داستان گودبرداری ‌های عمیق برای بلندمرتبه سازی در شهر بزرگی همچون تهران

داستان گودبرداری ‌های عمیق برای بلندمرتبه سازی در شهر بزرگی همچون تهران ، جدید نیست؛ سود سرشار ساختمان سازی و قیمت بالای زمین در شهر سبب شده تا توسعه عمودی شهر در چند دهه اخیر در دستور کار متولیان شهری باشد

به گزارش پایگاه خبری مهندسین نیوز – مرجع اخبار نظام مهندسی، داستان گودبرداری ‌های عمیق برای بلندمرتبه سازی در شهر بزرگی همچون تهران ، جدید نیست؛ سود سرشار ساختمان سازی و قیمت بالای زمین در شهر سبب شده تا توسعه عمودی شهر در چند دهه اخیر در دستور کار متولیان شهری باشد

داستان گودبرداری ‌های عمیق برای بلندمرتبه سازی در شهر بزرگی همچون تهران

مشکل گودهای پرخطر پایتخت حل شدنی است؟
قریب ۳ ماه از آخرین اخطار نظام مهندسی ساختمان استان تهران از رها شدن حدود صد گود پرخطر در پایتخت می ‌گذرد ولی هم‌چنان برای رفع این تهدید چاره‌جویی نشده ‌است.
داستان گودبرداری ‌های عمیق برای بلندمرتبه سازی در شهر بزرگی همچون تهران، جدید نیست؛ سود سرشار ساختمان سازی و قیمت بالای زمین در شهر سبب شده تا توسعه عمودی شهر در چند دهه اخیر در دستور کار متولیان شهری باشد.
نتیجه این سیاست، رونق بلندمرتبه سازی در مناطق مختلف شهر تهران به ویژه در مناطق گران‌قیمت پایتخت بوده اما باید گفت به موازات این رشد، آسیبهایی هم متوجه شهروندان شده که رها شدن گودهای عمیق در برخی مناطق پر تردد شهر نمونه آن است.
اواخر مهرماه گذشته سعید سعیدیان رئیس نظام مهندسی ساختمان استان تهران در این زمینه هشدار داد که طبق آمار شهرداری تهران دویست و هشتاد گود رها شده در تهران وجود دارد که حدود صد مورد آن پرخطر بوده و باید به سرعت برای آن فکری کرد.
البته سعیدیان، این را هم گفت که شهرداری به صاحبان این املاک به تازگی اخطار داده که اگر نسبت به ایمن سازی یا اجرای پروژه در آنها اقدام نکنند، نسبت به پر کردن آنها اقدام خواهد کرد.
برای درک بهتر از گودهای پرخطر رها شده در پایتخت بد نیست نگاهی به برخی از آنها بیندازیم؛ گودهایی با عمق چند ۱۰ متر که گویا زمین دهان باز کرده تا هر آنچه اطرافش است، ببلعد.
یکی از این گودهای پرخطر معروف در بلوار کشاورز قرار دارد؛ گودی با بیست و چهار متر عمق و ۳۶۰۰ متر مترمربع مساحت که بیش از یک دهه به حال خود رها شده است؛ یا گود محله الهیه با عمق سیزده متری که حدود ۷ سال پیش پروانه ساخت گرفته اما سازندگانش رها کرده‌اند.
دیگر گود پرخطر تهران مربوط به منطقه مرزداران معروف به گود خلعتبری است؛ پیشتر محمد سالاری رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران در مورد آن گفته بود: عملیات ساختمانی این ملک از سال نود و سه آغاز، گودبرداری به عمق سی و پنج متر انجام و سازه نگهبان نیز بصورت موقتی اجرا شده بود اما در سال نود و چهار عملیات ساختمانی متوقف و این گود رها شد؛ اگر گود ریزش کند جان و مال دستکم ۱۵۰ خانوار در معرض تهدید است.
البته به گفته دست اندرکاران شهرداری منطقه دو تهران اختلاف سازنده و مهندس ناظر سبب رهاشدگی آن شد و از فروردین ماه امسال و انتخاب مهندس ناظر جدید، کار فونداسیون و پی‌ریزی بنا کلید خورد و اکنون خطر آن به حداقل رسیده است.
