عباداله فتح اللهی

آموزه های مدیریتی حادثه پلاسکو از منظر نوسازی و افزایش تاب آوری بافتهای فرسوده شهر تهران بیست و هشتم تیر نود و شش

عباداله فتح اللهی در چهارمین همایش جامع مدیریت بحران و HSE با اشاره به اینکه منشور پلاسکو یک گفت و گوی آزاد میان مدیران اجرایی، دانشگاهیان، صاحب نظران و متخصصین امر است، بیان کرد: تبادل تجربیات حادثه تلخ پلاسکو میتواند منجر به پیش گیری و تقلیل وقوع حوادث مشابه شود.

به گزارش اخبار نظام مهندسی (https://www.akhbarmohandesi.ir)،عباداله فتح اللهی در چهارمین همایش جامع مدیریت بحران و HSE با اشاره به اینکه منشور پلاسکو یک گفت و گوی آزاد میان مدیران اجرایی، دانشگاهیان، صاحب نظران و متخصصین امر است، بیان کرد: تبادل تجربیات حادثه تلخ پلاسکو میتواند منجر به پیش گیری و تقلیل وقوع حوادث مشابه شود.آموزه های مدیریتی حادثه پلاسکو از منظر نوسازی و افزایش تاب آوری

آموزه های مدیریتی حادثه پلاسکو از منظر نوسازی و افزایش تاب آوری

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران در این همایش ضمن ارائه بازتاب حادثه پلاسکو در بخشهای مختلف (اعم از؛ دولت، مجلس، قوه قضائیه، شورای شهر، شهرداری، نظام مهندسی، مراکز علمی و پژوهشی، شخصیتها و گروهها و هم رسانه ‌های مختلف) و آموزه‌های حاصل از آنها برای نوسازی بافتهای فرسوده، بتشریح اقدامات الزامی و ناظر بر آموزه‌های یاد شده که در شهر تهران مدنظر قرار گرفته، پرداختند.
وی به اظهارات و توصیه‌ های مسئولان مختلف در مورد حادثه پلاسکو اشاره کرد و اظهار داشت: حادثه پلاسکو بعد از وقوع با حساسیت قوای ۳ گانه، صاحب نظران، مراجع علمی، شخصیتها، انجمنها و تشکلهای ذی ربط روبرو میشود و در اخبار شاهد اظهار نظرها، توصیه ها و نصیحت های مسئولین متعدد بودیم که به صورت اجمالی به برخی از این موارد اشاره میکنیم.
ایشان در ادامه سخن رانی خود با اشاره به اینکه پلاسکو، ساختمانی بود که از لحاظ تعریف شورایعالی معماری و شهرسازی در بافت فرسوده واقع نشده بود، ادامه داد: سه هزار و دویست و شصت و هشت هکتار بافت فرسوده در سطح شهر تهران طبق ۳ مؤلفه‌ی نفوذ ناپذیری، ریزدانگی و عدم استحکام شناسایی شده که پنج درصد مساحت، پانزده درصد جمعیت وبیست و دو درصد پلاکها و پارسلهای شهر تهران را در بر گرفته است.
فتح اللهی تصریح کرد: اگر بخواهیم حادثه پلاسکو را در اشل این مساحت، این جمعیت و این تنوع قومی با در نظر گرفتن عدم دسترسیهای ضروری و نفوذ ناپذیر بودن بافتهای فرسوده بررسی نماییم، همان طور که در اظهار نظرات مسئولین در رابطه با حادثه پلاسکو اشاره گردید، طبیعتاً این بحران چندین هزار برابر میشود که مدیریت آن را صدها برابر سختتر و پیچیده تر از پلاسکو خواهد کرد.
وی در جمعبندی آموزه‌های حادثه پلاسکو، عنوان کرد: زمانیکه مهندس ناظر ساختمان فرمی را امضاء میکند اما بر ساخت و ساز نظارت نمیکند؛ زمانیکه یک کارمند وظیفه نظارتی و اداری خود را به نحو شایسته انجام نمیدهد و بیش تر ذهن او معطوف به حاشیه‌ های شغلی مانند مزایا، اضافه کار و … است؛ زمانیکه نماینده مجلس قانون ضرورت نوسازی سالانه ده درصد بافتهای فرسوده توسط دولت و شهرداری را میگذارد ولی کنترلی برای اجرای این مهم در بودجه سالانه انجام نمیدهد، زمانیکه نظارتی بر اجرای قانون توسط دستگاههای مجری وجود نداشته باشد و … حوادثی مشابه با حادثه تلخ پلاسکو دوباره بوقوع خواهد پیوست.
وی بر لزوم ایجاد باور علمی جامعه در گفت و گو و شکل ‌گیری تعاملات ملی بمنظور ایجاد خیزش عمومی برای نوسازی بافتهای فرسوده تأکید کرد و گفت: اکسیر مدیریت هماهنگ و ایفای نقش تمامی دستگاههای ذی ‌مدخل در یک سیستم به هم پیوسته لازمه تحقق نوسازی است و تا زمانیکه دستگاههای اجرایی به شکل جزیره ‌ای بوظایف خود عمل نمایند، نتیجه ‌ای در این مورد حاصل نخواهد شد.
مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران عنوان کرد: خوشبختانه در دولت یازدهم تدبیر شکلگیری ستاد بازآفرینی ملی و به تبع آن ستاد بازآفرینی کلان شهر تهران و دیگر شهرهای کشور بمنظور ایجاد مدیریت هماهنگ و بسیج ظرفیتها و امکانات تمامی دستگاههای ذیمدخل در نوسازی گرفته شد. ولی این شروع راه است.
فتح اللهی با اشاره به وجود هفتاد و هفت هزار هکتار بافت فرسوده، حاشیه نشینی و اسکانهای غیر رسمی در سطح کشور، خاطرنشان کرد: نزدیک به سی درصد جمعیت شهری کشور یعنی نوزده میلیون نفر از هموطنان ما در بافتهای ناپایدار و فرسوده ساکن هستند که به دنبال تخلیه و تخریب هزاران روستا به حاشیه شهرها رانده شده اند.
مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران با اشاره به اینکه دولت یک بار در روستاها اقدام به احداث مدرسه روستایی، خانه بهداشت روستایی و غیره نموده است و بار دیگر نیز به دنبال تخریب و تخلیه روستاها مجبور بساخت و بنای مدرسه، خانه بهداشت و … در حاشیه شهرها میشود، افزود: کمبود تفکر سیستمی در کشور یکی از نکاتی است که کلیه صاحب نظران، دل سوزان و مسئولین لازم است به آن توجه داشته باشند و تا زمانیکه توسعه شهرها مبتنی بر مطالعات آمایش سرزمینی نباشد، شاهد توسعه حاشیه نشینی، شکلگیری بافتهای فرسوده و غیره خواهیم بود.
