مدیرکل دفتر توسعه مهندسی ساختمان وزارت راه و شهرسازی نظام مهندسی درگیر تولید پدرخوانده و انحرافات بزرگ
مدیرکل دفتر توسعه مهندسی ساختمان وزارت راه و شهرسازی با تاکید بر این که نظامات مهندسی ساختمان هم‌چنان در حال تولید پدرخوانده‌ها هستند از جمع کردن بساط شرکت های مهندسی صوری در حوزه ساخت و سازها خبر داد.
به گزارش پایگاه خبری مهندسین نیوز – مرجع اخبار نظام مهندسی کشور،مدیرکل دفتر توسعه مهندسی ساختمان وزارت راه و شهرسازی با تاکید بر این که نظامات مهندسی ساختمان هم‌چنان در حال تولید پدرخوانده‌ها هستند از جمع کردن بساط شرکت های مهندسی صوری در حوزه ساخت و سازها خبر داد.
نظام مهندسی درگیر تولید پدرخوانده و انحرافات بزرگ
نظام مهندسی درگیر تولید پدرخوانده و انحرافات بزرگ/ بساط شرکت‌های صوری جمع می گردد
طی هفته‌های اخیر وزارت راه و شهرسازی و سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور یک‌بار دیگر مانند دوران عباس آخوندی وارد یکسری چالش شده‌اند. چالشی که سرمنشاء آن انتخابات هشتمین دوره هیئت مدیره شورای مرکزی و اعمال نفوذ یکی از مقامات ارشد دولتی در آن است. بعد از برگزاری این انتخابات که خود حکایت جالبی دارد، سی و دو عضو اصلی و علی البدل برای صدور احکام به وزیر راه و شهرسازی معرفی شدند.
پی‌گیری‌ها در این رابطه حاکی از آن است که محمد اسلامی احکام این منتخبان را امضا کرده، ولی ورود همان مقام ارشد دولتی به واسطه درخواست یکی از همین منتخبان شرایطی را به وجود آورد تا در نهایت مازیار حسینی از سمت معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی کنارگیری کند. ضمن این که وضعیت منتخبان هشتمین دوره انتخابات شورای مرکزی نظام مهندسی ساختمان کشور بلاتکلیف بوده و احتمال تغییر این لیست به علت همان اعمال نفوذ‌ها وجود دارد.
در حالی این انتخابات به یک کلاف سردرگم تبدیل شده که هفته گذشته تعدادی از شرکت های حقوقی مهندسی ساختمان در اعتراض به عدم صدور پروانه‌های اشتغال و تاخیر در آن مقابل ساختمان وزارت راه و شهرسازی تجمع کردند. برای پی‌گیری این ماجرا، گفت‌وگویی با منصور نویریان مدیرکل دفتر توسعه مهندسی ساختمان انجام داده ایم. در این گپ و گفت، نویریان با تشریح جزئیات این موضوع، سازمان های نظام مهندسی ساختمان کشور را اسیر پدرخوانده‌هایی دانست که خود این سازمان ها در شکل‌گیری آن ها نقش اصلی را ایفا می‌کنند.
مشروح این گفت‌وگو در ادامه می آید؛
هفته گذشته تعدادی از مدیران شرکت های حقوقی حوزه های مهندسی ساختمان در اعتراض به تاخیر در صدور پروانه‌های اشتغال تجمع کردند. اعتراض آن ها آیا به جا بوده و این‌که وزارت راه قرار است چه اقدامی در این رابطه انجام دهد؟
نویریان: در چند وقت اخیر با تغییرات مدیریتی و تغییرات در دفتر توسعه مهندسی ساختمان وزارت راه و شهرسازی، آسیب شناسی روی نظامات مهندسی ساختمان کشور انجام شد. این آسیب شناسی در حوزه مشکلات صورت گرفته است. قانونی در سال هفتاد و چهار بعنوان قانون نظام مهندسی نوشته شده و حدود بیست و چهار سال است که اجرا می گردد. اتفاقات خوبی در این زمینه روی داده و تاثیرات مثبتی بر کیفیت ساخت و سازها گذاشته است.