گودهای دیگری هم هستند که در منطقه ۲ تهران خود نمایی می کنند، گود خیابان زرافشان با عمق سی و پنج متر در شهرک غرب، گود هتل «ال سو» در بلوار یادگار امام، گود پرخطر بلوار دریا و گود معروف به پروژه ساختمان سازی بابک زنجانی در شهرک غرب از جمله این موارد است.
پروژه ایران زمین بابک زنجانی پس از ضبط اموال وی از سوی دادگاه، به وزارت نفت داده شد اما آن طور که شهردار وقت منطقه دو در مردادماه امسال اعلام کرد، این وزارت‌خانه تا کنون اقدامی برای مشخص شدن وضعیت آن انجام نداده و پروژه به حال خود رها شده است.
این پروژه قرار بود در هفده هزار متر زمین و با مجوز ساخت سیصد و چهارده هزار مترمربع بنای اداری و تجاری ساخته شود اما همان زمان دردسر ساز شد و حتی خانه های مجاور آن به دلیل گودبرداری غیراصولی و رانش زمین آسیب دید.
گود رها شده در تقاطع خیابان میرداماد و ولیعصر درست در مجاورت مرکز کامیپوتر پایتخت یکی دیگر از این گودهای پرخطر است که سی و پنج متر عمق دارد و هنوز هم راه به جایی نبرده است.
و اما گود رها شده در کنار برج میلاد را شاید بتوان مهم‌ترین گود خطرناک تهران قلمداد کرد؛ گودی عمیق در کنار بلندترین برج تهران شاید متناقض ترین اتفاق معماری پایتخت باشد؛ گودی که برای احداث برج‌ های دوقلو با مشارکت شهرداری وقت و نیروی انتظامی به مرحله اجرا گذاشته شد اما در همان مراحل ابتدایی و پس از گودبرداری به علت مسائل ساختاری، مالکیتی و حقوقی متوقف گردید.
ماجرا از این قرار بود که پس از بهره برداری از برج میلاد، بنیاد تعاون ناجا و شهرداری تهران روی ساخت برج های دوقلو در کنار آن با زیر بنای سیصد هزار متر مربع به توافق رسیدند اما پس از اتمام طراحی این برجها، کارشناسان وزارت راه و شهرسازی اعلام کردند که محوطه برج میلاد ظرفیت ساخت برج‌ های دوقلو را ندارد و ساخته شدن این برج‌ها روی زیبایی برج میلاد تاثیر منفی می‌گذارد.
هزینه گودبرداری چقدر است؟
بدون شک، به هر میزانی که گودبرداریها عمق بیشتری پیدا کند، سازنده هم باید هزینه بیشتری متقبل گردد؛ معماران به طور معمول برای محاسبه هزینه گودبرداری، مساحت زمین را در تعداد طبقات منفی ضرب کرده و به ازای هر متر مربع ۱.۵ میلیون تومان هزینه در نظر میگیرند.
برای نمونه اگر بنا باشد برای یک زمین به مساحت سه هزار مترمربع ده طبقه منفی احداث گردد، سازنده باید چهل و پنج میلیارد تومان هزینه گودبرداری بدهد.
در چنین شرایطی این سوال پیش می آید که چرا گودبرداری ها رها میشوند به شکلی که عمر میانگین اغلب گودهای پرخطر رها شده در تهران حدود ده سال است.
رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران در این زمینه معتقد است: زمانی که گودی برداشته می‌شود همه مهندسان ناظر اصرار دارند که هر چه سریع ‌تر پروژه از حالت گود خارج شده و وارد مرحله احداث گردد، اما مشکلات حقوقی، اختلافات و حتی مسایل مالی سبب میشود که پروژه در حالت گود، به‌صورت طولانی مدت باقی بماند.
