گفتگو با اعضای رشته عمران هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قزوین

گفتگو با اعضای رشته عمران هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قزوین ، صورت گرفت. “متروپل” دیگر سازه‌ای است که امروزه در صدر اخبار حوادث قرار گرفته است

به گزارش پایگاه خبری مهندسین نیوز – مرجع اخبار نظام مهندسی، گفتگو با اعضای رشته عمران هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قزوین ، صورت گرفت. “متروپل” دیگر سازه‌ای است که امروزه در صدر اخبار حوادث قرار گرفته است

گفتگو با اعضای رشته عمران هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قزوین

چرا مترو پل فرو ریخت؟
گفتگو با اعضای رشته عمران هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قزوین
در مورد ریزش ساختمان متروپل آبادان
“متروپل” دیگر سازه‌ای است که امروزه در صدر اخبار حوادث قرار گرفته است. این سازه همانند پلاسکو فرسوده نبود و کاربری‌ های غیر مجاز در آن صورت نمی‌ گرفت؛ اما این برج ده طبقه دوقلو در روز دوم خرداد ماه در روزگار ناخوشی آبادان که به علت شدت یافتن طوفان‌ های گرد و غبار نفس مردم به شماره افتاده است، فرو ریخت.
تصاویر و ویدئوهایی در فضای مجازی وجود دارند که پیش بینی کرده بودند این ساختمان به علت عدم رعایت اصول کیفی و پایداری بنا، به قتلگاه شهروندان آبادانی بدل گردد. طبق برخی گزارشات، سازه اصلی متروپل به قدری سست بود که ستون‌ها و سقف تحمل بارهای وارده را نداشت.
اعتراضات به احداث این بنای ناایمن، سبب شد که بهمن سال گذشته، کارشناسان نظام‌مهندسی ساختمان آبادان از این بنا بازدید و در مورد ایرادات موجود، موارد و مشکلات یافت شده را صورت‌جلسه کردند. سایت نظام مهندسی ساختمان آبادان هم‌چنین اعلام کرده که در این بازدید، حسین عبدالباقی مالک و سرمایه‌گذار این پروژه بر آمادگی گروه اجرایی این پروژه در مورد رفع مشکلات یا ایرادات ابلاغ شده از جانب سازمان نظام مهندسی تاکید کرد.
اکنون از این برج جز تلی از آوار و حزن و اندوه خانواده‌ هایی که عزیزان خود را از دست داده‌اند، چیزی نمانده و این سوال از سوی محققان مطرح می ‌شود که چرا اجزای اجرایی کشور، نسبت به هشدارها بی توجه بوده و چرا سازندگان این برج از پیش نشانگرهای موجود در سازه رو برگرداندند.
در همین مورد، اعضای رشته عمران هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قزوین، تحلیلهای فنی خود را در این باره بیان نمودند؛ به امید روزی که قوانین مقررات ملی ساختمان به نحو احسن اجرایی گردد تا شاهد چنین حوادث ناگواری نباشیم.
امیر کلهر، رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قزوین، با اشاره به اتفاق ناگوار ریزش ساختمان متروپل آبادان ضمن تسلیت به خانواده های داغدار این حادثه، ریزش این ساختمان را حادثه‌ای قابل پیش بینی بیان کرد و گفت: در حوزه طراحی ساختمان ‌ها به علت وارد شدن بارهای مختلف، روشهای متفاوتی برای انتقال بارهای مختلف از سازه به زمین، طراحی‌ می ‌شود.
کلهر، بارهای وارد شده به سازه‌ها را شامل مواردی چون وزن مصالح و تجهیزات عنوان کرد و ادامه داد: برای ارتقای تحمل سازه در برابر این بارها سیستم‌ هایی تعبیه می‌ گردد که وظیفه آنها این است که این بارها را به زمین منتقل کنند.
