حامد مظاهریان تشریح جایگاه مسابقه ها در اعتلای معماری و شهرسازی
حامد مظاهریان، ریاست دبیرخانه دائمی مسابقات معماری و شهرسازی با تشریح اهمیت جایگاه مسابقات در اعتلای معماری و شهرسازی، بیان کرد: دبیرخانه دائمی باید از رخداد تضاد منافع جلوگیری کند و نظام مسئولیتی در یک مسابقه، شفاف و مشخص باشد. بهمین علت باید مراقب بود که دبیرخانه به دام دخالت و تصدی گری در این عرصه نیفتد و صرفاً رصد کند و هر جا که نیاز بود از حقوق هرکدام از ذی نفعان دفاع کند.
به گزارش پایگاه خبری مهندسین نیوز-مرجع اخبار نظام مهندسی کشور ،حامد مظاهریان، ریاست دبیرخانه دائمی مسابقات معماری و شهرسازی با تشریح اهمیت جایگاه مسابقات در اعتلای معماری و شهرسازی، بیان کرد: دبیرخانه دائمی باید از رخداد تضاد منافع جلوگیری کند و نظام مسئولیتی در یک مسابقه، شفاف و مشخص باشد. بهمین علت باید مراقب بود که دبیرخانه به دام دخالت و تصدی گری در این عرصه نیفتد و صرفاً رصد کند و هر جا که نیاز بود از حقوق هرکدام از ذی نفعان دفاع کند.
تشریح جایگاه مسابقه ها در اعتلای معماری و شهرسازی
تشریح جایگاه مسابقه ها در اعتلای معماری و شهرسازی
به دنبال درخواست معماران و شهرسازان برای نظم و نسق یافتن مسابقات معماری و شهرسازی، با حکم وزیر راه و شهرسازی، در سال نود و چهار راه‌اندازی دبیرخانه مسابقات معماری و شهرسازی به معاونت مسکن و ساختمان واگذار گردید. در این حکم به تاریخ هفدهم مرداد ماه نود و پنج خطاب به دکتر حامد مظاهریان معاون مسکن و ساختمان، چنین آمده است : «جناب عالی بعنوان نماینده تام الاختیار این وزارتخانه، مسئولیت هماهنگی و تنسیق فعالیتهای مربوط به مسابقات معماری و شهرسازی در کشور را بعهده دارید.»
اکنون که مدت زمانی از تشکیل و فعالیت دبیرخانه میگذرد، گفتگویی در همین ارتباط با دکتر مظاهریان، معاون وزارت و ریاست دبیرخانه دائمی مسابقات صورت گرفته که در ادامه میخوانید:
برای شروع گفتگو شما شرایط معماری کشور را چطور ترسیم میکنید؟
البته این پرسش خیلی کلی است. اگر بخواهم من هم کلی بگویم، میتوان گفت در مجموع رشد خوبی داشته ایم. میدانیم که مولفه های خیلی متنوعی کیفیت معماری را رقم میزنند. خواست جامعه، نهادهای صنفیِ ساخت و ساز، نهادهای دولتیِ تصمیم ساز، تولیدکنندگانِ صنعت ساختمان و بسیاری موارد، در تعامل با هم این کیفیت را شکل میدهند. ما معمولاً در همه مسائل خیلی ایده آل نگریم، لذا با نارضایتی فزاینده‌ای روبرو هستیم. اگر این روحیه عیب جویی را به رویای اصلاح تعبیر کنیم، امیدوارکننده است. همان طور که گفته می شود این ویژگی ایرانی ها که مدام از عیب های جامعه ی خود حرف می زنند، ناشی از نوعی کمال جویی تاریخی است در فرهنگ ما. علی ای حال نبایستی که رشدمان را هم نادیده بگیریم. معماریِ ما به واسطه ی تلاطمات اجتماعی و اقتصادی، دچار نابسامانی هایی در آموزش و حرفه شده است اما در دهه های اخیر رشد قابل توجهی کرده است. کارفرمایان ما خیلی داناتر شده‌اند. جامعه نیز کیفیت را طلب می کند. ایده های خلاقانه تری در رابطه با ارزش های محیطی، هویت معاصر و احترام به نیازهای انسان، در شهر می بینیم. نسل جوان معمار ما در عرصه جهانی نیز موفقیت هایی کسب می کنند. همه ی این ها نشانه هایی است که پیشرفت هایی رخ داده است. همین افزایش میزان برگزاری مسابقات معماری نشانه ای است از افزایش توجه به ارتقای کیفیت معماری. یعنی کارفرما احساس نیاز کرده است. البته گفتن همه این ها به این معنی نیست که دچار چالش نیستیم. در خیلی از زمینه ها کم تجربه ایم و خوب عمل نمی شود.