ولی متاسفانه در جاهایی می توان گفت طبق نکات مبهمی که در قانون بوده یا به علت سوء استفاده از قانون، آیین نامه و بخشنامه‌ها، انحرافاتی در نظام مهندسی ساختمان روی داده است. این انحرافات سبب نارضایتی هم مردم و مهندسان و سایر ارکان فعال در ساخت و سازها شده است. شاید کسانی‌که قانون نظام مهندسی را نوشتند فکر نمی کردند که چنین تعابیر و تفاسیری از قانون و مافیایی در سازمان نظامات مهندسی ساختمان بوجود آمده باشد. آن ها فکر نمی کردند چنین مسائلی در نظامات مهندسی ساختمان حاکم گردد، تا اهداف اولیه گرداوری شده قانون دور شوند. بحث اصلی ارتقای جایگاه مهندسی در کشور بود و باید به ساختمان های با کیفیت، به روز و مناسب می رسیدیم. ولی متاسفانه در این چند سال هرچند نکات مثبتی داشتیم ولی نکات منفی روز به روز در حال افزایش است.
*مشکلات نظام مهندسی ساختاری است
سرمنشاء مشکلات سازمان های نظام مهندسی ساختمان در کشور چیست؟
نویریان: با آسیب‌شناسی صورت گرفته مشخص شده بخشی از مشکلات ساختاری است. الان شاید مهم ترین مشکلی که هم مهندسان و هم استفاده کنندگان از خدمات مهندسی، کسانی‌که هستند که به اسم نظام مهندسی خدمات کافی را به مردم ارائه نمی دهند. فکر می کنم حدود دو هزار شرکت حقوقی در استان تهران داریم.
منظور شما از خدمات کافی چه چیزی است؟
نویریان: براساس آسیب‌شناسی وزارت راه و شهرسازی، بیش ترین نارضایتی از همین شرکت های حقوقی است. چرا که این شرکت ها دو مشکل دارند؛ یکی این که خیلی از این ها شرکت های صوری هستند و در واقع خدماتی را که باید به ارائه کنند، نمی دهند. این ها مروج فروش پروانه و برگه فروشی هستند. اینها دو آفتی است که با آن روبرو هستیم.
*شرکت های صوری بلای جان ساخت و سازها
یعنی به نوعی واسطه بین مهندسان و مردم در بحث ساخت و سازها هستند؟
نویریان: بله، اینها واسطه هستند و کار آن ها عملا منتج به خدماتی که باید به مردم ارائه گردد، نمی شود. چون این شرکت ها واسطه هستند و پراونه اشتغال مهندسان را خریداری می کنند و به استناد به آن یک پروانه حقوقی دریافت می کنند. ولی در عمل بعنوان یک شرکت حقوقی عموما خدماتی به بخش مهندسی ارائه نمی دهند. البته هستند شرکت هایی که خیلی زحمت می کشند ولی ساختار بگونه‌ای چیده شده که شرکت های حقوقی عمدتا جمع‌کننده یکسری از پروانه‌ها و ارائه خدمات صوری شده‌اند.
چه دستگاهی به این شرکت ها پروانه حقوقی مهندسی می دهد؟
نویریان: آیین‌نامه‌های ما به این سمت رفته است.
