گفتگو با مانی فر درباره کمپین اعتراض داوطلبان طراحی معماری و آزمون های نظاممهندسی
گفتگو با مانی فر درباره کمپین اعتراض داوطلبان طراحی معماری و آزمون های نظاممهندسی ، صورت گرفت. برنامهای برای سخت کردن آزمون نداریم
به گزارش پایگاه خبری مهندسین نیوز – مرجع اخبار نظام مهندسی، گفتگو با مانی فر درباره کمپین اعتراض داوطلبان طراحی معماری و آزمون های نظاممهندسی ، صورت گرفت. برنامهای برای سخت کردن آزمون نداریم
گفتگو با مانی فر درباره کمپین اعتراض داوطلبان طراحی معماری و آزمون های نظاممهندسی
بررسی اعتراضات داوطلبان ورود بهحرفه مهندسان؛ مانیفر، مدیرکل دفتر مقررات ملی ساختمان بیان کرد: برنامهای برای سخت کردن آزمون نداریم
مشروح گفتگو با حامد مانیفر مدیرکل دفتر مقررات ملی ساختمان درباره کمپین اعتراض داوطلبان طراحی معماری و آزمون های نظاممهندسی را در ادامه می خوانید.
حامد مانیفر مدیرکل دفتر مقررات ملی ساختمان است. دفتری که عهدهدار مسؤلیت گرداوری مباحث بیست و دو گانه و البته برگزاری آزمون های ورود به حرفه مهندسی است. بهانه گفتگوی ما اما کمپین داوطلبان آزمون طراحی معماری در فارس من بود. کمپینی که شهریور همین امسال بهثبت رسید و خیلی زود توانست صدها امضا به عنوان حمایت جمع کند.
گفتگوی ما در مورد آزمون ورود بهحرفه مهندسان از چندوچون طراحی پرسش ها، تصحیح و رسیدگی به اعتراضات شروع و تا بررسی بازار کار و اشتغال دانشآموختگان مهندسی ادامه یافت. مانیفر اگرچه معتقد است آزمون های نظاممهندسی مطلقاً دشوار نیست، ولی اطمینان داد تکتک اعتراضات بهدقت بررسی می گردد.
مانی فر البته تصریح کرد آزمون کاملاً جدی است؛ چرا که مهندسان ساختمان مسؤل بزرگ ترین سرمایه های مادیومعنوی مردم هستند. مشروح گفتگو:
پشتپرده طراحی آزمون های نظاممهندسی؛ در قرنطینه پرسش ها چه می گذرد؟
از مانی فر در مورد چند و چون طراحی پرسش های آزمون های مختلف نظام پرسیدم؛ بلند شد، پشت میز کارش رفت. می خواست از طریق نمایشگری که آنجا مستقر بود، تصاویر دوربین های مداربسته را از فضای قرنطینه طراحان آزمون ها نشان دهد. میگفت البته که دوست دارد همین محوطه را از نزدیک هم نمایش دهد. ضیق وقت اما اجازه نمی داد. به هرحال آنچه از تصاویر زنده دوربین ها معلوم بود، رعایت کامل پروتکل ها و ظواهر امنیتی برای طراحی سؤالات بود.
آن طور که آقای مانیفر توضیح داد هر گروه امتحانی دارای یک فضای مستقل به خود بود یعنی اساتید رشته های مختلف دارای فضایی کاملا مستقل از یکدیگر بودند. رشته عمران، معماری، تأسیسات، نقشهبرداری و دیگران. آنچه از تصاویر مشهود بود حضور اساتید رشتهی معماری در اتاق های مختلف و حفاظتشده بود که مشغول تصحیح دفترچه های طراحی آزمون بودند. وی حتی کارتُنهای پاسخنامه های طراحی معماری را هم از دوربین های مداربسته نشان داد! پاسخنامه هایی که یکبهیک درحال بررسی بودند.
آزمون طراحی معماری؛ مانیفر: مراعات عدالت میان ۱۴۰۰۰نفر مهم ترین وظیفه ماست
۱۴۰۰۰ نفر؛ این تعداد داوطلبان ثبتنام شدهی آزمون طراحی معماری است.
