جزئیات گزارش کمیته تخصصی از حادثه ساختمان پلاسکو؛

هیچ تکلیفی برای شهرداریها درباره ساختمانهای قدیمی تعیین نشده/ وزارت راه و شهرسازی باید از پتانسیل نظام مهندسی استفاده می‌نمود.

به گزارش اخبار نظام مهندسی (akhbarmohandesi.ir)،هیچ تکلیفی برای شهرداریها درباره ساختمانهای قدیمی تعیین نشده/ وزارت راه و شهرسازی باید از پتانسیل نظام مهندسی استفاده می‌نمود.جزئیات گزارش کمیته تخصصی از حادثه ساختمان پلاسکو

جزئیات گزارش کمیته تخصصی از حادثه ساختمان پلاسکو

جزئیات گزارش کمیته تخصصی از حادثه ساختمان پلاسکو

پس از وقوع حادثه ساختمان پلاسکو کمیته‌های زیادی برای بررسی ابعاد این حادثه تشکیل گردید؛ گزارش کمیته تخصصی این حادثه که از طرف مدیریت شهری تشکیل شده بود، بتازگی پایان یافته است.

این شهرها علاوه بر خطر زلزله در معرض خطرات ناشی از دیگر حادثه های طبیعی و غیرطبیعی مثل آتش­‌سوزی قرار دارند. حادثه حریق و فروریزشی که در تاریخ سی ام دی ماه سال نودوپنج برای برج ساختمان پلاسکو روی داد، این موضوع را بیش از پیش روشن کرد که در کشور ما شمار زیادی از ساختمانهای مرتفع قدیمی و حتی جدید که روزانه پذیرای تعداد زیادی از افراد و تجهیزات مهم هستند، در معرض چنین خطری هستند.

پس از این حادثه کمیته های بسیاری برای بررسی ابعاد این حادثه تشکیل گردید. در شورای شهر تهران ۲ کمیسیون عمران و نظارت این حادثه را بصورت جداگانه بررسی نمودند.

رییس جمهور دستور تشکیل هیات ویژه برای گردآوری گزارش ملی حادثه ساختمان پلاسکو را داد و شورای اسلامی شهر تهران، با هم کاری شهرداری تهران و مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران نیز با تشکیل تیم تحقیقاتی این حادثه را مورد ارزیابی قراردادند.

هفته گذشته هیات ویژه گزارش ملی ساختمان پلاسکو را ارائه داد. این هیات که بیش تر اعضای آن از هیات عملی دانشگاه تربیت مدرس بودند بیشترین نقد را بر عمل کرد مدیریت بحران داشتند.

همچنین در گزارش کمیته تخصصی که بیشتر اعضای آن از استادان دانشگاه تربیت مدرس هستند اما تاکید اصلی بر رها شدن ساختمانهای قدیمی در شهر تهران است.

تشکیل کمیته‌ای شامل شصت استاد دانشگاه، اعضای نظام مهندسی و مهندسین حرفه‌ای توسط مدیریت شهری

حمزه شکیب رییس کمیته تخصصی حادثه ساختمان پلاسکو درمورد جزییات گزارش کمیته تخصصی بیان کرد: پس از آن که حادثه تلخ پلاسکو اتفاق افتاد مدیریت شهری کمیته ای شامل شصت استاد دانشگاه، اعضای نظام مهندسی، مهندسان حرفه ای تشکیل و از همان ابتدا این کمیته فعالیتهای خود راشروع کرد اما فعالیت آن رسانه ای نشد. بررسیهایی در ۳ محور فنی، مدیریت بحران و حقوقی گردآوری شد.

شکیب افزود: در بخش فنی اطلاعاتی درمورد سازه ساختمان وجود نداشت، اطلاعات را جمع آوری و ساختمان پلاسکو را مدلسازی کردیم، نحوه فروریزش، تأسیسات برقی و مکانیکی آن را نیز بررسی کرده، تا پی ببریم، ریشه این حادثه در کجا بوده است.

وزارت راه و شهرسازی مسئول گردآوری ساز و کار رسیدگی به ساختمانهای قدیمی است.

بگفته وی مقررات ملی ساختمان، وزن بیش تر خود را به ساختمانهای در حال ساخت داده و متأسفانه به ساختمانهای موجود توجهی نداشته است. تنها مبحثی مقررات ملی ساختمان که به ساختمانهای موجود پرداخته و در مورد بهره برداری از ساختمانهای قدیمی در مبحث بیست و دوم است و مقرراتی را در مورد بهره برداری از ساختمانهای قدیمی تنظیم کرده است اما تا به حال نحوه ساز و کار اجرایی شدن این قانون فراهم نشده است که مرجع این کار، وزارت راه و شهرسازی است که باید با تشکیل کمیته ای در این مورد، آئین نامه ها و دستور العملهای اجرایی آن را گردآوری نماید.

شکیب بیان داشت: همان طور که ساختمانهای در حال ساخت، توسط مهندسین صاحب صلاحیت بارها مورد بازبینی قرار میگیرد ،ساختمانهای قدیمی، بخصوص ساختمانهایی که در آن تردد زیادی میشود و سرمایه های ملی محسوب میشوند باید تحت پوشش نظارتی قرار گیرند.

