سازمان نظام مهندسی معدن: احیا و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی اجرایی می‌شود
برگزاری جلسات متعدد تخصصی برای رخداد فرونشست در تهران و ارائه راهکار برای رفع این مشکل بزرگ، امروزه در دستور کار بخش‌های مختلف دولتی و خصوصی قرار گرفته است. آخرین نشست برگزار شده در این زمینه در اتاق بازرگانی تهران چند روز گذشته برگزار شد.
در این نشست نمایندگانی از سوی ارگان‌های مختلف همچون وزارت نیرو، شهرداری تهران، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور حضور داشتند و به بررسی ریسک بالا و خطر فرونشست در ۵ منطقه تهران پرداختند. تمامی حاضران در این نشست، حفر چاه‌های غیرمجاز و برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی و همچنین برخی حفاری‌های انجام شده برای ساخت متروی تهران و فرسودگی تاسیسات شهری از جمله فرسودگی لوله‌ها و نشت آب را از عوامل اصلی ایجاد فرونشست در تهران دانستند. در این راستا احیا و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی راهکاری برای جلوگیری از ادامه فرونشست‌ها اعلام شد. در این زمینه پیگیری تعیین میزان آب قابل برنامه‌ریزی در ۶۰۹ محدوده مطالعاتی در قالب ۷۵ درصد آب تجدیدپذیر برای مصارف مختلف در دستور کار قرار گرفته است.احیا و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی اجرایی می‌شود
احیا و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی
احیا و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی اجرایی می‌شود
نشست سالانه رو به رشد است
به گزارش اخبار نظام مهندسی (akhbarmohandesi.ir)،رییس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران در این نشست تخصصی گفت: برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد سرعت سالانه نشست زمین در دشت تهران در برخی نقاط به ۳۶ سانتی‌متر در سال رسیده است. به گزارش صمت به نقل از اتاق بازرگانی تهران، کاوه زرگران با بیان این مطلب اظهار کرد: برداشت بیش از حد مجاز از منابع آب زیرزمینی، از دلایل اصلی ایجاد فرونشست در بیشتر دشت‌های کشور اعلام شده و گزارش‌ها حاکی از آن است که اکنون دشت کبودرآهنگ همدان، ورامین، نظرآباد، دشت تهران، دشت مشهد و نیشابور، دشت‌های استان کرمان، اصفهان و قزوین در شرایط بحرانی ایجاد فروچاله‌ها و فرونشست قرار دارند. به گفته وی در دشت کبودرآهنگ همدان در دوره ۲۸ساله معادل ۴۱/۸۹ متر افت وجود داشته و افت متوسط سالانه در این دوره آمار معادل ۱/۵ متر بوده است. زرگران با استناد به برخی گزارش‌های مطالعاتی، تصریح کرد: گستره نشست دشت شهریار بیشترین سرعت را تجربه کرده و بخش‌هایی از مناطق ۱۶ تا ۲۰ تهران را در برگرفته و در معرض ریسک بالا قرار داده است. رییس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران افزود: سالانه ۲ متر سطح آب‌های زیرزمینی نزدیک به ۶۰ دشت اصلی در مرکز ایران افت می‌کند و این در حالی است که وجود چاه‌های غیرمجاز در کنار استفاده بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، این بحران را تشدید کرده است. به گفته زرگران، در حال حاضر ۱۵ هزار چاه عمیق در استان تهران گزارش شده و آماری از چاه‌های غیرمجاز استان در دسترس نیست؛ این در حالی است که مدیریت مصرف آب و پایش آن، مدیریت یکپارچه شهری و نیز پایش اطلاعات در این بخش از راهکارهای جلوگیری از پیشرفت فرونشست زمین در کشور است. رییس کمیسیون کشاورزی و آب اتاق تهران درباره فرونشست زمین در استان تهران گفت: جنوب تهران به طور جدی با مخاطرات نشست زمین مواجه است و بررسی‌ها و گزارش‌های مطالعاتی نشان می‌دهد در میان مناطق ۲۲ گانه تهران، در مناطق شمالی و به طور کلی در شهر تهران ۲ عامل برای فرونشست وجود دارد. وی افزود: عامل نخست فرسودگی تاسیسات شهری از فرسودگی لوله‌ها و نشت آب نشات می‌گیرد و در نتیجه نشست زمین ناشی از این عامل است و عامل دیگر، حفاری‌های انجام شده از جمله شبکه مترو است که در چند ماه گذشته با چند مورد از این فرونشست‌ها در شهر تهران مواجه بودیم. اما در سایر مناطق که به طور عمده در جنوب تهران واقع است، به دلیل افت آب‌های زیرزمینی و آثار تکتونیکی آن، نشست زمین خطری جدی است و باید به آن توجهی فوق‌العاده کرد. به گفته زرگران، براساس بررسی‌ها، مناطق ۱۶، ۱۷، ۱۸، ۱۹ و ۲۰ شهرداری تهران و شهرهای اسلامشهر، شهریار، چهاردانگه، نسیم شهر، صباشهر و کهریزک تحت تاثیر فرونشست دشت تهران قرار دارند. وی ادامه داد: در منطقه وسیعی از جنوب غرب تهران به مساحت حدود ۶۰۰ کیلومتر مربع، پدیده نشست زمین رخ داده و این نشست همچنان ادامه دارد. این در حالی است که حداکثر میزان نشست در برخی از مناطق دشت تهران نیز ۳۶ سانتی‌متر گزارش شده است.