وی در مورد روند تصحیح پاسخنامهها را توضیح داد: «تکتک پاسخنامه ها بدون استثنا یک بار با دقت بررسی و نمره داده می شوند. آنها که نمرات لب مرزی دارند (مثلا بالاتر از ۱۵ از ۵۰) مجددا توسط استاد دیگری بازنگری می گردند. اغلب مصحح دوم در جهت ارفاق، نمرات داوطلبان را به بالا گرد می کند. مرحله سوم بازبینی برگه ها وقتی است که نتایج اعلام می گردد. آنوقت مجددا زمان اعتراض به نمرات هست. بدین ترتیب موارد اعتراضی را برای بار سوم هم تصحیح و رسیدگی میکنیم.»
اینجای گفتگو، وی دستور داد، پاسخنامه طراحی ده ها داوطلب آزمون طراحی همین امسال را آوردند. صفحه اول پاسخنامهها (مربوط به نام و مشخصات داوطلب) جدا شده بود.
مانیفر میگفت این کار برای همه پاسخبرگها انجام می شود. برای آنکه تصحیحکنندگان کمترین اطلاعی در مورد مشخصات فرد نداشته باشند. چند تا از آنها را بررسی کردیم. کیفیت طراحی، تصحیح دوباره برگه هایی که نمره لبمرزی داشتند و البته نحوه نمره دادن کاملاً روشن بود.
مانی فر گفت: «در صفحه نخست دفترچه خواسته های طراحی کاملاً شفاف ذکر شده و بارمبندی معلوم است. البته برخی موارد کلیدی است؛ مثلاً گفتهایم که اگر پلان پارکینگ درست طراحی نگردد، کل طراحی رد خواهد شد. اگر چه درعمل همان اتفاق هم نمیافتد. مُصححان ما حتی پاسخبرگ های با پارکینگ غلط را هم بررسی می کنند و نمره می دهند. این در حالی است که در فضای واقعی سختگیری ها بسیار بیشتر است. مثلا می دانید معاونت شهرسازیومعماری شهرداری سانتیمتری نقشههای ارسالی را بررسی می کند و برای کوچکترین اشکال نقشه را بر میگرداند!»
وی البته نکته مهمی هم در مورد «رعایت عدالت» می گفت. این که نباید در تصحیح اوراق حق کسانی که بهتر جواب دادند، وقت بیشتری صرف کردند، زحمت زیادی کشیدهاند ضایع گردد. این که سختترین کار برای یک استاد، همین مراعات انصاف است. آنهم بین ۱۴۰۰۰ داوطلب.
مانی فر ادامه داد: «البته که من خودم شخصاً روی تکتک اعتراضات بسیار حساس هستم. کار را تنها محول به گروه تخصصی نمی کنم. همه موارد باید بهدقت بررسی شوند.»
پاسخ به یک مطالبه اساسی؛ داوطلبان چگونه باید به نتایج آزمون اعتراض کنند؟
در مورد «روش اعتراض» داوطلبان هم پرسیدم؛ وی بیان کرد: «فردای برگزاری آزمون های تستی دفترچه سؤالات منتشر می گردد چند روز بعد به دنبال آن کلید سؤالات منتشر می گردد.
مانی فر افزود: ما در همین فرصت چند روزه هم به واکنش هایی که به طرق مختلف دریافت می کنیم، توجه می کنیم و این عملاً شاید نخستین مرحله رسیدگی به اعتراضات است؛ چرا که در همین فاصله چند روزه داوطلبان و کارشناسان مختلف سؤالات آزمون را از جهات گوناگون بررسی و اعلام نظر می کنند و در فضای مجازی یا برای من ارسال می کنند، یا برای آقای وزیر یا دیگر همکاران و ما به همه آنها توجه می کنیم.»
آنطور که وی میگفت، همین حرفوحدیثها همین آرا و نظرات منتشره در فضای مجازی برای دفتر مقررات ملی ساختمان مهم است. برای همین تکتک آن ها بررسی شده و پیگیری می گردند. بعد از انتشار کلید سؤالات یک هفته فرصت برای اعتراض رسمی به آزمون در نظر گرفته می شود. داوطلبان می توانند اعتراضات وارده را برای دفتر مقررات ایمیل کنند. برای هر آزمون ایمیل جداگانه منظور می گردد تا جداسازی آنها سادهتر باشد هر چند که ممکن با توجه به تعداد داوطلبان برای چند صلاحیت یکایمیل معرفی گردد.
