دکتر محمد رضا جواهری باید بگونه ای در بافت تاریخی یزد عمل کنیم که خاطره تلخ خرابیهای ارگ بم تجربه نگردد
دکتر محمد رضا جواهری عضو شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور و عضو گروه تخصصی عمران در شورای مرکزی سازمان، به طرح دیدگاههای فنی- مهندسی در مورد الزامات ثبت جهانی یزد و نحوه ساخت وساز در بافت تاریخی پرداخته است.با توجه به نکات مهم مطرح شده در این مورد، مشروح توضیحات ایشان را ملاحظه می کنید.
به گزارش اخبار نظام مهندسی به نقل از سازمان نظام مهندسی ساختمان یزد ، دکتر محمد رضا جواهری عضو شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور و عضو گروه تخصصی عمران در شورای مرکزی سازمان، به طرح دیدگاههای فنی- مهندسی در مورد الزامات ثبت جهانی یزد و نحوه ساخت وساز در بافت تاریخی پرداخته است.با توجه به نکات مهم مطرح شده در این مورد، مشروح توضیحات ایشان را ملاحظه می کنید.باید در بافت تاریخی یزد عمل کنیم که خاطره خرابیهای ارگ بم تجربه نگردد
باید در بافت تاریخی یزد عمل کنیم که خاطره خرابیهای ارگ بم تجربه نگردد
باید بگونه ای در بافت تاریخی یزد عمل کنیم که خاطره تلخ خرابیهای ارگ بم تجربه نگردد
ثبت جهانی یزد و بافت تاریخی کار خیلی ارزش مند برای استان بلکه کشور بوده که به تمامی کارشناسین و مسئولان مرتبط با آن دست مریزاد میگوییم. در حال حاضر و بدنبال این اقدام، محدودیت هایی که در حوزه ساخت بناهای جدید و یا تعمیر و مرمت ساختمانهای موجود مطرح است، باید بصورت جدی و شفاف توسط مسئولان مرتبط مشخص و بیان گردد تا سازمان نظام مهندسی ساختمان و مهندسان آن کاملاً در جریان ضوابط و مقرراتی که مورد نظر یونسکو است، قرار گیرند. اخیراً طی نشستی که با کارشناسین محترم میراث فرهنگی در کمیسیون تخصصی عمران سازمان داشته ایم ضوابطی بصورت شفاهی توسط میراث فرهنگی عنوان گردید که بنظر می رسد باید خیلی جدی تر روی آن کار و بحث گردد چرا که بعضی از ضوابط و مشخصاتی که برای ساخت و ساز دریافت مطرح گردید که باید رعایت گردد، اکنون در مقررات ملی کشور وجود ندارد و یا در مغایرت با مباحث بیست و دو گانه مقررات ملی است. بنابراین باید در این امر تسریع و تکلیف مهندسان و مردم روشن گردد. آنها ضوابط خاصی مطرح کردند که ساختمان سازی در عرصه بافت تاریخی باید منطبق بر ساختمان های بنایی از جنس خشتی باشد و در حریم عرصه هم سازه ساختمان ها باید آجری باشد و امکان اجرای ساختمان های اسکلتی فلزی و بتنی وجود ندارد. البته قبلا فقط اجرای ساختمان های اسکلت فلزی در بافت تاریخی با محدودیتهایی مواجه بود و بیش تر میراث دقت داشت که سازه ها همگنی لازم را با بافت تاریخی داشته باشد و عموماً اجازه اجرای سازه آجری و اسکلت بتنی را می داد.
