چرخه معیوب چرخه معیوب در نظام مهندسی ساختمان
میزان مشارکت مهندسان ساختمان در انتخابات نظام مهندسی ساختمان کشور در حالی امسال به پایین ترین حد خود نسبت به هفت دوره گذشته رسید که کارشناسان از ایجاد یک چرخه معیوب در این حوزه انتقاد می کنند.
به گزارش پایگاه خبری مهندسین نیوز _ مرجع اخبار نظام مهندسی کشور،میزان مشارکت مهندسان ساختمان در انتخابات نظام مهندسی ساختمان کشور در حالی امسال به پایین ترین حد خود نسبت به هفت دوره گذشته رسید که کارشناسان از ایجاد یک چرخه معیوب در این حوزه انتقاد می کنند.
چرخه معیوب در نظام مهندسی ساختمان
چرخه معیوب در نظام مهندسی ساختمان
یافته ها نشان می دهد میزان مشارکت مهندسان در انتخابات دوره هشتم نظام مهندسی ساختمان در تهران درحالی به ۵/ ۸ درصد کاهش یافته است که این میزان در نخستین دوره برگزاری انتخابات در دهه هفتاد حدود شصت درصد بوده است؛ مشارکت مهندسان در انتخابات نظام مهندسی با طی سیر نزولی از شصت درصد در دوره اول به چهارده درصد در دوره ششم، ده درصد در دوره هفتم و در نهایت ۵/ ۸ درصد در دوره هشتم (انتخابات اخیر) کاهش یافته است. کارشناسان نظام مهندسی ساختمان در تشریح علل «مشارکت حداقلی» مهندسان در انتخابات نظام مهندسی به وجود ۱ چرخه معیوب در این زمینه اشاره می کنند و معتقد هستند نخستین زیان این چرخه معیوب از بابت عواقب کاهش چشمگیر مشارکت مهندسان در انتخابات نظام مهندسی متوجه خود آنها خواهد بود؛ چرا که در نتیجه بروز و تداوم یک چرخه معیوب در نهایت اهداف و خواسته های حرفه ای «اکثریت» مهندسان که از مسیر و مجرای نظام مهندسی ساختمان تعقیب می شود؛ به علت عدم انتخاب مدیران توسط اکثریت ناشی از حضور اقلیت مهندسان پای صندوق های رای، محقق نخواهد شد و بعید است اصلاحات مورد انتظار جامعه اکثریت مهندسان به شکل کامل محقق گردد.
کاهش مشارکت مهندسان در انتخابات نظام مهندسی در قالب این چرخه معیوب منجر به انتخاب افرادی خواهد شد که به شکل طبیعی منتخب اکثریت مهندسین نیستند و اگرچه انتخابات به شکلی کاملا قانونی و رسمی و با رای مهندسان مشارکت کننده برگزار گردیده است، ولی مهندسان ارتباط حرفه‌ای فراگیر با مدیران ندارند؛ در چنین شرایطی تضمینی برای رفع چالش ها، مشکلات و مسائل موجود در نظام مهندسی ساختمان وجود ندارد؛ بنابراین همان گونه که در دوره های قبلی نیز این چرخه معیوب تجربه شده است در نتیجه چنین وضعیتی نارضایتی های همه افراد و گروه های ذی نفع در مورد وضعیت نظام مهندسی ساختمان افزایش یافته و همین افزایش نارضایتی ها منجر به کاهش مجدد مشارکت مهندسان و تکرار سیکل معیوب عنوان شده خواهد شد.
بررسی ها حاکیست هم اکنون ۳ گروه اصلی ذینفع مرتبط با فعالیت های نظام مهندسی ساختمان از وضعیت کنونی این نظام ناراضی هستند؛ هر کدام از این ۳ گروه شامل عموم مردم، مهندسان، سازمان ها، نهادها و وزارتخانه های مرتبط با امر نظام مهندسی ساختمان، به تناسب ارتباطی که با این نظام دارند جنس متفاوتی از نارضایتی را در مقایسه با گروه های دیگر نسبت به فعالیت نظام مهندسی ساختمان دارند که این مشکلات طی سال های اخیر تشدید شده است؛ کاهش مشارکت مهندسان در انتخابات نظام مهندسی در هر دوره نسبت به دوره های قبل، نمود بارز تشدید نارضایتی مهندسان است؛ این نارضایتی در سایر گروه ها با نمود های دیگری قابل شناسایی است.
حامد خانجانی، صاحب نظر حوزه نظام مهندسی ساختمان در این مورد گفت: تجارب موفق کشورهای دنیا در حوزه ارائه خدمات مهندسی نشان می دهد در عمده این کشور ها بر خلاف ایران که عضویت در سازمان نظام مهندسی و قبولی در آزمون ورود به حرفه مهندسان شرط اجباری برای ارائه خدمات مهندسی است، عضویت در سازمان های حرفه ای مهندسی اختیاری است.
به گفته خانجانی، مهندسان به صورت اختیاری انتخاب می کنند که علاوه بر برخورداری از مزایای عضویت در یک سازمان صنفی و حرفه‌ای، فعالیت های مهندسی خود را در معرض رصد، پایش، نظارت و در صورت انجام تخلف، برخورد انتظامی قرار دهند؛ همین موضوع سبب می شود اگر چه مهندسان حتی در صورت عدم عضویت در سازمان های نظام مهندسی حق و اختیار ارائه خدمات مهندسی و انجام فعالیت حرفه ای در بازار فعالیت های مهندسی را داشته باشند ولی متقاضیان دریافت خدمات مهندسی به صورت خودکار به دریافت خدمات از مهندسانی تمایل نشان می دهند که عضو سازمان های حرفه ای هستند؛ در واقع عضویت در این سازمان ها از حالت اجبار خارج شده و به عنوان یک مزیت نسبی برای مهندسان منجر به گرم تر شدن بازار فعالیت های حرفه ای آنها و رونق کسب و کارشان می شود؛ این مزیت منجر به انجام خدمات مهندسی در یک بازار رقابتی می شود و به مهندسان عضو این سازمان ها اعتبار می دهد. چرا که اعتماد عمومی به این گروه از مهندسان که خود را تحت نظارت و پایش سازمان های حرفه‌ای قرار داده‌اند بیش از مهندسانی است که عضو این سازمان ها نیستند. این در حالیست که عضویت الزامی منجر به کاهش اثربخشی نقش این سازمان ها در ارتقای ارائه خدمات مهندسی به جامعه می شود.