مانی فر ادامه داد: «بعد از پایان مهلت اعتراض، موارد ارسالی بهدقت مورد بررسی قرار می گیرند و کلید نهایی پاسخنامه برای سازمان سنجش ارسال می گردد تا پاسخبرگها خوانده و نتایج اعلام شود. بعد از اعلام نتایج برای سومین مرتبه فرصت اعتراض هست. اینبار البته فقط برای اعتراض به پاسخنامه. ملاحظه میکنید؛ روند رسیدگی به اعتراضات در آزمونها کاملاً روشن و شفاف و دقیق است.»
وی اما در مورد آزمون طراحی معماری تصریح کرد: «روش اعتراض به این آزمون، ارسال مشروح موارد بعد از اعلام نمرات و از طریق پُست است. پس از پایان مهلت اعتراض، همه آنها جمعآوری، طبقهبندیشده و بررسی می شوند. ولی همانطور که گفته شد برای آزمونهای تستی روش دریافت اعتراضات از طریق EMAIL است»
چند و چون آزمونها؛ دفتر مقررات ملی هر سال مأمور طراحی چند سری سؤال است؟
روی میز گفتگو دفترچه های آزمون های مختلف نظام مهندسی قرار داشت. دفترچههایی که مانی فر میگفت گذشته از محتوا، از نظر فُرم و شکل کار هم کاملاً مناسب است و وقت و دقت بسیار زیادی برای آنها صرف می شود. دفترچههای آزمون برای هفت رشته اصلی نظاممهندسی؛ در صلاحیت های مختلف مثلاً معماری: نظارت، اجرا و طراحی. یا عمران: محاسبات، اجرا و نظارت. برق و مکانیک هر کدام: طراحی و نظارت. سه گرایش دیگر هم هرکدام یک صلاحیت. یعنی سیزده سری آزمون! در این آزمون علاوه بر اینها شش دفترچه برای کاردانها و یک دفترچه برای معماران تجربی هم تهیه شد. یعنی در هر دوره آزمون عملا ۲۰سری سوال مختلف طراحی می گردد که کار بسیار حساسی است و در یک پروسهی کاملا سازمان یافته انجام میشود.
به غیر از آزمون طراحی معماری که تشریحی است نوزده سری از این آزمونها کاملاً تستی است؛
مدیرکل دفتر مقررات ملی ساختمان گفت: علاوه بر اینها دفترچههای سؤالات چهار نوع A و B و C و D هم دارند! روی هم از قرار هر دفترچه شصت سؤال، میشد بیش از ۴۰۰۰ سؤال مختلف! طرح و گرداوری این تعداد سؤال البته که ممکن است مقداری ضریبخطا داشته باشد. اما این ضریب خطا در مجموع حداکثر دو یا سه در هزار است که بسیار ناچیز است.
وی در رابطه با اینکه منشا خطا کجاست توضیح داد که این خطا ممکن است به علل مختلف اتفاق بیفتد، گاهی منابع مختلف علمی روش های متفاوت مطرح میکنند و داوطلبان به آنها استناد می کنند، گاهی در یک موضوع ممکن است از مباحث مختلف برداشت های متفاوتی بشود، گاهی ممکن است در تایپ سوال اشکالی وجود داشته باشد، یا علل دیگر و برای همین در هر دوره ممکن است از چهار هزار سؤال طراحی شده تعداد اندکی سوال از مجموع کل آزمون ها به نفع داوطلب حذف شود. وی در ادامه مثلاً به یکی از سؤالات آزمون نقشهبرداری امسال که مورد مناقشه قرار گرفته توضیح داد.