در جایگاه فردی دانشگاهی شما چه نقش و جایگاهی را بعهده مسابقات معماری میدانید؟
هدف اصلی ارتقای کیفیت معماریِ بناهای شهر است و نگاه بمسابقات معماری هم باید از همین دریچه باشد. تصور می کنم در فرایند مسابقاتِ معماری، شانس بیش تری وجود دارد که بنای باکیفیت بالا‌تری خلق گردد. چون معمارانی با مطالعه ی یک پروژه، پاسخی را ترسیم می کنند و گروهی از متخصصین با بررسی جوانب امر، داوری می کنند که کدام پاسخ کارآمدتر است. این روند در مجموع برای کارفرما نیز نتایج بهتری بهمراه دارد. فرصت مغتنمی است که ایده هایی ناب را دریافت کند. از طرف دیگر مسابقات معماری در مواقعی که به شکل آزاد برگزار میگردند، برای گروه ها و دفاتر جوان هم فرصتی است که کارشان در فضای حرفه ای دیده شود. همان طور که خیلی از معماران به نامِ دنیا را نیز مسابقات معماری معرفی کرده است.
به باور من مسابقات معماری، تداوم آموزش بعد از دانشگاه است. چون برای موفقیت در مسابقات، افراد بایستی خودشان را به روز نگه دارند. هم چنین هم فکری ای معمولاً در یک کار تیمی انجام می گیرد، برای به ثمر رساندن یک ایده‌ی خلاق در تناسب با نیازهای کارفرما و احیاناً سلیقه ی داوران، که چالشی آموزنده است. البته اعتقاد نداریم که برای همه پروژه ها بهترین راه برگزاری مسابقه است، این موضوع وابسته به شرایط هر پروژه است.
تشریح جایگاه مسابقه ها در اعتلای معماری و شهرسازی
آئين نامه جامع برگزاري مسابقات طراحي معماري و شهرسازي با پيشنهاد فرهنگستان هنر در تاریخ بیستم اسفند ماه هشتاد و یک به تصويب شورايعالي انقلاب فرهنگي رسيد و در تاريخ بیست و ششم فروردین هشتاد و دو طي بخش نامه ای به عنوان ضابطه ای لازم الاجرا براي تمامی دست اندركاران مسابقات معماري و شهرسازي در سطح كشور اعم از سازمانهاي دولتي و بخش خصوصي و از اشخاص حقيقي تا حقوقي ابلاغ گردید. چه شد که یک دهه بعد از تصويب آيين نامه، اجراي آن توسط نهادي پيگيري نميشد؟
بله متاسفانه در دولتهای قبل توجهی جدی به این خواسته ی حرفه برای ساماندهی به مسابقات معماری و شهرسازی، نشد. من به علت تماس مداوم با حرفه مندان و دانشگاهیان، از این نابسامانی مطلع بودم و یکی از نخستین اقداماتی که در مسئولیت جدید پیگیری کردم، عملی کردن این موضوع بود. آیین نامه اگرچه خالی از اشکال نیست اما در نوع خود درخور توجه است.
طبق آئين نامه جامع برگزاري مسابقات معماري و شهرسازي تشكيل دو نهاد پيش بيني شده است. دبيرخانه دائمي و هيأت رسيدگي به اختلافات بعهده وزارت راه و شهرسازي گزارده شده بود كه در اين راستا با توجه به نگاه ويژه مقامعالي وزارت به کیفیت معماري و شهرسازي و متعاقب آن دستور مساعد ايشان مبني بر تشكيل اين دو نهاد، از سال نود و سه كميته اي مشورتي از صاحبنظران و اهل حرفه جهت بررسي و فراهم کردن مقدمات استقرار دبيرخانه در معاونت مسكن و ساختمان تشكيل شد. كميته هم اكنون نيز بعنوان بازويي مشورتي، با توان و تاثيرگذار در راستاي وظايف خود به ايفاي نقش ميپردازد.
آنگونه كه اشاره شد، هیات رسیدگی به اختلافات نیز بعنوان نهادی برای پاسخ گویی به شکایات و اداره کردن دبیرخانه دائمی تشکیل گردیده است. نماینده تام الاختیار وزیر راه و شهرسازی، نماینده تام الاختیار ریاست سازمان مدیریت و برنامه ریزی، نماینده تام‌الاختیار ریاست فرهنگستان هنر، نماینده تام‌الاختیار جامعه مهندسان مشاور ایران، و یک نفر از استادان سرشناس و زبده معماری و شهرسازی به انتخاب وزیر علوم تحقیقات و فناوری، عضوهای این نهاد هستند.
بعد از معرفی نمایندگان محترم از سوی دستگاه های اشاره شده، هیات رسیدگی به اختلافات در آبان ماه نود و پنج فعالیت خود را شروع کرد. نزدیک به ۲ سال از تشكيل اين نهاد، شكايات متعددي در مورد مسابقات وصول شده است كه درخواستهايي كه در صلاحيت رسيدگي ميبود، در هيات طرح و منتج به راي شد.