فتح اللهی ضمن جمعبندی آموزه‌های حاصل از بررسی اعلام نظرهای صورت‌ گرفته از طرف بخشهای مختلف در مورد حادثه پلاسکو، از نگاه نوسازی شهری ادامه داد: برغم این که موضوع اصلی در حادثه پلاسکو حریق بود، اهمیت و فراگیری تبعات زلزله موجب شده‌است، اعلام نظرها و هشدارها بیش تر معطوف بزلزله احتمالی و عواقب ناشی از آن باشد. اتفاق نظر درمورد زلزله بعنوان یکی از مهم ترین تهدیدهای شهری، میتواند بعنوان عاملی در جلب مشارکت دستگاههای ذی ربط و گرداوری رویکردها و اولویتهای ایمن‌ سازی بافتهای فرسوده مورد توجه متولیان اصلی قرار گیرد. مهاجرت جمعیت در شکل گسترده آن از روستاها به شهر و بویژه تهران در جریان اصلاحات ارضی، و ادوار بعدی ضمن ایجاد بخش قابل از بافتهای فرسوده و حاشیه نشینیهای فعلی، موجب فروپاشی نظامها و ساختارهای اجتماعی شد که در طول سالیان پی در پی کم کم ایجاد و متناسب با مقتضیات تکامل پیدا کرده ‌بودند. در این دگرگونی شهری، نظام محلات و ارتباطات اجتماعی ساکنین هم دچار تغییر شد. جابجایی ‌های جمعیتی در داخل شهر و جای گزینی ساکنین اصیل با مهاجرانی که حس تعلقی بمحله نداشتند هم شرایط نامناسبی را برای این محدوده‌ها پیش آورد. دگرگونی ارتباط سکونت‌گاهها، مخصوصا شهر و روستا، و شرایط متغیر و پیچیده‌ی بافتهای فرسوده و سکونت گاه‌های غیر رسمی، امکان مدیریت بهینه جریان نوسازی و بازآفرینی شهری را با مشکلات فراوانی روبرو میکند. الزامی است همه این مسائل در منظومه فکری منسجم و سیستم یک پارچه ‌ای بازاندیشی و با رویکردی آمایشی تدبیر و در اجرا نیز ظرفیت دستگاههای ذی ربط با مدیریتی هماهنگ، به صورت همکارانه، مشارکتی و هم افزا مورد استفاده قرار گیرد. عنایت مراجع، حزب ها، گروهها و گرایشهای سیاسی بموضوع بافتهای فرسوده و لزوم نوسازی آنها‌، موضوع مهمی است که در صورت بهره ‌گیری مناسب از آن، نوسازی و بازآفرینی بافتهای فرسوده بعنوان مطالبه‌ ای عمومی وارد برنامه‌ها و رویکردهای گرایشهای عمده‌ی سیاسی و در نهایت حاکمیت ملی و مدیریتهای محلی و شهری خواهد شد. مفاهیم و اطلاعات ارائه گردیده در مورد بافتهای فرسوده و نوسازی آنها، از طرف افراد، دستگاهها و منابع مختلف نشان میدهد که درمورد اطلاع رسانی، آموزش و ترویج در امور یادشده نیازمند فعالیتهای بیش تری هستیم. زیرا که رسیدن به تلقی و درک مشترک از موضوع و ابعاد آن در میان متولیان و بخشهای ذی ربط، شرایط بهتری برای گفتگوی مناسب کنش گران، ارائه‌ی تحلیلهای دقیق و برنامه ‌ریزی و اقدامات کارآمد فراهم مینماید. هم راهی رسانه ‌های جمعی و مخصوصا صدا و سیما در ارتباط با این بحث میتواند خیلی مثمر ثمر باشد. حسا‌ستر شدن دستگاههای مختلف؛ نظیر سازمان میراث فرهنگی، وزارت بهداشت و درمان، وزارت آموزش و پروش و … نسبت به ایمن‌ سازی فضاها و ساختمانهای حوزه‌های فعالیتی خود را میشود یکی از آثار مهم و مثبت حاصل از حادثه‌ی پلاسکو دانست. شایسته است از جریانهای ‌ایجاد شده‌ی بخشی، در قالب ستادهای بازآفرینی برای تحقق ابعاد جامع‌ تری از نوسازی شهری بهره برد. هماهنگی بخشهای مختلف مانند وزارت راه و شهرسازی، شهرداری و نظام مهندسی بعنوان متولیان اصلی مدیریت و نظارت بر ساخت و ساز، نقش قابل توجهی در افزایش کیفیت ساختمانها دارد.بنابراین با شفاف ‌سازی وظایف و مسئولیتها و هم دلی و هماهنگی در اقدامات، میتوان با افزایش پایداری بناها و کمک به تاب‌آوری بیش تر شهر، از منابع ملی و هزینه ‌های صورت ‌گرفته در بخش ساختمان به صورت بهینه‌ تری بهره‌ برداری کرد. افزایش کیفیت ساخت و ساز در شهر و مخصوصا در جریان نوسازی بافتهای فرسوده شهر تهران باید یکی از اولویتهای اصلی باشد و در این رابطه از ظرفیتهای نظام مهندسی و شهرداری به نحو شایسته ‌ای استفاده گردد. دادن تسهیلات مختلف نوسازی هم میتواند با هدف مندی بیش تر و با تمرکز بر موضوع کیفیت، مدیریت گردد. با توجه به حضور بیمه‌ ها در پوشش خسارتهای حوادث، بهتر است این موضوع از شروع و مرحله ساخت پروژه‌ها مدنظر باشد، تا کیفیتهای لازم و مباحث ایمنی به طور کامل در ساختمانها رعایت شود. در این مورد غیر از پشتوانه‌ های حقوقی موجود و آموزه‌های داخلی، تجربه‌ ی دیگر کشورها در استفاده از پوششهای بیمه‌ ای جهت تضمین کیفیت ساخت و ساز نیز قابل بهره برداری است. ابهامات موجود در مورد مباحث حقوقی و مالکیتی و شناسایی این موضوع بعنوان یکی از موانع نوسازی در بررسیهای صورت ‌گرفته، در کنار دیگر الزامات و مسائل نوسازی املاک تجاری، لزوم توجه ویژه به این بخش را نشان میدهد. بنظر میرسد پیش ‌بینی برنامه و تسهیلات ویژه برای نوسازی ملک های تجاری و فضاهای کار و فعالیت بایستی با جدیت بیش تری پی گیری گردد.