هیچ تکلیفی به شهرداریها در مورد ساختمانهای قدیمی تعیین نشده.

بگفته شکیب در مبحث بیست و دو مقررات ملی ساختمان، هیچ تکلیفی بصورت مستقیم به شهرداریها در مورد ساختمانهای قدیمی تعیین نشده و مسئولیت ساختمانهای قدیمی با مالک و بازرسهای حقیقی و حقوقی است که سازوکار آن باید بوسیله راه و شهرسازی تعریف گردد. هرچند نگاه ما در این گزارش آن است که بهترین مرجع کنترل ایمنی ساختمانهای نهادهای صنفی باشند که اختیارات لازم نیز باید به آن ها واگذار گردد و دولت و شهرداریها هم نظارت عالیه داشته باشند. هم چنین چون کاربری ساختمان پلاسکو، تولیدی بوده طبق قوانین وزارت کار نیز بایستی بر این موضوع ورود میکرد اما باز هم تأکید ما بر کنترلهای صنفی است.

ضوابط قضایی باید بصورت شفاف، ساز و کارها را مشخص نمایند.

ایشان در خصوص بند چهارده ماده پنجاه و پنج قانون شهرداریها که وظیفه شهرداریها در ساختمانهای ناایمن را یادآوری میکند افزود: دو تفسیر در مورد این قانون وجود دارد که ما در گزارش خود خواستار شفافیت قانون در این زمینه شده ایم که طبق یکی از نظریه ها، شهرداری تنها در ساختمانهایی میتواند ورود کند که خطر مشهود باشد، یعنی ساختمان به آخر خط رسیده باشد مانند گودهای پرخطر و یا ساختمانهای در حال ریزش.

نظر دوم هم آن است که بایستی شهرداریها طبق  نیاز ورود کرده اما در در اینصورت باید ضوابط قضایی هم بصورت شفاف ، ساز و کارهارا مشخص نمایند.

رئیس کمیته تخصصی ساختمان پلاسکو گفت: در کمیته مدیریت شهری برای بررسی حادثه پلاسکو، ما بدنبال مقصر نبودیم و بیش تر راه کارهایی را ارائه دادیم که حوادثی هم چون پلاسکو دیگر در تهران و یا شهرهای دیگر تکرار نشود. باید ساختمانهای موجود تا پایان عمر مفید رها نشود و دستگاههای متولی مانند وزارت راه و شهرسازی، وزارت کشور و اگر کاربریهای تولیدی داشت، وزارت کار و هم چنین شهرداریها باید سازوکاری را تعریف نمایند که ساختمانهای مهم تا آخر عمر مورد بازبینی و نظارت قرار گیرد اما در حال حاضر، بعد از بهره برداری از ساختمان، نظارتی دیگر وجود ندارد در حالیکه این بناها سرمایه های ملی هستند که باید حفظ شوند و درست بهره برداری گردند.

تمرینهای فصلی برای آمادگی مردم و مالکان و بهره برداران انجام گردد.

متاسفانه مردم آگاهی کافی دربرخورد با حادثه ها را نداشته و نمیدانند تکلیف و وظایف خود در حوادث بزرگ چیست. در این زمینه پیشنهاد کرده ایم در ساختمانهای مهم، تمرینهای فصلی برای آمادگی مردم و مالکان و بهره برداران انجام گردد.

شکیب با اشاره ببررسی نحوه مدیریت بحران حادثه عنوان کرد: این موضوع در ۷ بند مورد بررسی قرار گرفت، پلاسکو را از نظر موقعیت کالبدی، ترافیکی و فیزیکی مورد بررسی قرار دادیم که این ساختمان چه دسترسیهایی داشت. پلاسکو تنها از ضلع جنوب دسترسی داشته و از سمت شرق، غرب و شمال هیچگونه دسترسی نداشته است. هم چنین آگاهی مردم با حوادث نیز مورد بررسی قرار گرفت که نتیجه حاصل آن بود که متاسفانه مردم آگاهی کافی دربرخورد با حادثه ها را نداشته و نمیدانند تکلیف و وظایف خود در حوادث بزرگ چیست. در این زمینه پیشنهاد کرده ایم در ساختمانهای مهم، تمرینهای فصلی برای آمادگی مردم و مالکان و بهره برداران انجام گردد. هم چنین هماهنگی بین نیروی انتظامی، سازمان آتش نشانی و … نیز مورد بررسی قرار گرفت.

این استاد تصریح کرد: نمیتوان حادثه پلاسکو را بحران نامید، زیرا گستردگی آن در یک نقطه بوده و برای هدایت آن نیاز به استفاده از اتاق بحران نبوده و باید فرمان دهی محلی انجام میشده است. مدیریت بحران تعریف دارد و در سطح ملی، استانی، شهری و محلی تعریف میشود. مختصات این حادثه، یک بحران نقطه ای بود که قابل توسعه در سطح منطقه هم نبود و نمیتوان بعنوان یک بحران ملی از آن یاد کرد. شاید بخاطر برخی از فضاسازیها این بحران در حد یک بحران ملی مطرح شد اما در حقیقت آتش سوزی پلاسکو یک حادثه تلخ بود.

