رئیس سازمان ملی استاندارد

حتما باید استاندارد در معادن اجباری گردد

رئیس سازمان ملی استاندارد بیان کرد: اگر قرار باشد که ما بصورت ناظر وارد قضیه شویم حتما باید استاندارد در معادن اجباری گردد و از سوی هیئت دولت تصویب و به ما ابلاغ گردد که ما مجاز هستیم نظارت عالیه بر معادن و اجرای استاندارد در آن ها داشته باشیم.

به گزارش اخبار نظام مهندسی (akhbarmohandesi.ir)، رئیس سازمان ملی استاندارد بیان کرد: اگر قرار باشد که ما بصورت ناظر وارد قضیه شویم حتما باید استاندارد در معادن اجباری گردد و از سوی هیئت دولت تصویب و به ما ابلاغ گردد که ما مجاز هستیم نظارت عالیه بر معادن و اجرای استاندارد در آن ها داشته باشیم.حتما باید استاندارد در معادن اجباری گردد

حتما باید استاندارد در معادن اجباری گردد

اتفاق ناگوار معدن آزاد شهر
عدم اجرای ضابطه های استاندارد در کشورمان که بهشت معادن دنیاست، سهم امنیت در مهم ترین حوزه اقتصاد کشور را کاهش داده و منجر به بروز حوادث زیادی از قبیل معدن آزادشهر شده است.
هفته پیش حادثه ای دل خراش در یکی از معادن کشور روی داد. فارغ از عوامل رخداد این حادثه نگاهی بحوادث مشابه میتواند ضریب پیش گیری از تکرار آن و آمادگی برای حوادث احتمالی را بشدت تغییر دهد.
در خصوص حادثه معدن آزادشهر خیلی از کارشناسان معتقد هستند عامل انسانی با وارد کردن باطری بدرون معدن موجب بروز انفجار شده است.
با نگاهی به آمار رسمی میبینیم ایران با دارا بودن حدود شصت و هشت نوع ماده معدنی (غیرنفتی)، سی و هفت بیلیون تن ذخایر کشف شده و پنجاه و هفت بیلیون تن ذخایر بالقوه در بین پانزده قدرت معدنی جهان جای گرفته و یکی از کشورهای غنی از حیث داراییهای معدنی بحساب می‌آید. طبق آمار حدود هشت هزار معدن در کشور وجود دارد.
با توجه به پتانسیل مثال زدنی معدنی کشور، از هفتاد سال پیش ایران اولین کشوری بود که تدریس رشته معدن و زمین‌ شناسی را دربین کشورهای منطقه شروع نمود و اکنون بیش از پنجاه هزار نفر مهندس و تکنسین در رشته‌های معدن، متالورژی و کارشناس زمین‌شناسی تربیت کرده است.
ولی میان همه این ذخایر و نیروهای متخصص جای خالی استاندارد در حوزه معادن کشور، به سیاه چاله ای بزرگ تبدیل شده است؛ سیاه چاله ای که معادن و معدن کاران و کارگران را در خود میبلعد.
رعایت استاندارد؛ حلقه گم شده سرمایه‌گذاری معدنی
یکی از موضوعهای بسیار جدی که در حادثه معدن آزادشهر مورد توجه قرار گرفته است عدم رعایت استانداردهای ضروری برای حفظ امنیت معدن و کارگران و معدن کاران است. ورود باطری به داخل معدنی که بصورت طبیعی گازهای اشتعالزا از آن متصاعد میشود، عامل بروز جرقه و انفجار معرفی گردید.
حال آن که معلوم نیست فرد یا افراد خاطی آیا آموزشهای لازم برای رعایت استانداردهای کار در معدن را دیده بودند یا خیر.
در تارنمای سازمان استاندارد طی سالهای نود و نودویک تمامی آیین نامه ها و استانداردهای مربوط به امور معدنی چنین عنوان شده است : در راستای اجرای تفاهمنامه موجود بین سازمان نظام مهندسی معدن ایران و سازمان ملی استاندارد ایران، از سال نود تهیه استانداردهای مرتبط با فعالیتهای معدنی توسط امور ضوابط فنی و استانداردهای سازمان نظام مهندسی معدن ایران شروع شده است. در این چارچوب استانداردهای زیر تا بحال تهیه شده است:
۱- معادن زیر زمینی –پیش گیری و محافظت در مقابل انفجار -سامانه های محافظت -قسمت ۱- ساختار درهای تهویه دولنگه ای ضد انفجاری
۲- معادن زیرزمینی- پیش گیری و محافظت در مقابل انفجار- سامانه‌های محافظت- قسمت ۲- حصارهای آبی غیر فعال
۳-معادن زیرزمینی- پیش گیری و محافظت در مقابل انفجار- سامانه‌های محافظت- قسمت ۴- سامانه‌های خاموش کننده خودکار رودهدرها
۴- معادن زیرزمینی- تجهیزات مورد استفاده در اتمسفرهای دارای قابلیت انفجار
۵- معادن زیرزمینی- پیش گیری و محافظت در مقابل انفجار- تجهیزات و سامانه‌های حفاظتی برای زهکشی گاز زغال
۶- آتمسفر انفجاری- جلوگیری از انفجار و محافظت در برابر آن- قسمت۲: مفاهیم اساسی و روش کار برای معدن ‌کاری