وی با تاکید بر اینکه این انتقال بارها طبق ضوابط آیین‌نامه‌ است، گفت: زمانیکه سازه‌ای را براساس آیین‌نامه برای مقاومت در برابر زلزله طراحی می ‌کنیم، امکان آسیب دیدن آن در زلزله‌ها وجود دارد، اما در این طراحی خیلی مهم است که سازه حتی اگر در زمان زلزله آسیب دید، فرو نریزد.
وی با اشاره به آوار شدن این ساختمان قبل از پایان یافتن، با بیان اینکه در این سازه در حین ساخت تغییراتی داده شده است، افزود: آن چیزی که ذهن امثال من را به این سمت می‌برد که سیستم ثقلی این سازه آسیب پذیر بوده، اعمال تغییراتی است که در ساخت این سازه ایجاد شده است.
کلهر اظهار داشت: این در حالی است که سازمان نظام مهندسی نیز اعلام کرده بود که در برخی از طبقات اتصال کف به ستون آسیب پذیر است؛ چون ضخامت لازم را ندارد، ضمن آنکه سه طبقه مازاد نیز ساخته شده است.
رییس سازمان گفت: طراحی، اجرا و نظارت سازه با دهانه بالا امکان‌پذیر است ولی بر حساسیت کنترلهای صحیح در این سه زمینه باید تاکید موکد کرد.
وی با اشاره به مؤلفه بزرگ بودن دهانه در سازه متروپل توضیح داد: زمانیکه دهانه‌ ها بزرگ‌تر باشد، بار بیشتری بر روی ستون ‌ها وارد می ‌شود، چون فاصله ستون ‌ها زیاد و تعداد آنها کم می‌ شود. این بزرگ بودن دهانه را می ‌توان در پارکینگ مشاهده کرد که دهانه بزرگ بوده است و حتی تغییر شکل‌ هایی به علت وارد شدن بارهای زیاد نیز درآن دیده می ‌شود و پرسش اینجاست که سازندگان چرا به این تغییر شکل ‌ها توجهی نکرده‌اند و پیش نشانگرهای شکست در این سازه جدی گرفته نشده است.
کلهر افزود: کنترل برش پانچ در دال های بدون تیر اهمیت زیادی دارد و شاید دلیل شکست ونقطه ضعف اصلی متروپل قصور در این امر بوده است.
وی، نحوه امدادرسانی در زمان بروز یک حادثه را نیز بسیار حائز اهمیت دانست و افزود: امروز با افزایش تعداد طبقات نیاز مبرم به تجهیزات و ماشین آلات مجهز در مورد امداد وجود دارد اما متاسفانه در این زمینه بسیاری از شهرهای ما فاقد این تجهیزات هستند.
حامد بابایی، عضو دیگر هیت مدیره سازمان نیز، دلیل حادثه تلخ ریزش ساختمان متروپل آبادان را که ساختمانی نوساز بوده را به دوبخش تقسیم کرد و گفت: بخش اول مربوط مسائل فنی بوده که در این حادثه با توجه به اخبار واصله و گزارشات مهندسین ناظر آن پروژه عالی دارد که بطور خلاصه عبارتند از: احداث اضافه بنا به ویژه به صورت طره و تحمیل بار بیشتر از طراحی به سازه، عدم اتصال مناسب سقف به دیوارها و ستون‌ها و نشیمن گاه ها جهت انتقال بارجانبی، جوشکاری نامناسب در مقاطع فولادی، خیز سقف‌ها که می‌تواند علل نقص در طراحی و یا عدم اجرای صحیح داشته باشد و احداث بنای نامتعارف در بستر نامناسب و بدون ایجاد تمهیدات فنی کافی.