یعنی همان انحراف مد نظر شما؟
نویریان: بله، این‌گونه شده است. البته بخشی از این ماجرا بخاطر ان بوده که باید کنترل بهتری می داشتیم. کنترل هم از طریق مهندسان و هم از طرف ما بعنوان متولیان این بخش آن طور که باید و شاید نبوده است. در مجموع سبب این انحراف شده است. به عنوان نمونه همه ما مهندس بوده و عضو نظام مهندسی هستیم. پروانه اشتغال داریم و هفته‌ای چند بار با ما تماس می گیرند یا مراجعه می کنند که برای فلان شرکت پروانه و برگه می خواهیم. اینها اتفاقاتی که خوب نیست، نمونه قراردادهای اینها را داریم. مهندس پایه با یک مبلغ ناچیزی کل پروانه خود را واگذار می کند و در همان قرارداد هم نوشته در قابل کارهایم هیچ مسئولیتی ندارد. این خلاف دو جانبه است؛ هم مهندس نباید چنین پروانه و برگه فروشی کند و هم شرکت ها نباید این قبیل روابطی را ایجاد کنند.
*خرید پروانه مهندسان با چندرغاز
علت پروانه فروشی مهندسان چیست؟ به علت رکود ساخت و سازهاست. یا این که بخشی از این مهندسان شغل اصلی دیگری دارند و برای به اصطلاح تفریح یا موارد دیگری وارد این حوزه نیز شده‌اند؟ در این رابطه نیز آسیب‌شناسی صورت گرفته است؟
نویریان: بصورت درصدی نمی توانم عددی را در این زمینه بگویم. اما چند پارامتر در این قضیه دخیل است؛ برخی از مهندسان شغل اصلی دیگری دارند و این پروانه اشتغال بعنوان درآمد مضاعف برای آن هاست. برخی از مهندسان متاسفانه در چرخه ارجاع کار چون بعضی اوقات از عدالت دور بوده‌ایم، نتوانسته‌اند آن طور که باید کار بگیرند و بهمین حداقل و شرایط اکتفا می کنند. به هر حال آن سمت جاذبه زیاد است و شرکت ها می آیند پروانه‌های اشتغال را با قیمت ها ناچیز خریداری می کنند.
به چه قیمتی؟
نویریان: طبق آن چه در قراردادها دیده‌ایم این قیمت ها به صلاحیت مهندسان دارد و از ده میلیون تومان شروع میشود و به بیست میلیون تومان هم می رسد.
اگر مهندسان پروانه های اشتغال خود را نفروشند چقدر درآمد خواهند داشت؟
نویریان: این مسئله به بازار کار بستگی دارد؛ در شرایط خوب که ساخت و ساز فعال است معیشت حداقلی را برای مهندسان قائل بود. مهندسان حداقل تا پنج برابر این ارقام می‌توانند درآمد داشته باشند. در شرایط متوسط ساخت و ساز هم حدود سه برابر درآمد خواهند داشت.
شرکت های حقوقی هفته گذشته نسبت به تاخیر در صدور پروانه اشتغال اعتراض داشته و مقابل ساختمان وزارت راه و شهرسازی تجمع کردند. آیا اعتراض این شرکت ها با توجه به سخنان شما محلی از اعراب دارد؟
نظام مهندسی درگیر تولید پدرخوانده و انحرافات بزرگ
نویریان: این ساختار سال های سال است که به اشتباه و در یک مسیر تنزلی رو به جلو می رود. برنامه ما این بوده که با کمک سازمان های نظام مهندسی شرکت هایی را که مایع ضربه زدن به نظام مهندسی هستند در بحث صدور پروانه اشتغال منظم تر و مستند تر کنیم. تمام فرآیند صدور پروانه، خوداظهاری است؛ یعنی شرکت ها هستند می گویند پرسنل را اعلام می کنند و همه اطلاعات را در اختیار قرار می‌دهند. برای جلوگیری از معضل شرکت های صوری به این نتیجه برسیم که باید مقداری ساز و کار صدور پروانه را محکم تر کنیم. مستندات را بصورت طبقه‌بندی شده دریافت کنیم و آن را در دیتا بانک هایی نگه‌داری کرده و با پردازش آن ها این ابزار را داشته باشیم تا وزارت راه و شهرسازی و چه همکاران در ادارات کل استان ها و سازمانهای نظام مهندسی دقیق تر صحت‌سنجی اطلاعات شرکت ها را انجام دهند. وزارت راه و شهرسازی هیچ چیزی را اضافه نکرده و ما هیچ مدرک جدیدی را از شرکت ها نخواسته‌ایم، فقط مهم این بوده که شرکت‌ها مستندات را به ما بدهند تا بتوانیم راحت‌تر آن ها را چک کرده و پروانه را کنیم.