در مورد خطای سؤالات؛ مانیفر: حداکثر تلاش ما اتخاذ تصمیماتی بهنفع داوطلبان است
سؤال در مورد «حداکثر طولی» است که در نقشهبرداری می توان از کُرویت زمین چشمپوشی کرد. جالب این جا که در مورد این موضوع در دو منبع، مقادیر مختلفی ذکر شده است! یک منبع متعلق به دانشگاه صنعتی شریف است، دیگری دانشگاه صنعتی اصفهان. یکی از اساتید این حداکثر طول را بیست و یک کیلومتر حساب کرده دیگری چهل و دو کیلومتر؛ دقیقاً ۲ برابر! آنهم در علمی که در مورد میلیمترها قضاوت میکند در این سوال قطعا برداشتها و نقطه نظرات متفاوت است و هر گروهی از داوطلبان به یکی از منابع استناد میکنند.
مثال دیگر وی، سؤال سال گذشته در آزمون مهندسی شهرسازی است. وقتی در مورد تفاوت های ارزیابی و ارزش یابی طرح های توسعه و عمران پرسیده بودند که در منابع مختلف دانشگاهی دو روش یا تعریف متفاوت آورده شده بود. با این وجود مانیفر تأکید کرد در موارد این چنین حداکثر تلاش این است که حق را به داوطلب بدهیم. تا تصمیمی گرفته شود که حداکثر منفعت را برای همه داشته باشد.
از مانی فر، در مورد پرسش هایی پرسیدم که مشکل آییننامهای دارد؛ مثلاً مواردی که یا صراحتاً در مقررات ملی نیست، یا بین یک مبحث با مبحث دیگر اختلاف است. رد نکرد؛ این دسته مشکلات را هم از زمره همین خطاها دانست. هم چنان که نویسندگان دو منبع معتبر نقشهبرداری با هم اختلاف دارند، نویسندگان مباحث مختلف مقررات ملی هم ممکن است در بیانمطلب گاهی اختلاف روش داشته باشند. البته که اینگونه موارد بسیار نادر است.
مدیرکل دفتر مقررات ملی ساختمان گفت: «اگر متوجه شویم بین مباحث مقررات ملی ساختمان احیانا تناقضی وجود دارد یا نیاز به شفاف سازی است، برای رفع آن اقدام خواهیم کرد. مثلاً آخرین بار یک تناقض درباره موضوعات تأسیسات پیدا شد که با ابلاغ جناب وزیر برای بررسی و اصلاح به شورای تدوین رفت. همه اینها را برای این گفتم که در جریان باشید درجه حساسیت و اهمیت آزمون تا چه اندازه بالاست. باید دقت کرد؛ ما با جمعیت گسترده که اهل دانش و فن هستند، طرفیم.»
گلایههای وی از کسانی که با ناآگاهی داوطلبان کاسبی می کنند
وی البته از بعضیها حسابی دل پُری داشت؛ برخی که ادعای علم و تحصیلات و استادی می کنند اما عملاً مشغول کاسبیاند: «مثلاً گاهی در میان ایمیلها به دهها مورد اعتراض با یک انشاء عیناً مشابه هم بر میخوریم! من درباره منشأ ماجرا قضاوت نمیکنم؛ ولی گاهی ممکن است یک آموزشگاه پولهای کلانی هم گرفته باشد؛ با تضمین قبولی! اما وقتی داوطلب نتیجه مطلوب را نمیگیرد، آنها چارهی کار را در زیر سؤال بردن آزمون میبینند و تلاش میکنند نا بگویند کار ما درست بوده و سؤال اشتباه است!»
آیا آزمون طراحی معماری امسال سختتر از همیشه بود؟
داوطلبان آزمون طراحی معماری معتقد هستند خواسته های سؤالات امسال بالاتر از دانش و صلاحیت طراحی یک مهندس پایه سه است. همین موضوع را با مدیرکل دفتر مقررات ملی ساختمان مطرح کردم. وی افزود: «آیا منظورتان این است که کار غیرقانونی انجام شده است؟ یا این قضاوت حاصل سلیقه شخصی شماست؟ اگر منظورتان عدم رعایت قانون است باید بگویم مطلقاً چنین اتفاقی نیفتاده و نخواهد افتاد. اگر منطورتان رعایت ماده ۱۲ آئیننامه اجرایی است باید عرض کنم این ماده از آیین نامه درباره حدود صلاحیت مهندسها در پایههای مختلف است؛ اینکه مثلاً یک مهندس معمار پایه ۳ تا چند طبقه میتواند طراحی یا نظارت کند. نه در مورد آزمون.»