چرخه معیوب در نظام مهندسی ساختمان
کارشناسان همچنین در تشریح علل چالش های گروه های ذی نفع در نظام مهندسی ساختمان در ایران چند علت عمده ذکر می کنند که اغلب این علل ریشه در تناقضات و ابهامات قانونی دارد؛ به اعتقاد آن ها نظام مهندسی ساختمان از ضعف قوانین شفاف و صریح رنج می برد طوری که ریشه اختلاف نظر بین وزارت راه و شهرسازی، سازمان نظام مهندسی ساختمان و شهرداری ها ناشی از عدم صراحت قانونی در ارتباط با برخی مسائل و مسوولیت های قانونی است؛ دامنه این اختلافات و ابهامات به حدی است که از ماهیت و فلسفه وجود تشکیل نظام مهندسی ساختمان تا شرح وظایف محموله به هر کدام از دستگاه ها و نهاد های ذی ربط مرتبط با امر ساخت و سازهای شهری، گسترده شده است.
وی در این مورد معتقد است: صنفی یا حرفه‌ای بودن سازمان های نظام مهندسی، مداخلات دولتی به رغم ماهیت غیردولتی آن ها، نبود قوانین قاطع، صریح ومستقیم در ارتباط با تعیین مسوول اصلی «کنترل» ساخت و سازهای شهری، مشکلات و اختلافات موجود بر سر موضوع «ارجاع کار» برخی از مهم ترین موارد ابهام و ایجاد اختلاف در نظام مهندسی ساختمان و در میان گروه های ذی نفع است.
به گفته خانجانی، طبق ماده سه قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان سازمان نظام مهندسی برای انتظام امور مهندسان تشکیل شده است. کارشناسان معتقد هستند در هر مکان و در هر زمانی که سازمان های نظام‌مهندسی از انتظام امور مهندسان فاصله گرفته و به امر کنترل ساختمان پرداخته‌اند، مشکلات و چالش های پیش روی این حوزه افزایش یافته و سازمان از ماموریت اصلی خود دور شده است؛ در حالی که مرز مشخصی بین این موضوع که آیا این سازمان، سازمانی صنفی یا حرفه‌ای است وجود ندارد. سازمان صنفی سازمانی است که صرفا موظف به تامین منافع اعضای خود و انتظام امور مربوط به آنها است؛ ولی سازمان های حرفه ای منافع عمومی را به منافع صنفی ترجیح داده و در وهله نخست، تلاش در تامین منافع اجتماعی دارند. از طرف دیگر در حالی که بر اساس متن قانون نظام مهندسی ساختمان، این سازمان، سازمانی غیر دولتی است، ولی همواره در معرض بیش ترین مداخلات دولتی قرار داشته است.
این در حالیست که به اذعان کارشناسان، وزارت راه و شهرسازی به عنوان مسوول ارشد و مقامعالی نظارت بر ساخت و سازهای شهری در دوره‌های گذشته کم ترین میزان نظارت را بر نظام مهندسی ساختمان اعمال کرده است و اصلاحاتی که باید در دوره های پیشین در بدنه این نظام صورت گیرد همواره برای سال های متوالی به تعویق افتاده است. همین موضوع منجر به افزایش نارضایتی مهندسان و سایر گروه ها از نظام مهندسی ساختمان شده و مشاهده گردید که همزمان با کاهش مشارکت مهندسان در انتخابات این نظام، از حضور افراد شناخته شده با پشتوانه علمی، حرفه‌ای و آکادمیک که صرفا به انگیزه بهبود وضعیت نظام مهندسی ساختمان برای ورود به سازمان های نظام مهندسی اعلام آمادگی می کنند، کاسته شده است.
علاوه بر این، طی روزهای اخیر پر رنگ‌تر شدن شایعه جدایی عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی از کابینه در فضای مجازی و با توجه به برخی حواشی قبلی در ارتباط با انتخابات دوره هشتم نظام مهندسی ساختمان، منجر به طرح ۱ پرسش در ارتباط با وجود امکان ابطال نتایج انتخابات اخیر و برگزاری مجدد انتخابات نظام مهندسی شده است. وی در این مورد اظهار داشت: انتخابات دوره هشتم نظام مهندسی ساختمان به صورت رسمی و قانونی انجام شده است بر اساس قوانین موجود امکان ابطال این انتخابات وجود ندارد و حتی در صورت جدا شدن آخوندی از کابینه قبل از صدور وامضای اعتبارنامه منتخبان، وزیر بعدی موظف به امضای اعتبارنامه آن ها خواهد بود.
وی خاطر نشان کرد: از آن جا که انتخابات دوره هشتم بر اساس روال قانونی برگزار گردیده است، هیچ علت قانونی برای ابطال آن و برگزاری مجدد انتخابات وجود ندارد.
منبع : اکوفارس
مشاهده منابع آزمون نظام مهندسی
بهترین کتاب آزمون نظام مهندسی مکانیک
