساختمان دقیقا مثل موارد مقاوم سازی و بهسازی بررسی شود و ببینند که چه تمهیداتی را باید بیاندیشند و قبل از این موارد نباید برای سازه پایان کار صادر شود. تصور من این است که این طور عمل نشده وگرنه این اتفاق نمی افتاد. مشابه این اتفاق در مورد بسیاری از سازه های متوسط و بلند در کشور رخ داده است. همه این سازه ها باید با نرم افزار مقاوم سازی بررسی مجدد شود.
متن گفت وگو با اکبرپور را می خوانید:
_ با یادآوری حادثه متروپل آبادان، آیا چنین سازه هایی در کشور وجود دارد؟ و چگونه می توان از چنین حوادثی پیشگیری کرد؟
کشور در مواردی مانند متروپل آبادان آبستن حوادث است
متاسفنه موارد مشابه این در کشور کم نیست و ایران در این موضوع آبستن حوادث است. دلایل گوناگونی برای این امر وجود دارد؛ یک مساله طراحی و یک مساله نظارت و یک مساله اجرا است. متاسفانه باید گفت سازه ها به ویژه سازه هایی که به صورت ترکیبی است از جمله ستون های فلزی و سقف بتنی و یا برعکس که سازه های مرکب هستند که باید مورد توجه قرار بگیرند این ها ساختار آیین نامه ای مشخصی ندارند و از این رو خلاقیت مهندسین را می طلبد. جدا از این مورد باید فرایند های تحلیلی مناسبی برای این کار صورت بگیرد. نرم افزار هایی در این رابطه وجود دارد و به وفور توسط مشاوران و مهندسان استفاده می شوند که این نرم افزار ها قفل شکسته هستند یعنی نرم افزار های اورجینال و اصلی نیستند و اوت پورت گاها اشتباه است و متاسفانه این وضعیت به طور وسیعی در کشور شایع است و نتایجی قابل اعتماد به دست نمی دهد.
_ چرا اوریجینال استفاده نمی کنند؟
همه این سازه ها باید با نرم افزار مقاوم سازی بررسی مجدد شود
چون باید از شرکت تهیه کننده خریداری شود و مبالغ بالا است و قیمت ده هزار دلار را با ده بیست هزار تومان قفل شکسته استفاده می کنند از این رو وقتی مقاله ای علمی در مجلات معتبر دنیا نگاشته می شود می گویند اگر از چنین محصولی استفاده می کنید پترن نامبر آن را بگذارید تا مشخص باشد نرم افزار اصلی بوده و توسط چه کسی خریداری شده است تا بتوانند اظهار نظر کنند، در سطح جهانی به این صورت است. ولی برای طراحی متاسفانه این امر صورت نمی پذیرد. بخش های کنترل نظام مهندسی هم چنین چیزی را نمی خواهند. این یک معضل است مساله دوم این است که ساختمان هایی چون متروپل باید در فرایند تحلیلی از نرم افزار مقاوم سازی و بهسازی و پس لرزه ای استفاده شود که در این مورد هم اکثریت مهندسین ما اطلاعی از این نرم افزار ندارند یا مسلط نیستند و چیزی در این مورد نمی دانند. این نرم افزار علمی است و باید تحلیل های اینگونه ای وجود داشته باشد و پاسخ ها را به دست بیاورند این امر هم صورت نمی پذیرد. این موارد از نظر محاسباتی معضلاتی است و باید دوره های باز آموزی مهندسین و پروانه اشتغال روی این نرم افزار ها تاکید کند. من به عنوان عضو سه دوره هیات مدیره نظام مهندسی که دوره های باز آموزی را ایجاد کرده ام این دوره ها را لازم می دانم و این امروز نقطه ضعف محاسبات ما است. مساله دقیقا همچون عملکرد قلب و مغز است که در محاسبات مورد تاکید قرار نمی گیرد. در مورد متروپل گویا سه طبقه اضافی نیز وجود داشته است. در این صورت قطعا باید از این نرم افزار استفاده می شد و بررسی می کردند و عملکرد ساختمان دقیقا مثل موارد مقاوم سازی و بهسازی بررسی شود و ببینند که چه تمهیداتی را باید بیاندیشند و قبل از این موارد نباید برای سازه پایان کار صادر شود. تصور من این است که این طور عمل نشده وگرنه این اتفاق نمی افتاد. مشابه این اتفاق در مورد بسیاری از سازه های متوسط و بلند در کشور رخ داده است. همه این سازه ها باید با نرم افزار مقاوم سازی بررسی مجدد شود.