مانی فر گفت: «نقشههایی که ما از داوطلبان برای طراحی خواستیم، حتی در حد فاز یک هم نیست. اگر منظور شما سختی یا آسانی سؤال است، باید بگویم که میشود طراحی ساختمان یکطبقه را طوری از داوطلب مطالبه کرد که درجه دشواری آن بیشتر از یک ساختمان حتی ۵ طبقه هم باشد ولی قصد و هدف ما از آزمون این نیست. بلکه ما میخواهیم در یک آزمون حرفهای توانمندی داوطلبان را در حل یک سوال ساده و مرسوم طراحی معماری بسنجیم.»
مانیفر معتقد بود که با این استدلال پس دانشگاهها هم نباید در دوران آموزش چهار ساله طراحی بیش از دو طبقه به دانشجویان بیاموزند زیرا آنها قرار است بعد از فراغت از تحصیل صلاحیت پایه۳ بگیرند. در حالیکه اینطور نیست و یک مهندس معمار در طول دوران تحصیل خود در دانشگاه ساختمان های بسیار پیچیدهتری را هم طراحی می کنند.
مدیرکل دفتر مقررات ملی ساختمان تصریح کرد: «یک مهندس معمار در دوران تحصیل حتی طراحی ساختمانهای ۱۰ طبقه را هم میآموزد. با کاربریهای متفاوت؛ از مسکونی گرفته تا بیمارستان، مدرسه و غیره.
مدیرکل دفتر مقررات ملی ساختمان با اشاره به ماده ۲۱ آییننامه اجرایی معتقد است که قانونگذار به وزارت راه و شهرسازی در مورد نحوهی برگزاری آزمون برای صدور پروانه، تمدید یا تجدید و ارتقای آن اختیار کافی داده و محدودیتی در این زمینه ایجاد نکرده است.»
وی مفصلاً تأکید داشت که پرسش هایی که در آزمون داده شده، بسیار ساده و براساس روال عادی است: «طراحی یک ساختمان ۳طبقه با زیرزمین و پیلوت که دو طبقه آن مشابه هستند برای یک مهندس معمار به هیچ وجه کار دشواری نیست. من واقعاً نمیدانم سادهتر از این چه سؤالی است! در مقایسه با آزمون سال گذشته که تازه گوشهای از آن ۲۵ متر تجاری داشت این سوال بسیار سادهتر است. اگرچه منع قانونی هم برای دشوارتر شدن سؤالات هم وجود ندارد ولی قصد ما ارزیابی توان داوطلبان در حد نرمال و معمولی حرفه است و نه بیشتر.»
پروانه مهندسی یا گواهینامه رانندگی؛ مسؤلیت کدام بیشتر است؟
مدیرکل دفتر مقررات ملی ساختمان، یک مقایسه جالب دیگر هم داشت؛ مقایسه پروانه مهندسی با گواهینامه رانندگی!
مانی فر افزود: شنیده ام که برخی آزمون مقررات ملی را با آزنونهای رانندگی پایه۲ مقایسه می کنند ولی این مقایسه درستی نیست: «در آموزش رانندگی برای دریافت پایهی بالاتر، نیاز به آموزشهای جداگانه و امتحان جداگانه است. درحالی که فعلاً در حرفه مهندسان فقط یک آزمون سراسری گرفته میشود و آنهم برای پایه ۳ است و ارتقا به پایههای بالاتر منوط به گذراندن هیچ آزمونی سراسری دیگری نیست و صرفا با گذراندن دورههای آموزشی ارتقا پایه پیدا میکنند.»
«چرا آزمون را بهصورت کامپیوتری برگزار نمیکنید؟» این سؤال دیگری بود که مانیفر پاسخ داد. وی گفت: « اول اینکه سطح انتظارات در طراحی نرمافزاری بسیار بالاتر است ثانیاً اینکه برخی از مهندسان بهویژه مهندسان قدیمیتر ممکن است مهارتی در این زمینه نداشته باشند و البته مهیا کردن زیرساخت رایانهای در تمامنقاط کشور و متناسب با ۱۴۰۰۰ داوطلب امکانپذیر نیست.»