وظیفه سازمان نظام مهندسی ساختمان در این زمینه چیست؟
دکتر جواهری: طبق مباحث مطرح شده در کمیسیون تخصصی عمران سازمان نظام مهندسی ساختمان استان یزد قرار شد کارگروهی متشکل از کارشناسین نظام مهندسی و کارشناسین میراث فرهنگی برای بررسی بیش تر موضوع تشکیل گردد که البته بنظر می رسد دستگاههای دیگر هم باید دخیل شوند و موضوع را بصورت کاملاً کارشناسی بررسی کنند. بنظر بنده چون این موضوع اهمیت خاصی دارد، اداره کل راه و شهرسازی هم باید آن را از طریق وزارت راه و شهرسازی و مرکز تحقیقات مسکن پی گیری کند. ما هم در سازمان نظام مهندسی ساختمان موضوع را بشورای مرکزی و گروه تخصصی عمران کشور که از مهندسان و متخصصان خبره کشور تشکیل شده منتقل میکنیم. خوشبختانه با توجه به این که اینجانب از یزد در گروه تخصصی عمران کشور عضویت دارم قطعاً در نشست بعدی این موضوع را در صحبتهای پیش از دستور مطرح خواهم کرد تا اعضای گروه تخصصی عمران در جریان قرار بگیرند و نقطه نظرات فنی خودشان را مطرح کنند که ما چگونه می توانیم در این دوره که ده ها سال از تولید خشت و ساختمان خشتی گذشته و زیرساخت های ساختمان خشتی، هم به لحاظ ضوابط فنی و هم به لحاظ مسائل اجرایی وجود ندارد با جهانی شدن بافت تاریخی یزد و الزام آور شدن این محدودیت ها به چه شکلی باید تدابیر لازم را از لحاظ فنی ببینیم که هم مردم به مشکل برنخورند و هم ضوابط فنی و ایمنی جانی مردم را در خطرات زلزله و خطرات غیر مترقبه ی دیگر مانند انفجار‌ها و لرزش ها رعایت کنیم و هم نیروی انسانی فنی و اجرایی آن تربیت گردد.
آیا این محدودیتها برای کل وسعت یزد است؟
دکتر جواهری: البته این محدودیت ها برای بافت تاریخی است و نه در مکانها و مناطق دیگر استان. ولی این که آیا شروع به ساخت و سازهای خشتی یا گلی از نظر اقتصادی مقرون بصرفه است و آیا از نظر فنی، ایمنی رعایت ضوابط میشود یا خیر؟ خیلی مهم و حیاتی است. اگر این ها را بصورت موردی و تک دانه مشابه آن چه قبلا در کشور ساخته شده است نگاه کنیم مشخص است که این ها ایمنی لازم را نخواهند داشت. تجربه نشان داده است با توجه به این که ایران یک کشور زلزله خیز است و یزد در پهنه زلزله قرار گرفته باید دقت کنیم بگونه ای در بافت تاریخی یزد عمل کنیم که خاطره تلخ خرابیهای ارگ بم تجربه نگردد.
ولی بعد دیگر این است که با توجه به این که ثبت جهانی یزد به گفته ی اکثر افرادی که در حوزه میراث فرهنگی دخیل بوده و هستند برکات زیادی برای استان و یزد خواهد داشت، مسلماً این جهانی شدن در بعضی از موارد هزینه هایی هم در بر خواهد داشت. بنظر میرسد در صورت الزامی بودن ضوابط یونسکو این هزینه ها برای ساخت این بناها و مقاوم کردن آن ها ارزش دارد. نکته ای که بنظرم متولیان و مسئولان مربوطه باید دقت کنند این است که ثبت جهانی یزد را صرفا به یک ویترین تبدیل نکنیم و یا صرفاً مباحث آن را در بحث گردش گری تنها نبینیم، بلکه باید یزد را در ابعاد مختلف ببینیم و برنامه ریزی کنیم، اعم از گردش گری، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، معماری و شهرسازی و الی آخر. تا جاییکه بنده متوجه شده ام تا این لحظه کار جدی در حوزه مباحث فنی سازه ای و آن محدودیت ها و الزاماتی که یونسکو برای ساخت وساز در بافت در نظر گرفته انجام نشده است و بنابراین باید با در نظر گرفتن مقررات ملی کشور، ضوابط فنی و دستورالعملهای مربوطه را استخراج کرد تا ضوابط کاملاً مشخصی داشته باشیم و طبق آن ضوابط، شهرداری، نظام مهندسی، مجریان، طراحان و ناظران بتوانند در زمان مناسبی پاسخ گوی نیاز مالکان برای صدور مجوزها و سپس اجرای پروژه های آنها باشند تا هم ضوابط یونسکو و محدودیت های مربوط به ثبت بافت تاریخی و هم مباحث ایمنی آنکه برای ما خیلی دارای اهمیت است، رعایت گردد.