در حال حاضر ۲ فرآيند اصلي دبيرخانه دائمي يعني؛ ثبت مسابقات و ثبت شكايات از طريق بستر الكترونيكي (www.mrud.ir/competition) صورت میگیرد و مسابقاتي كه ثبت مي شوند بعد از طي نمودن فرآيند ثبت، از حمايت معنوي دبيرخانه دائمي برخوردار ميشوند.
درج نشان دبيرخانه دائمي در فراخوانها با تاييد دبيرخانه دائمي و متعاقبا، اطلاع رساني مسابقات ثبت شده در سايت و كانال دبيرخانه دائمي، ميتواند به اهالي حرفه اين اطمينان را بدهد كه فرايند ثبت و تاييد صورت گرفته است. اين امر نشان از رعايت حداقلها در قالب ضوابط و مقررات مربوطه و پيگيري هاي آتي در مورد شكايات احتمالي وصول شده در مورد مسابقات ثبت شده ميباشد.
با توجه به این که مدتی از شروع بکار دبیرخانه مسابقات معماری میگذرد، بنظرتان تا چه حد دبیرخانه موفق عمل کرده است؟
همان طور که بیان شد، تشکیل دبیرخانه مسابقات حاصل اعلام نیاز حرفه بود. مشکلاتی از قبیل عدم پرداخت جایزه ها، مشخص نبودن داوران در فراخوان مسابقه، برخوردهای سلیقه ای مغایر با تعهدات اولیه در اعلام نتایج، … وجود داشت و از طرف دیگر مجرایی برای پی گیری هیچ کدام نبود. کارفرما، برگزار کننده، داوران و شرکت‌کنندگان هیچ کدام شرایط را مطلوب نمی دانستند.
من تصور می کنم تغییرات مثبتی رخ داده و حول فرهنگ سازیِ موضوع، قدم هایی به جلو برداشته شده است. دیگر کم تر مشاهده می کنید که مثلاً مسابقه ای هنگام فراخوان، داوران و رقم جوایز را اعلام نکند. اغلب مسابقات برگزار کننده مشخص دارند، نشستهای داوری با نظارت تشکیل می شوند. این ها شرایط قابل قبول حداقلی برگزاری مسابقات است که بتدریج مورد توافق همه قرار گرفته است. دبیرخانه دائمی مسابقات قاعدتاً می بایست از رخداد تضاد منافع جلوگیری کند و نظام مسئولیتی در یک مسابقه، شفاف و مشخص باشد. باید بتواند به برگزار کننده در باره چگونگی و نوع برگزاری مسابقه و ترکیب چینش داوران از تخصص های مختلف مشورت بدهد. البته بایستی مراقب بود که دبیرخانه به دام دخالت و تصدیگری در این عرصه نیفتد و صرفاً رصد کند و هر جا که نیاز بود از حقوق هرکدام از ذی نفعان دفاع کند.
در نظر است بزودی گردهمایی ای برنامه ریزی گردد که فرصتی برای گفت و گو در باره شرایط مسابقات در چندسال اخیر خواهد بود. در آن جا علاقمندم کارنامه دبیرخانه هم مورد نقد قرار بگیرد، که چقدر توانسته در راستای اهدافش و خواستهای جامعه حرکت کند. هم چنین این تمایل وجود دارد که با حضور میهمانانی از دیگر کشورها، در باره تجارب جهانی نیز گفتگو کنیم و در پنل های تخصصی چالش های پیش رو را به بحث بگذاریم.
چشم اندازتان برای مسابقات معماری چیست و در دوره پیشِ رو چه پتانسیل هایی برای آن قائل هستید؟
ما در معماریِ بناهای عمومی در دهه های اخیر از ایده آل هایمان فاصله داریم. بخصوص مثلاً سامانه های حمل و نقل که پذیرای میهمانان دیگر کشورهاست، آیینه فرهنگ و توان مهندسی و معماریِ کشور است. در اغلب فرودگاه ها و ایستگاه های راه آهن شرایط مطلوب نیست. بنابراین ضرورت دارد که با حساسیت بیش تر عمل کنیم و همان طور که گفته شد، برگزاری مسابقات می تواند در ارتقای معماری کشور نقش مهمی ایفا کند. در شورایعالی شهرسازی و معماری هم در راستای وظایف محوله مصوبه تیرماه سال نود و سه، دستورالعمل تشخیص بناهای شاخص به تصویب رسیده است که در آن ویژگی های بناهای شاخص از لحاظ موضوع و موضع و فرایند گردش کار، ملاک ها و ضوابط تشخیص آن ها تا برگزاری مسابقه و نقش مهم دبیرخانه دائمی مسابقات معماری و شهرسازی، بیان شده است. همه ی این رویدادها، نوید بخش است که فرهنگ برگزاری مسابقات، چه در بخش خصوصی و چه در نظام فنی اجرایی کشور، در حال گسترش است.
منبع : دفتر مقررات ملی و کنترل ساختمان
مشاهده منابع آزمون نظام مهندسی