فتح اللهی در کنار تشریح آموزه‌ها، در مورد محورهای اصلی اقدامات صورت‌ گرفته متناظر نیز که بمنظور تسهیل نوسازی و بهبود کیفی آن گرفته شده است، موارد زیر را نام برد:
– توجه به حساسیتهای عمومی موجود نسبت بموضوع زلزله و بهره‌گیری از آن در بسیج کنش گران حوزه نوسازی
– ترویج گفتمان نوسازی و بازآفرینی‌ شهری و ایجاد وفاق عمومی و اتفاق نظر میان متولیان و دستگاههای ذی ربط (با فعالیتهای پژوهشی، آموزشی و ترویجی)
– پیگیری تحقق مدیریت هماهنگ نوسازی بافتهای فرسوده شهر تهران در قالب ستاد بازآفرینی کلان شهر تهران، ستادهای بازآفرینی مناطق و دفاتر خدمات نوسازی
– تسهیل جریان نوسازی (با بسته تشویقی و دادن خدمات رایگان توسط دفاتر)
– تلاش بر افزایش کیفیت ساخت و ساز (پشتیبانی فنی با هم کاری سازمان نظام مهندسی)
دبیر ستاد بازآفرینی پایدار کلان شهر تهران در پایان سخنان خود در چهارمین همایش جامع مدیریت بحران و HSE با رویکرد ایمنی و تاب آوری شهری ابراز امیدواری نمود که با کمک مراکز علمی، دانشگاهی و همه دستگاههای ذیمدخل بتوان با نگرش سیستمی و استقرار مدیریت هماهنگ به راهکارهای اجرایی بهتری برای پیشگیری از حوادثی مانند حادثه پلاسکو و بهبود ایمنی و شرایط زیست سکونتگاه‌های شهری دست یافت.
منبع : خبرگزاری امتداد

کانال تلگرام نظام مهندسی کشاورزی