۷- ماشینها و تاسیسات استخراج و فرآوری سنگ تزیینی- الزامات ایمنی دستگاههای سیم برش الماسه
۸- ماشین آلات و تجهیزات استخراج معادن و فراوری سنگ طبیعی-الزامات ایمنی برای قله برها
ولی موضوع مهم آن است که در کشوری که ذخیره های معدنی آن در دنیا زبان زد است، بهره برداران خصوصی و دولتی هیچ الزامی برعایت این استانداردها که بر مبنای قوانین رایج در دنیا و طبق شرایط اقلیمی کشور بومی سازی شده است، ندارند.
سازمان ملی استاندارد چه میگوید؟
نیره پیروزبخت،رئیس سازمان ملی استاندارد در این خصوص بیان کرد: ما مطابق وظایف ذاتی سازمان برای بخش معدن ضوابط و استانداردهایی را با هم کاری و هم راهی کلیه ذی نفعان این موضوع گرداوری کرده‌ایم؛ ولیکن گرداوری استاندارد بمعنای نظارت و یا اجباری کردن آن بوسیله سازمان ملی استاندارد نیست، بلکه این استانداردها گرداوری میشوند و در اختیار ذی نفعان قرار میگیرد، آن ها هستند که باید این سازوکارها را در بنگاه و واحد اقتصادی خود رعایت نمایند.
اگر قرار باشد که ما بصورت ناظر وارد قضیه شویم حتما باید استاندارد در معادن اجباری گردد
پیروز بخت گفت: اگر قرار باشد که ما بصورت ناظر وارد قضیه شویم حتما باید استاندارد در معادن اجباری گردد و از سوی هیئت دولت تصویب و به ما ابلاغ گردد که ما مجاز هستیم نظارت عالیه بر معادن و اجرای استاندارد در آن ها داشته باشیم.
وی ادامه داد: خوشبختانه ما در سازمان ملی استاندارد دستمان پر است و همه قواعد و استانداردها را مدون و مکتوب داریم ولی مسئولیتی در قبال اجرای این ضوابط نداریم و حتما دارندگان معادن و سهام داران و پیمان کاران باید بر اجرای آن نظارت نمایند.
صاحبان معادن برای آموزش و ایمنی هزینه نمیکنند
وی افزود: من قصد پیش داوری ندارم اما معمولا در معادن بمباحث آموزش و ایمنی زیاد بها نمیدهند و برای آموزش نکات ایمنی معدن کاران هزینه نمیکنند.
رئیس سازمان ملی استاندار تصریح کرد: اگر بخواهیم پیش ازحادثه آزادشهر در موضوع دیگری مثال بزنیم ساختمان پلاسکو آخرین مورد است که ما در بحث ایمنی ساختمانهای بلند مرتبه و تجاری ضوابط و قواعد بسیار دقیقی داریم ولی متاسفانه رعایت نمیشود و این بی‌توجهی، فجایع تلخی را رقم میزند.
ایشان تاکید کردند: این که میگویند گاز متان بویی دارد که معدنکاران از آن مطلع میشوند، اصلا محلی از اعراب ندارد، چرا که ذات و وجود بعضی معادن دارای گازهای منفجره است.
استاندارد داریم، رعایت نمیکنند
پیروز بخت خاطرنشان کرد: همه استانداردهای ما مطابق قواعد روز دنیاست و مشکلی در راستای سند استاندارد نداریم و به جرات اعلام میکنم که اگر موردی هم وجود داشته باشد بسرعت آنرا اصلاح و گرداوری میکنیم.
پیروز بخت عنوان کرد: سازمان ملی استاندارد از همین راه آمادگی خود را برای آموزش کلیه موضوعهای مرتبط با رعایت استاندارد و ضوابط ان در کلیه معادن کشور اعلام میکند. ما نمیتوانیم صرفا به اعلام این که استانداردها را گرداوری و در اختیار معدنداران قرار داده ایم و آن ها اجرا نمیکنند بسنده کنیم. زیرا که بحرانهایی مثل انفجار در معادن موضوعی است که نمیتوان بسادگی از آن گذشت.
آمادگی داریم معادن را ارزیابی نماییم
رئیس سازمان ملی استاندارد اضافه کرد: درست است ما مسئولیتی در این رابطه نداریم اما این آمادگی را داریم که ارزیابیها را در همه معادن کشور انجام دهیم و شرکتهای بازرسی تایید کنیم که در کم ترین زمان ممکن بازرسیهایی را انجام داده و موارد خطرساز را بصاحبان معدن گزارش کنیم تا رسیدگی نمایند. ضمن این که ما بعنوان سازمان استاندارد میتوانیم عدم رعایت استاندارد در کلیه بنگاهها و واحدهای اقتصادی را بمقامات مسئول هر بخش هم گزارش دهیم تا آن ها با اهرم های قانونی اقدام به بازخواست صاحبان و مالکان آن واحد نمایند.
خانه معدن و اظهار نظر کارشناسی در مورد انفجار در معدن