_ چه نهادی متولی این کار است؟
ساختمان ها در همه جای دنیا به عنوان سرمایه های ملی محسوب می شود
فرایند نگهداری از ساختمان ها باید به شکل قانونی مصوب در بیاید
نظارت بعد از ساخت در کشور ما وجود ندارد
مهندس مربوطه باید این کار را انجام بدهد. شرکت هایی هستند که صاحب صلاحیت مقاوم سازی هستند به عبارتی حداقل دو نفر از اعضای این شرکت ها باید دوره های مقاوم سازی را گذرانده باشند و این صلاحیت را اخذ کرده باشند، تعدادی از شرکت های مشاور این را دارند.

این شرکت ها باید بررسی مجدد کنند و ببینند که آیا سازه قابلیت مقاوم سازی دارد یا نه و این ابتر مانده است. ساختمان ها در همه جای دنیا به عنوان سرمایه های ملی محسوب می شود و فرایند نگهداری از آنها باید به شکل قانونی مصوب در بیاید. نظارت در حین ساخت و نظارت مداوم بعد از ساخت اهمیت ویژه ای دارد یعنی مهندسی نگهداری از سرمایه است که امر نظارت بعد از ساخت در مورد ساخت و ساز ها در کشور ما وجود ندارد. در دنیا دوره های لیسانس و فوق لیسانس و دکتری مهندسی نگهداری وجود دارد در کشور ما متاسفانه وجود ندارد از این رو شاهد چنین حوادثی هستیم. شرکت های بیمه باید درگیر این مسائل باشند. ما خوش شانس بودیم که بعد از ۱۵۰ خورده ای سال زلزله ای شدید نیامده است.
_ اگر در شهری مثل تهران شاهد زلزله باشیم چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
در صورت زلزله در تهران بزرگترین فاجعه بشری رخ خواهد داد
ما آمادگی هیچ گونه عملیاتی را در شکل بزرگ نداریم
سناریو های وحشتناک وقوع زلزله احتمالی در تهران؛ شهر به جهنم تبدیل می شود
بزرگترین فاجعه بشری رخ خواهد داد. ما آمادگی هیچ گونه عملیاتی را در شکل بزرگ نداریم. اگر بگویند در تهران ۵ ساعت دیگر زلزله ای به قدرت ۷ ریشتر رخ می دهد و مردم خانه های خود را ترک کنند ما جایی نداریم که ۷ تا ۸ میلیون انسان را در فضای باز جا بدهیم تا وقوع زلزله صورت بگیرد. یعنی جدا از خسارت ما جایی برای اسکان نداریم. این افرد در شهر آسیب دیده کجا باید زندگی کنند؟ چگونه باید غذا تهیه شود؟ زلزله در زمان وقوع ابتدا به شریان های ارتباطی صدمه می زند. لوله های گاز که اکثرا به صورت غیر استاندارد در ساختمان ها لوله کشی شده اند می ترکند و در سطح شهر انفجار هایی رخ می دهد و شهر به جهنم تبدیل می شود. آسیب دوم شیشه هایی است که در ساختمان ها نصب شده اند و اکثرا غیر استاندارد هستند یعنی ما برای ساختمان سه چهار طبقه همان شیشه ای را استفاده می کنیم که برای پانزده طبقه استفاده کرده ایم درحالیکه نوع آن باید متفاوت باشد. ما هیچ یک از این ضوابط را رعایت نکرده ایم این شیشه ها مثل کارد می افتند و در بدن انسان ها فرو می روند یا پرت می شوند و سقف ماشین در حال عبور را سوراخ می کنند و به مردم صدمه می زنند، مساله بعد لوله های آب است. ما ساختار دقیقی نداریم و به این صورت نبوده که تمامی این سیستم ها از کانال های خاص عبور کند. همه چیز مدفون است و این لوله ها از اتصالات خود جدا می شوند و آب آلوده خواهد شد و برای آب تمیز و خوب تهران مشکل خواهیم داشت و اپیدمی وبا وسعت پیدا می کند. مردمی را تصور کنید که با اعلان زلزله می خواهند از خانه های خود خارج شوند ساختمان های ۱۵ طبقه ای که با اجازه شهرداری در کوچه های چند متری ساخته شده اند امکان خروج سریع مردم از خانه ها و کوچه های خود را سلب می کند در شهر قفل ترافیکی خواهیم داشت. هر کدام از این موارد را که دانه به دانه بررسی می کنیم به سناریو های وحشتناکی می رسیم. البته این را در شرایطی در نظر گرفته ایم که بگویند ۵ ساعت بعد زلزله می آید.