بابایی، بخش دوم این حادثه را عدم اجرای صحیح موارد قانونی و یا وجود خلاء های اداری برشمرد و گفت: بی توجهی شهرداری ‌ها و ارگان‌ های فنی نظارتی علیرغم رسالت خود به گزارشات مهندس ناظر و صدور مجوز ساخت، بدون بررسی فنی نقشه ها در سازمان نظام مهندسی و هم‌چنین بی توجهی به احداث اضافه بنا صرفا در مقابل دریافت جرایم، نبود مجری دارای صلاحیت بصورت واقعی در پروژه و نفوذ مالکین و سازندگان در ادارات و ارگان‌ها فنی جهت عبور از ضوابط فنی از جمله نکات مهمی است که از آنان اغماض می ‌گردد و باعث بروز چنین حوادث تلخ و زیان باری میشود.
امیرهوشنگ حبیبی دبیر هیات مدیره سازمان هم نکاتی در مورد طراحی و اجرایی ساختمانها عنوان داشت و افزود: در هر حادثه‌ای باید نقاط ضعف ‌ها مورد توجه قرار گیرد. درسی که در این زمینه می ‌تواند خیلی مهم باشد، این است که سازندگان، در طراحی اولیه سازه، تغییرات اعمال نکنند. این موردی است که باید در تمام سازه‌ ها اعم از خصوصی و دولتی اعمال و از افزایش متراژها به صورت پیشروی یا افزایش طبقات با توجه به بارگذاریهای انجام شده ، پرهیز شود.
وی افزود: تغییراتی که در ساختمانی داده میشود، حتما باید مورد بررسی قرار گیرد و برای آن از طرف طراح مجوز صادر گردد. شاید اگر ساخت ساختمان متروپل طبق طراحی و با نظر مهندس طراح انجام می گرفت امروز شاهد چنین حادثه ای نبودیم .با بررسی این حادثه به این نتیجه می رسیم که اضافه دو تا سه طبقه برای این سازه بدون کسب نظر طراح بوده و این سازه برای ادامه کار نیاز به باز طراحی و مقاوم سازی داشته است.
حبیبی با بیان اینکه ساختمان متروپل نه طبق روال اداری و نه روال‌های فنی، اجرا شده است، ادامه داد: در این حادثه طبق گزارشات منتشر شده، تغییر مکانها و خیزهای زیادی در تیرها و سقف‌ها قبل از حادثه، مشاهده شده است که با توجه به اینکه این امر در خارج از بارهای بهره برداری بوده، خود نشان از خطر بوده و میتواند عامل و علامت ریزش سازه باشد که به آن توجهی نشده است و اجرای دهانه های بزرگ نیز در صورتی که در طراحی دیده نشده، عامل دیگری برای ریزش ساختمان مذکور می توانست باشد.
دبیر هیات مدیره سازمان توجه ناظرین محترم را به ارائه به موقع گزارشات جلب و تصریح کرد: با توجه به اینکه سازمان نظام مهندسی ساختمان ارگان حاکمیتی نیست، در صورتی که شهرداریها به گزارش ناظرین جهت تعطیلی کارگاه توجه ننمایند، ناظر در مرحله بعد میتوانند با ارائه و پیگیری گزارش به اداره کار به این امر دست پیدا کرده تا شاهد چنین حوادثی نباشیم.
وی در ادامه به اهمیت هر چه بیشتر استفاده از مجریان ذی‌صلاح برای احداث ساختمانها اشاره کرد و افزود: اگر تمام ساختمانها همان‌گونه که در قانون پیش بینی شده، توسط افراد آگاه به این رشته احداث گردند و تمامی افراد جامعه از قانون مذکور پیروی نمایند، ان‌شاءالله در آینده ای نه چندان دور شاهد کاهش این‌گونه حوادث خواهیم بود.
حبیبی در خاتمه افزود: استفاده از فناوریهای نوین، جهت ارتقائ هر چه بیشتر صنعت ساختمان می بایست تحت نظر مهندسین طراح و با نظارت مهندسین ناظر و با رعایت کامل قوانین و ضوابط حاکم بر این سازه ها و با اجرای مهندسین مجری ذی‌صلاح انجام گیرد تا دوباره شاهد چنین حوادثی نباشیم.