از مانی فر، در مورد زمان نهایی اعلام نتایج آزمونها هم پرسیدم؛ پاسخ داد: «ما دقیقاً مطابق برنامه زمانبندی اعلامشده عمل میکنیم. هفته اول آذر ماه نتایج آزمون طراحی معماری اعلام خواهد شد. بعد از آن یک هفته زمان اعتراض دوباره دارند. آزمونهای تستی هم همان زمان اعلام میشود.»
سیاستی برای سخت گیری در آزمون وجود ندارد/ مهندسان نوورود جای کسی را در بازار کار تنگ نمی کنند
«قبول دارید سؤالات آزمون نظام مهندسی سالبهسال سختتر میشوند؟» این سؤال بعدی من از مانیفر بود. جواب: «نه! البته در مقایسه با ۳-۴ سال اخیر. نه در مقایسه با سال ۷۴! البته آزمون همواره در حال تکامل هست. ما هر دوره نظریات اساتید را اخذ و تحلیل میکنیم. نظریاتی که ممکن است گوشهای از کار را تغییر دهند. اساتید زیادی در این حوزه دور و بر ما هستند. ما دائماً با سازمانهای نظام مهندسی کل کشور در تماسیم.»
مدیرکل دفتر مقررات ملی ساختمان گفت: «ما مطلقاً مسؤلیت یا مأموریتی اما درباره سختگیری بیشتر برای مثلاً محدودتر کردن ورود به حرفه مهندسان نداریم. چنین سیاستی وجود ندارد. چرا که ما مسؤل تأمین اشتغال آنها نیستیم. من خودم پروانه پایه یک دارم؛ کارشناس رسمی دادگستری هستم. اما سالها است از آنها استفاده نکردم؛ چرا؟ تا این صحبتها به ما نچسبد! کسی جای کسی را در بازار کار تنگ نمیکند. کسی سر سفره کس دیگری نخواهد نشست!»
قبولی در آزمون نظام مهندسی سهمیهبندی خواهد شد؟ مانیفر توضیح داد
در مورد تعیین «ظرفیت» برای آزمون هم پرسیدم؛
وی افزود: «در اینباره هم فعلا و تا این لحظه تصمیمی اتخاذ نشده است.» مانیفر اطمینان داد اگر هم بنای بر چنین تصمیماتی باشد، حتماً خلقالساعه نیست. یعنی از مدتها قبل اطلاعرسانی خواهد شد. اگرچه قطعاً فعلاً درباره آزمون اسفندماه چنین سیاستی موجود نیست. یعنی فعلاً خبری از سهمیهبندی یا تغییرات عمده در آزمون نیست. سیاستی هم برای سختگیری بیشتر وجود ندارد. البته که آزمون جدی است؛ چون حرفهای است. مسؤلیت بسیار سنگینی هم دارد.
مهندسان مسؤل حفاظت از بزرگترین سرمایه های مادی و معنوی شهروندانند
مقایسه جالب دیگری که مانی فر انجام داد، مقایسه مسؤلیت های مهندسین ساختمان در قیاس با سایر حرفهمندان: «مثلاً کارشناسان نهایتاً مسؤل حقوق یک یا تعداد اندکی از افرادند. اما در رشته ساختمان شما مسؤل سلامتی دهها نفر سکنه آن هستید. آنهم تا سالها بعد. بزرگترین سرمایه مادی شهروندان صرف خرید مسکن میشود. بزرگترین سرمایه معنوی هر کس یعنی جان او هم زیر سقف همان ساختمان قرار گرفته است.»
گفتوگوی ما و مدیرکل دفتر مقررات ملی ساختمان بیشتر از دو ساعت ادامه داشت؛ البته که صبوری و حساسیت وی در پاسخ گویی به سؤالات کاملاً ستودنی است. قضاوت در مورد کموکیف آن اما به عهده مخاطبان است. نظر شما چیست؟
منبع: خبرگزاری فارس