عضو هیأت مدیره ساختمان نظام مهندسی استان تهران بیان کرد: عدم وجود ساختار برای ارزیابی پایداری ساختمان ها بعد از بحران
اگر چه بعد از بحران باید ساختمان های اداری، مسكونی و تجاری مورد ارزیابی تیم های كارشناسی قرار گیرد، ولی یك كارشناس عمران می گوید هنوز در كشور ما ساختاری برای این موضوع وجود ندارد.
به گزارش پایگاه خبری مهندسین نیوز – مرجع اخبار نظام مهندسی کشور،اگر چه بعد از بحران باید ساختمان های اداری، مسكونی و تجاری مورد ارزیابی تیم های كارشناسی قرار گیرد، ولی یك كارشناس عمران می گوید هنوز در كشور ما ساختاری برای این موضوع وجود ندارد.
ساختاری برای ارزیابی پایداری ساختمان ها بعد از بحران وجود ندارد
ساختاری برای ارزیابی پایداری ساختمان ها بعد از بحران وجود ندارد
سیل سال جاری بار دیگر ثابت كرد طبیعت با ما شوخی ندارد؛ با این حال، گویا متولیان مدیریت بحران كشور هم‌چنان این مهم را درك نمی كنند. در طول این سال ها و با وجود تعدد بحران های طبیعی در كشور، مدیریت بحران هم‌چنان در حد یك سازمان امداد و نجات باقی مانده و بسیاری از مراحل مدیریت بحران را به فراموشی سپرده است.
یكی از مهم ترین مراحل مدیریت بحران، مرحله بعد از بحران است. در این مرحله اقدامات لازم برای جلوگیری از تكرار بحران و خسارات ناشی از آن انجام می شود؛ مواردی هم چون ساخت ساختمان ها براساس قوانین مقاوم‌سازی، اقدامات اجرایی در زمینه بازسازی و… ولی شاید اولین قدمی كه سازمان مدیریت بحران بعد از اتفاقاتی مثل سیل اخیر، باید انجام دهد این باشد كه ساختمان های مسكونی، اداری و تجاری را مورد ارزیابی قرار داده و میزان آسیب به آن ها را مشخص كند.
ممكن است یك منزل مسكونی بعد از بحران در ظاهر هیچ آسیبی ندیده باشد، ولی به لحاظ فنی، استحكام و مقاومت خود را از دست داده باشد و دیگر قابل سكونت نباشد. یكی از وظایف سازمان مدیریت بحران این است كه ساختمان ها را مورد ارزیابی قرار داده و قابل استفاده بودن آن را مشخص كند.
حمزه شكیب، استاد دانشگاه تربیت مدرس و عضو هیأت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران بیان کرد: همه كشور‌های توسعه‌یافته و عمده كشور‌های در حال توسعه، طرح جامعی برای مدیریت بحران دارند كه در زمان بحران، برنامه هایی را در سطح ملی، استانی و شهری پیاده می كنند. همان طور كه می دانید مدیریت بحران ۳ فاز دارد: پیش از بحران، حین بحران و دیگری بعد از بحران است. ولی متأسفانه اتفاقی كه در جامعه ما به وقوع پیوسته، این است كه سازمان مدیریت بحران به سطح یك سازمان امداد و نجات و در حد یك مُسكن موقت برای حوادث تقلیل یافته است. در حالیكه در همه جای دنیا اصل بر این است كه باید بیش از هشتاد درصد توان و برنامه های این سازمان، صرف مباحث پیش از بحران و در فاز پیش‌گیرانه باشد.
ساختاری برای ارزیابی پایداری ساختمان ها بعد از بحران وجود ندارد
به گفته وی، این پیش‌گیری به راحتی می تواند انجام گردد، اما عدم نگاه درست به مدیریت بحران و این نگاه كه ما مدیریت بحران را در قالب جبران خسارت می بینیم، سبب شده است این وضعیت در كشور ما پیش بیاید و در این شرایط اقتصادی هزینه‌های سنگینی به كشور و مردم تحمیل گردد.
**ارزیابی ساختمان ها بیست و چهار ساعت بعد از بحران
شکیب ادامه داد: زمانیكه حادثه یا بحرانی مانند سیل، زمین لرزه و موارد دیگر رخ می دهد، قاعدتاً باید تیم های كارشناسی كه بتوانند ارزیابی كیفی صحیحی از واحد‌های مسكونی، اداری و تجاری داشته باشند وجود داشته باشد. زمانیكه ارزیابی كیفی به ارزیابی كمی تبدیل شد، می توان تشخیص داد كدام ساختمان قابل سكونت است یا كدام قابل‌بازسازی است. طبق همین اساس معمولاً بازدید‌ها باید بیست و چهار ساعت بعد از بحران اتفاق بیفتد و طبق ارزیابی های انجام شده، كارشناسان برچسب هایی را به رنگ قرمز، زرد و سبز كه به معنی غیرقابل سكونت بودن، قابل بازسازی و قابل سكونت بودن است، به ساختمان ها بزنند.