مدیریت بحران حادثه پلاسکو، مدیریتی قابل قبول بود

وی با بیان این که در ساعت ۷:۵۸ گزارش آتش سوزی به آتش نشانی ارائه شده ادامه داد: اما این آتش سوزی قبل از این زمان اتفاق افتاده و افرادی که در آن جا مشغول بکار بودند تلاش کردند مشکل را برطرف کنند اما بدلیل وسایل اشتعال زا بسرعت آتش سوزی بچند مغازه گسترش پیدا کرده است. هم چنین سقفهای کاذبی بعمق شصت سانتیمتر درواحدهای این ساختمان زده شده بود که نقش انبار را ایفاء میکرد که باعث شده بود حریق، پس از خاموشی دوباره دیده شود. بهمین دلیل آتش نشانی دو بار بعد از اطفاء حریق دوباره عملیات خود را آغاز کرده است و میبینیم بعد از مشاهده آتش در ضلع شمال غربی، ظرف بیست دقیقه شعله ها بجنوب شرقی میرسد. بدلیل سیستم سازه ای خاص پلاسکو، وضعیت آتش قابل تشخیص نبود. این استاد دانشگاه مدیریت بحران حادثه را مدیریتی قابل قبول ارزیابی نمود.

هرچند میتوان نقدهایی بر روش آواربرداری داشت اما مشکل اصلی نبود اطلاعات ساختمانی شامل نقشه معماری سازه ای و شناخت از ساختمان بوده است.

درجه حرارت طبقات ۸ تا  ۱۴بحدود پانصد درجه رسیده بود.

شکیب با بیان این که باید آواربرداری این حادثه را شش وجهی مورد بررسی قرار داد عنوان کرد: شاید مطرح گردد عملیات امداد و نجات اولویت این حادثه بوده نه آوار برداری اما برخی از مسائل بر روی کاغذ است. تصور کنید سقف طبقات دهم و یازدهم در چشمه شمالغربی فروریخت و بعد از ۹ دقیقه همه طبقات آن چشمه ها تا پایین متلاشی میشود. درجه حرارت طبقات ۸ تا ۱۴ به حدود پانصد درجه رسیده بود. این درجه حرارت پس از ریزش بزیر آوار نیز منتقل شده، بنابراین شرایط بگونه ای بوده که عملا حیاتی وجود نداشت. هرچند میتوان نقدهایی بر روش آواربرداری داشت اما مشکل اصلی نبود اطلاعات ساختمانی شامل نقشه معماری سازه ای و شناخت از ساختمان بوده است. که این عدم شناخت در بسیاری از ساختمانهای مشابه نیز وجود دارد. در مورد ساختمان پلاسکو ساختمانهایی که اگر نقشه آنها وجود داشت تصمیمات بهتری در زمان بحران میتوانستیم برای آن ها بگیریم. بنابراین یکی از اولویتهای کاری معاونت شهرسازی و معماری، طراحی مکانیزمی برای اجباری کردن نقشه های مدون ساختمانهای موجود است.

وی با تأکید بر اینکه در گزارش مدیریت شهری حادثه بصورت فرآیندی مورد بررسی قرار گرفته و راه کار برای اصلاح امور پیشنهاد شده گفت: ما کمیته مقصریاب نبودیم و بصورت سوال و جوابی، حادثه را بررسی نکردیم بلکه با روشهای علمی بدنبال ریشه های این اتفاق، آسیب شناسی و رفع مشکلات موجود پرداخته و این بررسی را بعنوان وظیفه علمی خود انجام دادیم.

برای نگه داری از ساختمانهای قدیمی، وزارت شهرسازی از پتانسیل نظام مهندسی استفاده نماید.

شکیب با اشاره به بعضی از راه کارهای ارائه شده در این گزارش خاطرنشان کرد: در گام اول بموضوع نگه داری ساختمان پرداخته شده و درخواست شده در ساختمانهای بالای دوازده طبقه، نهاد نگه داری کننده را مشخص کنند و تکالیفی را برای آن معرفی کرده و خلاءهای مبحث بیست و دو مقررات ملی ساختمان نیز برطرف گردد و نباید تنها قانونی برروی کاغذ نباشد. وزارت شهرسازی از پتانسیل نظام مهندسی استفاده نماید. در حال حاضر در تهران صد هزار مهندس وجود دارد که میتوان در موضوع نظارت بر ساختمانهای قدیمی از پتانسیل آن ها استفاده شود.

چند ماهی از حادثه ساختمان پلاسکو گذشته است وتنها خاطره ای از آن در ذهن مردم این شهر باقی مانده. گاهی هم عابرانی که یادشان مانده زمانی در این خرابه ساختمان پلاسکویی بوده آهی از سر حسرت بکشند، اما درسهایی که باید از پلاسکو میگرفتیم هنوز نگرفته ایم.

منبع:سلامت نیوز

پاسخنامه آزمون نظام مهندسی برق طراحی اسفند ۹۵