گودهای پرخطر چرا رها میشوند؟
وقتی صنعت ساختمان یکی از پرسودترین رشته های فعالیت در شهر بزرگی چون تهران قلمداد می گردد و سازندگان سعی می کنند با کوتاه کردن زمان اجرای پروژه هر چه سریع‌تر سرمایه خود را زنده کنند، این پرسش مطرح می گردد که چرا کار در مرحله گودبرداری رها می ‌شود؟ مگر نه اینکه سازنده قصد بلندمرتبه سازی دارد و با احداث این ساختمانها که اغلب کاربری اداری و تجاری دارند، سود سرشاری عایدش می گردد؟
«میلاد فولادی» کارشناس ارشد معماری شهری در این مورد توضیح می دهد: هر پروژه ساختمان سازی برای دریافت سود بیشتر برای سازندگان آغاز می شود اما واقعیت این است که در پروژه‌های بزرگ ممکن است مالکان و کارفرمایان دچار مشکل مالی شوند و از عهده ادامه کار بر نیایند.
به عقیده فولادی، برای نمونه تغییر شرایط اقتصادی و ایجاد تورم، نرخ پایه محصولات ساختمانی را افزایش میدهد و برآوردهای اولیه سازندگان به هم میریزد، در این وضعیت سازندگان ممکن است در مسیر تامین مالی پروژه به مشکل برخورد کرده و کار را برای مدتی رها کنند.
فولادی در عین حال مشکلات حقوقی را هم در این وضعیت بی تاثیر ندانسته و میگوید: گاهی مشاهده شده که شرکا در مسیر ساخت دچار اختلاف شده اند، یا ملک از نظر حقوقی و سند به مشکل برخورد کرده و وارد مسیر دادگاهی و قضایی شده؛ در این شرایط سازندگان مجبور میشوند تا حصول نتیجه کار را رها کنند چون دادگاه اجازه کار را نمیدهد.
وی، هم‌چنین موضوع دیگری را در بحث گودبرداری ها پیش کشید و آن نبود محدودیت برای گودبرداری و توسعه طبقات منفی ساختمانها بود؛ این کارشناس ارشد معماری شهری میگوید: شهرداری محدودیتی در اعطای مجوز طبقات منفی ندارد و سازنده به هر تعداد که بخواهد می تواند درخواست طبقات منفی کند.
فولادی توضیح میدهد: در عمل می بینیم که در مراکز تجاری و اداری در حین ساخت یا پس از اتمام ساخت، طبقات منفی یک و دو از پارکینگ و انباری به تجاری یا بعضا اداری تغییر کاربری میدهند که این امر سازنده را برای گرفتن مجوز طبقات زیر زمین بیشتر تشویق می کند.
چه کسی مسئول گودهای پرخطر است؟
حسین احمدی معاون خدمات مهندسی سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران در مورد راهکار قانونی برای رفع مشکل گودهای پرخطر میگوید: اغلب گودهای رها شده در تهران مشکل حقوقی دارند؛ گودبرداری کاری موقتی است که باید حداکثر طی دو سال طرح‌ های ساخت و ساز روی آنها اجرا گردد تا پایداری ساختمان محقق گردد.
احمدی گفت: سازمان نظام مهندسی بطور مشترک با شهرداری تهران طی سال گذشته سیصد و شصت و سه گود را شناسایی کرده است که از این تعداد صد گود پرخطر بوده و هفده مورد از آنها خطر فراملی و امنیتی دارد که گود کنار برج میلاد یک نمونه از آنها بشمار می‌آید.
در این رابطه «محمد سالاری» رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران گفته است که تعیین تکلیف گودهای پرخطر پایتخت در اولویت این کمیسیون قرار دارد.
«مهدی روانشادنیا» کارشناس معماری و شهرسازی و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات در مورد این که براساس قانون چه کسی درباره گودهای پرخطر رها شده در شهرها مسئولیت دارد، میگوید: براساس ماده پنجاه و پنج قانون شهرداری ها، این نهاد در صورتیکه در فرآیند ساخت ساختمان احتمال بروز خطری برای اشخاص ثالث داشته باشد، باید ورود کند.
روانشادنیا ادامه داد: گودهای رها شده در شهرها مشمول این ماده از قانون شهرداری ها میشوند و در این رابطه شهرداری ملزم است ابتدا به مالک اخطار دهد اما اگر مشکل و خطر رفع نشد، می تواند با هزینه شهرداری راسا وارد گردد.
منبع: ایرنا