در همین ارتباط، محمد رضا بهرامن، رئیس خانه معدن اظهار داشت: ۲ مسئله عدم دقت نیروی انسانی و تجهیزات غیراستاندارد باعث بروز چنین حوادثی میشود. گاز بطور طبیعی در معادن زغال‌سنگ متصاعد میشود که باید تخلیه گردد. وقتی سطح گاز در معادن زغال‌سنگ از حد استاندارد خارج گردد، عامل نیروی انسانی، نقش تعیین‌کننده‌ای در پیش گیری از وقوع حادثه‌ایفا میکند.
بهرامن گفت: در انفجار معدن زغال‌سنگ در استان گلستان نیز انفجار در عمق هزارودویست تا هزاروپانصد متری بدلیل استفاده از تجهیزات غیراستاندارد توسط نیروی انسانی روی داده است.
نیرو برای نظارت بر معادن نداریم
همچنین از طرف دیگر جعفر سرقینی، معاون امور معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت تصریح کرد: عدم رعایت دقیق استانداردها در بیشتر معادن امری شایع است و وزارت صنعت، معدن و تجارت نیروهای لازم برای نظارت بر تمام معادن کشور را در اختیار ندارد.
سرقینی ادامه داد: ما در حوزه معادن در تمام حوزه ها استانداردهای مربوط بخودش را داریم. بطور مثال روشنایی، ترابری، حمل و نقل و… و. هریک استاندارد مخصوص بخود را دارد. این استانداردها توسط مجربترین تیمهای اجرایی و دانشگاهی در سازمان استاندارد و با نگاه به استانداردهای روز دنیا نوشته شده است.
او در پاسخ به این سوال که آیا این استانداردها رعایت میشود یا خیر؟ به بیان مثالی پرداخت و افزود: ما در موضوع راهنمایی و رانندگی قوانین بازدارنده زیادی داریم. بطور مثال در جایی تابلو زده حداکثر سرعت پنجاه کیلومتر چون خطرناک است.ولی ممکن است برخی رعایت نکرده و با سرعت بالاتر تردد نمایند. ما نمیتوانیم کنار هر تابلوی راهنمایی و رانندگی یک پلیس مستقر کنیم تا مراقب مردم باشد که قوانین را رعایت نمایند. اما میتوانیم با گرفتن جرایم یادآوری کنیم که مقام ناظر حضور دارد و باید قوانین را رعایت نمایید زیرا که در دفعات بعد جرایم سنگینتری درانتظار متخلف خواهد بود.
سرقینی مطرح کرد: ما همین نقش را داریم. ما بازرسیهای مقطعی و متناوب داشته و در بعضی معادن پرخطر هر ماه و در بعضی دیگر دو ماه یکبار یا ۳ ماه یک بار از طریق سازمانهای صنعت و معدن و تجارت استان ها بازرسیهایی انجام میشود.
آموزش معدن کاران؛ هزینه یا سرمایه گذاری؟/هیچ استانداردی در معدن آزادشهر رعایت نشده است
یکی دیگر از موضوعهایی که در حوادثی مثل حادثه معدن زمستان یورک آزاد شهر دخالت مستقیم دارد عدم آموزش و اطلاعرسانی درست بکارگران و معدنکاران است. بسیاری از فعالین بخش معدن با تفکر عدم نیاز به آموزش و کاهش هزینه ها کوچک ترین توجهی به بالا رفتن دانش معدن کاران ندارند.
این در حالی است که در اغلب معادن بزرگ دنیا افراد تازه کار در دورههای یک تا سه ماهه برای پستهای مختلف معدنی آموزش میبینند. ضمن این که پس از دیدن آموزشها حتما سرپرست و ناظران متعددی بر فعالیت این افراد تازه کار نظارت دارند تا در صورت بروز اشکال راهنماییهای لازم را داشته باشند.
کامران وکیل، دبیر اتحادیه صادرکننده های محصولات معدنی در همین ارتباط بیان کرد: معادن زغال سنگ باید فاکتورهای بسیاری برای دریافت تاییدیه استاندارد داشته باشند که میتوان گفت معدن آزادشهر تقریبا هیچیک از این ها را نداشته است. در حالیکه یک معدن زغال سنگ معمولا تا عمق بسیاری حفر میشود و در کنار تونل اصلی باید تونلهای دیگری مانند تونل دسترسی، تونل آب کشی برای جذب آبهای زیرزمینی و تونل هوا داشته باشد تا کار در این معادن بتواند در شرایط استاندارد انجام گردد.
وکیل گفت: در کنار تونلهای موازی در فضای تونل معمولا قسمتهایی بعنوان گالری ایجاد میکنند تا تهویه هوا و فرآیندهای پرخطری مثل تعمیر ماشین‌آلات و استارت لوکوموتیوها که میتواند بخاطر فضای آغشته به گاز معادن زغال سنگ موجب بروز حادثه‌هایی از این دست گردد، در آن محل صورت گیرد.
وی با بیان حادثه معدن آزاد شهر خاطرنشان کرد: باید گفت که معدن حادثه دیده زمستان یورت آزادشهر هیچیک از این استانداردها را نداشت و پیمان کار فقط با ایجاد یک تونل قدیمی تجهیز نشده و فاقد استانداردهای لازم، کارگران را با کلنگ و چراغ قوه به داخل میفرستاد تا سنگ آهن را استخراج نمایند.