نظام مهندسی درگیر تولید پدرخوانده و انحرافات بزرگ
هدف اصلی ما از این کار ارتقای کیفیت ساخت و سازها و احقاق حقوق مهندسان است. شرکت هایی که این گونه عمل می کنند هم سبب ایجاد نارضایتی مردم می شوند و هم این که کار را از دست مهندسان می گیرند. مهندسان همچون مجبور می شوند با قیمت های ناچیزی برگه های خود را بفروشند درآمد مهندسان هم توی جیب چنین شرکت های می شود.
*انحرافات بزرگ در سازمان های نظام مهندسی
شرکت های مذکور از پروارنه مهندسان چقدر درآمد دارند؟
نویریان: متاسفانه در برخی کارها متراژ بزرگ است و بعضا درآمدها به چند میلیارد تومان می رسد. مشکل آن است که یک شرکت می آید براساس تجارت ثبت می گردد و تعدادی مهندسان را پشت پراونه خود می آورد. نقطه ضعف که شناسایی کرده‌ایم این است که یک شرکت به محض این‌که ثبت می گردد، مثلا با پنجاه نفر مهندس، یکباره رتبه یک طراحی و نظارت می گردد. این شرکت می تواند به استناد پروانه مهندسان و قراداد خرید پروانه به اندازه یک شرکت رتبه یک، یک کار مثلا پانصد هزار یا یک میلیون مترمربعی را بگیرد. در صورتی که این روند در نظام فنی اجرایی کشور این گونه نیست. چه در بخش شرکت های پیمانکاری و چه طراحی وقتی شرکتی درخواست می دهد در قدم اول پایین ترین رتبه را می‌أهند یعنی مشاور می شود که رتبه سه است.
پس از این مرحله باید یک مدتی این شرکت کار کند و برای خودش تجربه کاری ایجاد کرده و نیرو جذب کند و بعد از چند سال از پایه سه به پایه دو و بعد به پایه ۱ برود. در پروژه‌ها پیمانکاری هم این گونه است؛ سازمان برنامه به پیمانکاران گرید پنج و چهار می دهد و ممکن است بعد از پانزده سال خاک کارگاه خوردن، یک شرکت گرید یک یا دو را دریافت کند. ولی متاسفانه ساز و کار را در قانون نظام مهندسی به صورت درست ندیده‌ایم. این مسئله سبب شده شرکت ها بصورت قارچی شکل بگیرند. شرکت هایی که سوابق طولانی ندارند و بهمین خاطر است که در تهران حدود سه هزار و سیصد و هشتاد و هفت شخص حقوقی داریم که از این تعداد حدود دو هزار و ششصد از وزارت راه پروانه دریافت کرده‌اند.
پس یک نکته این که فرآیند ناقص داشتیه‌ایم و سود کاذبی که شرکت ها دارند. البته همه مسئله این نیست. جای دیگر انحراف در سازمان های نظام مهندسی ساختمان بحث نظام ارجاع کار است. در این نظام که قرار بوده طبق یک صف و سامانه هایی این شرکت ها در نوبت قرار بگیرند، به یک باره تعداد شرکت ها بصورت قارچ‌گونه افزایش می‌یابد.