باید در بافت تاریخی یزد عمل کنیم که خاطره خرابیهای ارگ بم تجربه نگردد
شما بعنوان عضو هیئت علمی دانشکده عمران دانشگاه آزاد اسلامی و مبتکر اولین مرکز تحقیقات سازه و زلزله استان در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت و با توجه به تخصص ویژه شما در زمینه های سازه و زلزله خواهشمند هستیم مشخصاً بفرمایید چه تضمینی در زمینه مقاومت این بناها درمقابل زلزله وجود دارد؟
جواهری: شاید ساختمان با ظاهر زیبا ساخته بشود و شاید ساختمان با ضوابط بافت تاریخی هم هم خوان باشد اما همه ی این ها اگر تحت اثر یک زلزله قرار گیرد و ویرانی و خسارت جانی و مالی بوجود آورد آن وقت تمام افرادی که بدون اطلاع در این روش ساخت و ساز سهیم بوده اند به سهم خود مقصر خواهند بود. لذا بهترین فرصت است تا این دقت ها انجام گردد و اساتید، محققان و متخصصان عمرانی که در بخش ساختمان های بنایی و ساختمان های خشتی و آجری کار کرده اند و علم فنی و سازه ای این موضوع را دارند به میدان بیایند.
صرف این که بعضی افراد حرف هایی غیر فنی و زیبا بزنند و این حرف ها اصلاً سندیت علمی و فنی هم نداشته باشد و کدهای ملی و مقررات ملی هم برای آن وجود نداشته باشد و حتی در مقررات و ضوابط فنی، آن ساختمانها منع هم شده باشد اصلا پذیرفته نیست. الان کد ملی برای ساختمان خشت و گلی در مناطق با خطر زلزله متوسط نداریم و حتی ممنوع هم شده است و تا این لحظه آئین نامه زلزله ایران استاندارد دو هزار و هشتصد این اجازه را نداده است.
آیا برای ساخت و سازهای مورد نظر یونسکو نیروی انسانی متخصص و ماهر در اختیار داریم؟
جواهری : البته خوشبختانه متخصصان کافی در استان یزد وجود دارند که اگر حمایت شوند و دیدگاه بر این باشد که دستورالعمل ها و ضوابطی طبق محدودیتهای یونسکو در بافت تاریخی یزد تهیه گردد و کارهای پژوهشی و تحقیقاتی ویژه ای روی این موضوع انجام بدهند قطعا جای نگرانی نخواهد بود. الان استادان و محققان توانمند مرمت در بخش سازه و مهندسی عمران داریم که چون این یک کار کاملاً تخصصی در حوزه ساختمان و گرایش مهندسی سازه است، باید این افراد ورود کنند چون مقاومت ساختمان و رفتار و عملکرد این ساختمانها در مقابل زلزله را میتوانند ارزیابی کنند. بایستی علاوه بر تعیین ضوابط ساخت، برای مرمت نیز طرح تعمیر و مقاوم سازی یا روشهای فنی دیگر را برای بهسازی لرزه ای ارائه کنند. باید این عزیزان که مقاومت ساختمان را می توانند ارزیابی کنند و علاوه بر ضوابط ساخت و ساز، طرح تعمیر و مقاوم سازی یا روشهای فنی مورد نظر را برای بهسازی لرزه ای ارائه کنند وارد میدان کار گردند.
بهر حال این موضوع باید بعنوان دغدغه همه ی مسئولان ارشد مرتبط استان و تمام دستگاه هایی که مرتبط با حوزه ی بافت تاریخی هستند قرار گیرد و برای آن انرژی بگذارند و صرفاً این کار واگذار بمیراث فرهنگی نگردد. میراث فرهنگی وقت و انرژی خوبی گذاشته و یک کار بزرگی انجام داده است ولی همه دستگاه ها باید ورود کنند. نظام مهندسی بسهم خود باید در این عرصه اعلام آمادگی کند و قطعاً بنده در گروه تخصصی عمران شورای مرکزی کشور پی گیری می کنم و حتی اگر ضرورت پیدا کرد از اعضاء شورای مرکزی نظام مهندسی کشور و بصورت ویژه رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور هم استمداد میطلبم تا انشاالله بتوانیم حرکت جدی را برای یزد انجام دهیم.
منبع : سازمان نظام مهندسی ساختمان استان یزد
مشاهده منابع آزمون نظام مهندسی
کانال تلگرام نظام مهندسی کردستان