_ چرا این روند طی سال های گذشته همچنان ادامه دارد و متوقف نشده و برای سازه های جدید سختگیری نمی شود؟
متاسفانه ما در فرایند کاری خود از اصول جهانی تبعیت نمی کنیم
ما هر روز صبح وقتی در شهر حرکت می کنیم آنقدر نما های تیره می بینیم که افسردگی می گیریم
افرادی که برای مسئولیت ها گماشته می شوند تخصص های لازم را ندارند
با ارتباطاتی که مالکین با شهرداری برقرار می کنند مجوز ها را به راحتی صادر می شود
متاسفانه ما در فرایند کاری خود از اصول جهانی تبعیت نمی کنیم. اصول جهانی می گوید وقتی شهری می خواهد ساخته شود ابتدا باید برای خیابان ها برنامه ریزی کرد، خیابان ها و کوچه ها باید در طراحی قرار بگیرد و سپس مشخص می شود که قسمت های تجاری و مسکونی شهر در کجا است و بافت مربوطه را مشخص می کنند و باید امکانات لازم مثل بیمارستان ها و ورزشگاه ها و پارک ها و مراکز آموزشی و … همه مشحص و جانمایی شود و به دلخواه اجازه جابجایی و تغییر نداریم، حتی ارتفاع ساختمان ها نمی تواند تغییر کند. در کشور فرانسه در خیابان شانزلیزه از زمان ناپلئون عنوان شده که خط افق باید یکسان شود. بعد از سیصد و خورده ای سال یک ساختمان را نمی بینید که ارتفاع متفاوت داشته باشد و همه یکسان هستند و بالا و پایین نیستند. حتی در نماها رنگ های مختلف نمی بینید و پنجره ها به دلخواه کوچک و بزرگ نیستند، این امر در دنیا نهادینه شده است. ما هر روز صبح وقتی در شهر حرکت می کنیم آنقدر نما های تیره می بینیم که افسردگی می گیریم ما در این موارد ساده هم در مانده ایم و از متخصص تنها مثل چرخ پنجم ماشین که زاپاس است استفاده می کنیم و افرادی که برای مسئولیت ها گماشته می شوند متاسفانه تخصص های لازم را ندارند و سازندگان سرمایه گذار هستند و ترفند پول بسیاری از قوانین را علی رغم گزارش های مهندسین

ناظر به راحتی دور می زند و شهرداری اجازه های مربوطه را می دهد. من فکر می کنم علی رغم کاستی هایی که وجود دارد مهندسین ناظر معمولا گزارش های خود را به شهرداری می دهند ولی شهرداری ها اقدام لازم را صورت نمی دهند، با ارتباطاتی که مالکین با شهرداری برقرار می کنند مجوز ها را به راحتی صادر می شود و به آسانی این فرایند را دور می زنند چون زمینه های لازم در اختیار مهندسین ناظر نیست.
منبع: خبر فوری