این اتفاق به چه علتی می‌افتد؟
نویریان: به این علت که شرکت ها مثلا با ۱ نفر یا ۲ نفری که اجیر می کنند سریع ثبت می شوند و در صف قرار می گیرند تا این‌که زمان لازم و موعد گرفتن کار برسد و به تعداد آدم هایی که نیاز می دانند به همان راحتی متاسفانه پرسنل را اضافه کرده و کارهای بزرگی را می گیرند. این نشان می دهند شرکت برای شرکت‌داری و ارائه خدمات مهندسی ساخته نشده است. شرکتی ساخته شده که بتوانند آن را در صف قرار دهند و با استفاده از این ابزار معیوب کاری را بگیرند که صلاحیتی در آن ندارند. صلاحیت انجام کار در نظام فنی و اجرایی تعریف شده است؛ باید یک شرکت اینقدر سابقه کار و اینقدر پرسنل بیمه‌ای داشته باشد.
*شرکت پدرخوانده‌ها
از میان این دو هزار و ششصد شرکت دارای پروانه، چه تعداد صلاحیت دارند و برای شرکت‌داری ایجاد نشده‌اند؟
نویریان: طبق آمار سازمان نظام مهندسی سی تا چهل درصد این شرکت ها بیشترین درآمد را دارند. شرکت هایی که کارهای کوچکی را انجام می دهند تعداد بیش تری هستند. اما درآمدهای اصلی به سی تا چهل شرکت می رسد.
این شرکت ها برای چه کسانی هستند؟ آیا این شرکت ها برای افرادی است که در سازمان های نظام مهندسی جزو هیئت مدیره هستند؟
نویریان: برخی از این شرکت ها برای این هاست. بعضی از این شرکت ها برای کسانی است دوره‌هایی در نظامات مهندسی بوده‌اند و الان به هر علتی تبدیل به پدرخوانده شده‌اند.
*تولید پدرخوانده در نظامات مهندسی ساختمان
پدرخوانده‌های جدید در نظام مهندسی ساختمان هم داریم.
نویریان: متاسفانه کماکان فرآیند تولید پدرخوانده‌ها در نظام های مهندسی ساختمان ادامه دارد. نظام مهندسی به ابزار سیاست تبدیل شده است. این حتما به ساخت و سازهای کشور ضربه می‌زند؛ هر جا سیاست وارد حوزه فنی شده نتیجه آن اتلاف منابع ملی بوده است و مردم متضرر شده‌اند.
برگردیم به پرسش اول، آیا مشکل شرکت هایی که به عملکرد وزارت راه معترض شده بودند برطرف خواهد شد و این که نظر شما در این رابطه (اعتراض) چیست؟
نویریان: تا حدی به نارضایتی ایجاد شده حق می دهم. چون بالاخره اصلاح هر سیستمی مسائلی دارد که نیاز بود در یکسری چک‌لیست ها بازنگری صورت گیرد. این کار انجام شده و مقداری زمانبر شد. بر اساس آخرین هماهنگی با سازمان های نظام مهندسی به خصوص نظام مهندسی تهران، قرار بر این شده پرونده‌هایی که از قبل دریافت شده بدون این که مدرک جدیدی از شرکت ها مطالبه گردد. در این راستا پرونده‌ها از سازمان نظام مهندسی به اداره کل راه و شهرسازی رفته و تصمیم این است کارهای جاری این شرکت ها معطل نماند به پروانه‌ها خیلی سریع رسیدگی خواهیم کرد. ولی قطعا با توجه به مدارک و اسناد به ما رسیده سر فرصت بصورت رندوم بازدیدهایی از این شرکت ها خواهیم داشت و چنانچه خوداظهاری با واقعیت ها مغایر باشد در این صورت از سایر ابزارهای نظارتی از جمله تعلیق پروانه اشتغال و معرفی به شورای انتظامی استفاده می‌کنیم.
این پروسه چقدر زمان می برد؟
نویریان:فکر می کنم هفته آینده ما پروانه‌ها را امضا می کنیم و به شرکت ها می دهیم تا این نارضایتی برطرف گردد.
منبع: خبرگزاری تسنیم
مشاهده منابع آزمون نظام مهندسی
منابع آزمون نظام مهندسی تاسیسات مکانیکی-نظارت