**ساختار مشخصی برای ارزیابی ساختمان ها بعد از بحران نداریم
عضو هیأت مدیره ساختمان نظام مهندسی استان تهران گفت: این اتفاق در حقیقت یك موضوع علمی است كه قاعدتاً باید اتفاق بیفتد و كارشناس های مدیریت بحران باید آن را انجام داده و آن را مدیریت كنند. به این معنی كه از قبل باید تیم های آماده‌ای داشته باشند و با نهاد‌های مختلف مثل نهاد‌های صنفی و دانشگاهی در این مورد، همكاری كنند كه متأسفانه هیچ ساختاری برای این كار در سازمان مدیریت بحران تعریف نشده است. البته این ارزیابی به صورت موردی اتفاق می افتد، ولی ما هیچ ساختاری كه این موضوع را به عنوان روند معمول بعد از بحران انجام دهند، نداریم. ممكن است زمین لرزه ای اتفاق بیفتد و بنیاد مسكن گروهی را برای ارزیابی به منطقه اعزام كند تا این كار را انجام دهند. اما این موضوعی نیست كه در حیطه مدیریت بحران ما باشد و تعریف گردد كه اگر گستردگی حادثه ملی یا استانی است ما چقدر نیرو نیاز داریم و متأسفانه برنامه‌ای برایش وجود ندارد.
**غفلت از ظرفیت نظام مهندسی برای ارزیابی خسارت بعد از بحران
وی تصریح کرد: ما الان چیزی حدود چهارصد هزار عضو سازمان نظام مهندسی در سراسر كشور داریم، پرسش این است كه چرا نمی آییم از این ظرفیت بالقوه كه در این سطح در كشور وجود دارد، استفاده كنیم؟ سازمان مدیریت بحران می تواند در استان ها تفاهم‌نامه‌ای با سازمان نظام مهندسی امضا كند و از طریق آن ها ارزیابی خسارت به ساختمان ها را انجام دهد. مراجع استاندارد این موضوع در دنیا وجود دارد و چیزی نیست كه ما بخواهیم آن را گرداوری كنیم. ما هم‌چنین دانشگاه های متعددی داریم كه سازمان مدیریت بحران می تواند بدون هزینه از آن ها استفاده كند. افراد داوطلب آمادگی دارند تا این كار را انجام دهند، اما یك دستگاهی باید این موضوع را مدیریت كند. متأسفانه مدیریت بحران كشور ما از این موضوعات غافل است.
ولی این كه ارزیابی ساختمان ها بعد از بحران در قانون و اساس‌نامه سازمان مدیریت بحران آمده است یا نه، موضوع دیگری است.
وی در این مورد گفت: قاعدتاً كلیت چنین موضوعی حتماً در اساس‌نامه این سازمان وجود دارد و شاید جزئیاتش وجود نداشته باشد. مثلاً در مورد همین استفاده از كمك های نهاد‌های داوطلب، من به عنوان عضو هیئت مدیره ساختمان نظام مهندسی تهران تا به امروز ندیده‌ام كه كسی از ما درخواست همكاری كند، با این كه ما بار‌ها اعلام آمادگی كرده‌ایم.
به علت همین شرایطی كه به آن ها اشاره كرد، وی معتقد است كه ما باید یك بازنگری جدی در نحوه نگاهمان به مدیریت بحران داشته باشیم و مسئولانمان باید توجه جدی به این موضوع كنند. نگاه ما باید بیشتر پیش‌گیرانه باشد در حالیكه از این هم غافل هستیم و متأسفانه مدیریت ما روزمره است و آینده را نمی بینیم.
**در ارزیابی چه مواردی باید مدنظر قرار گیرد؟
شکیب در مورد این كه چگونه باید ساختمان هایی كه در معرض بحران هایی مثل سیل و زلزله بودند را مورد ارزیابی قرار داد، گفت: ساختمان اجزای مختلفی یا به عبارتی فونداسیونی مانند سیستم سازه‌ای، سقف، اجزای ذیل سازه‌ای، تأسیسات برقی و مكانیكی دارد. كارشناس ارزیاب قاعدتاً باید همه این ها را چك و كنترل كند، هر كدام از این موارد در پایداری ساختمان نقشی دارد و متناسب با نقششان به آن امتیاز می دهند و متناسب با آن ارزیاب می تواند حداكثر در نیم ساعت متوجه گردد كه ساختمان پایداری لازم را دارد یا ندارد.
البته به گفته این استاد دانشگاه، ارزیابی از استحكام ساختمان باید در ۲ مرحله انجام گردد؛ مرحله اول، ارزیابی كیفی سریع است كه معمولاً در بیست و چهار ساعت یا چهل و هشت ساعت اول انجام می شود و در صورت رأی به استحكام ساختمان افراد می توانند تا ۲ ماه از آن استفاده كنند، ولی بعد از ۲ ماه باید ارزیابی كیفی تفصیلی انجام گردد. در این مرحله ارزیابی ریزتر می شود و اجزا ریز ساختمان را هم مورد ارزیابی قرار می دهد و اگر جواب این بود كه ساختمان آسیب‌پذیر است آن موقع ارزیابی های جامع كمی انجام می گردد و نهایتاً مشخص می شود كه آیا ساختمان مذكور قابلیت مقاوم‌سازی دارد یا باید تخریب و نوسازی گردد؟
منبع: ایرنا پلاس
مشاهده منابع آزمون نظام مهندسی
دانلود رایگان جزوه آزمون نظام مهندسی شهرسازی