از طرف دیگر بنظر میرسد نقشه برداری از تونل حفر شده انجام نشده است که این خود یک قصور آشکار مالک و پیمان کار معدن آزادشهر و حتی نهاد ناظر بر معادن از اصول اولیه ایمنی و استاندارد های حاکم بر معادن است.
تشکیل کمیته حقیقتیاب بدون حضور نماینده کارگران
این در حالی است که طی هفته جاری وزارت صنعت خبر از تشکیل کمیته حقیقت یاب در مورد این حادثه داد. اکنون این سوال پیش می آید آیا در معدنی که از گاز متان انباشته شده سرپرستهای تیمهای اکتشاف و استخراج نظارتی بر نحوه ورود و خروج ابزار و تجهیزات و کالاها ندارند؟
محمدرضا نعمت زاده بلافاصله پس از حادثه اظهار کرد: برای جلوگیری از حوادث ناشی از انتشار گاز متان، دولت دستگاههای گاز سنج زیادی خریداری و در اختیار معادن کشور قرار داده است.
وزیر صنعت با اشاره بمعوقات نه ماهه حقوق این کارگران خاطرنشان کرد: مطالبات حقوقی و معوقات سالهای پیش پرداخت میشود.
از طرف دیگر حسین حقیقی بازرس کانون عالی شوراهای اسلامی کار با بیان الزام حضور نماینده های کارگری در کمیته بازرسی معدن ذغال سنگ آزاد شهرعنوان کرد: کمیته بازرسی جوانب مختلف دلیل حادثه معدن آزادشهر، توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تشکیل گردیده است.
حقیقی اذعان کرد: نماینده های گروههای کارگری در شورایعالی حفاظت فنی و بهداشت کار و هم چنین نماینده های کانون هماهنگی شورای اسلامی کار استان گلستان، حتما باید بعنوان نماینده های کارگران در کمیته بازرسی کشف حادثه معدن آزاد شهرحاضر باشند.
بازرس کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور با اشاره به این که نماینده های کارگری نیز باید دیدگاهها و نقطه نظرات خود را در کمیته بازرسی ارائه دهند، تاکید نمود: اگر نماینده های کارگری برای حضور در این کمیته دعوت نشوند، این اقدام تیم حقیقت یاب شبهه برانگیز است.

منبع: ترابر نیوز

 

پاسخنامه آزمون نظام مهندسی بهمن ۹۵