محمد شعبانیان نیز عدم وجود قوانین مکفی و اجرایی در ساخت و ساز را علت وجود این واقعه برشمرد و گفت: پروژه مترو پل آبادان که بعد از ریزش فاجعه آفرین شد، از ماه ها قبل توسط ناظر و کارشناسان مورد بررسی قرارگرفته بود و موضوعاتی از قبیل نشست در قسمتهایی از ساختمان و تغییرشکلهای بیش از حد مجاز در تیرها و سقفها و اتصال سازه فلزی به بتن از اصلی ترین مسائلی بوده که در گزارشات بیان شده است.
این در حالتی است که مخاطرات پروژه توسط ناظر در ماه های گذشته و سازمان نظام مهندسی ساختمان گزارش شده است و عدم وجود قوانین مکفی و اجرایی در روند ساخت و ساز در کشور از اصلی ترین مسائل این نوع بحران هاست.
شعبانیان افزود: موارد بسیاری در پروژه ها دیده شده است که ناظرین پروژه با ارائه گزارشات، خواستار توقف پروژه شده اند و از آنجا که تنها ابزار ناظرین قلم آن ها و نگارش گزارش است، مجموعه مهندسی در راستای توقف و بهسازی مشکلات ساختمانها عملا قدرت اجرایی ندارند و می بایست مراکز صدور پروانه ساختمانی با توجه به توان دیده شده در قانون به کمک مهندسین آمده و دستور توقف صادر بشود.
این عضو هیئت مدیره گفت: در اینگونه موارد حتی توقف پروژه به تنهایی کارساز است چرا که اثر تخریب و ریزش ساختمان‌ ها بر همجواری ها و محل تردد نیز خسارتی وارد خواهد کرد؛ بنابراین نیاز است روند ساخت و ساز کشور بر مسیر اجرای کامل قانون قرار گیرد و استفاده از سازندگان ذیصلاح در کنار بیمه تضمین کیفیت برای ساخت و ساز در تمام پروژه‌ها تا پایان کار الزامی شود و تنها دراین صورت است که حضور سازنده دارای صلاحیت و همراه با اخذ تضمین مورد نیاز جهت اجرای با کیفیت و مطابق با مقررات ملی می تواند در مورد رفع نقصهای اجرایی و تامین کفایت لازم موثر باشد.
امید است با رعایت کامل مقررات ملی ساختمان در تمام کشور دچار مشکلات و خسارتهای این‌چنین نباشیم و ساختمان‌ ‍های ایمن برای آیندگان خود باقی بگذاریم و تا زمانیکه پروژه ای گزارش تایید جهت پایانکار ندارد از بهره برداری آن توسظ مراجع صدورپایان کار و دستگاه های خدمات رسان ممانعت به عمل آید.
مصطفی نیک فطرت دیگر عضو هیئت مدیره اقتصادی کردن افراطی پروژه ها را علت وقوع این حوادث برشمرد و گفت: سعی در اقتصادی کردن افراطی پروژه ها و عدم رعایت نکات کلیدی در طراحی و اجرای این‌گونه سازه ها منجر به ایجاد فاجعه می شود.
وی گفت: دهانه بلند، ظرفیت پانچ محدود این‌گونه سقفها، عدم رعایت حداقل کنترلهای سقفهای نسبتا نوین منجر به فروریزش می‌شود. جالب آن است که تمام صرفه جویی ها قرار است در سازه انجام شود!
نیک فطرت افزود: مسابقه درسبک سازی وپایین آمدن قیمت بدون رعایت اصول حداقل و بررسی ظرفیت اجرایی شهر مورد نظر که سازه در آن در حال ساخت است، همه و همه ما را به این سو رهنمون می گرداند که نهایتی جز فروریزش آن هم در زمان اجرا نیست.
منبع: سازمان‌ نظام مهندسی ساختمان استان قزوین