ریسک تخریب تاسیسات زیربنایی
رییس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران، یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد فرونشست زمین را برداشت اضافی از آب‌های زیرزمینی دانست و گفت: تبعات فرونشست زمین در دشت تهران منجر به افزایش ریسک تخریب تاسیسات زیربنایی و فرونشست در شبکه‌های گاز در این منطقه شده است. کاوه زرگران به طرح مطالعاتی دشت تهران اشاره کرد و گفت: براساس آن حدود ۲۵ کیلومتر از طول کمربندی آزادگان، حدود ۲۸ کیلومتر از طول اتوبان قم و حدود ۲۱ کیلومتر از جاده ساوه و بزرگراه بهشت زهرا که همگی این نقاط به عنوان اصلی‌ترین محورهای جابه‌جایی کالا و مسافر در استان تهران شناخته می‌شوند، با ظرفیت فرونشست مواجه است. وی افزود: خروجی‌های راه‌آهن تهران-جنوب و تهران-تبریز، شاخه‌های جنوبی مترو به سمت اسلامشهر و حرم مطهر حضرت امام خمینی(ره) و همچنین بخش‌هایی از خطوط مترو در مرکز شهر و بخشی از فرودگاه مهرآباد تهران، در این محدوده مخاطره‌آمیز قرار می‌گیرد. رییس کمیسیون کشاورزی و آب تهران با اشاره به اهمیت پدیده فرونشست در دشت تهران گفت: در کل حدود ۱۲۰ کیلومتر خط راه‌آهن و ۲۵ کیلومتر از خطوط مترو، حدود ۲۰۰ کیلومتر اتوبان‌های بین‌شهری، حدود ۲۳۰۰ کیلومتر راه‌ها و معابر شهری و بین‌شهری اصلی و فرعی، ۲ انبار مواد نفتی و سوختی و ۴۴ جایگاه پمپ بنزین و ۱۵ جایگاه پمپ گاز، ۷ ایستگاه گاز، ۳۰ کیلومتر طول لوله نفت و نیز بیش از ۷۰ کیلومتر خطوط فشار قوی و بیش از ۲۰۰ کیلومتر خطوط اصلی گاز در محدوده فرونشست تهران قرار دارد. احیا و تعادل‌بخشی نشست، مدیرکل دفتر نظام‌های بهره‌برداری و حفاظت آب و آبفای وزارت نیرو در گزارشی، به بیان دلایل پیدایش فرونشست زمین در دشت تهران و راهکارهای وزارتخانه برای جلوگیری از تشدید آن پرداخت. جواد میبدی به اقدامات وزارت نیرو در پیشگیری از وقوع فرونشست زمین در دشت تهران اشاره کرد و احیا و تعادل‌بخشی منابع آب‌های زیرزمینی را از آن اقدامات دانست و افزود: متاسفانه برخی اقدامات مجلس شورای اسلامی در دوره‌های گذشته منجر به تشدید این بحران شد؛ به طوری که در سال ۸۴ با تصویب قانونی، حق‌النظاره از صاحبان چاه‌های مجاز را مجانی کرد. وی افزود: برای اجرای هرچه بهتر طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آب‌های زیرزمینی، بسترهایی آماده شده که می‌توان به پیگیری تعیین میزان آب قابل برنامه‌ریزی در ۶۰۹ محدوده مطالعاتی در قالب ۷۵ درصد آب تجدیدپذیر برای مصارف کشاورزی، صنعتی، شرب و بهداشت، تهیه سند مدیریت پایدار آب شرب کلانشهرهای کشور با همکاری شورای عالی امنیت ملی کشور و همچنین تدوین برنامه برای مدیریت و مصرف کودهای شیمیایی و سموم اشاره کرد. میبدی به پروژه‌های مربوط به وزارت نیرو درباره کاهش فرونشست در کشور اشاره کرد و گفت: پروژه حفر چاه پیزومتری در دشت‌های کشور، نصب تجهیزات اندازه‌گیری منابع آب برای پیزومترها و چاه‌های اکتشافی دشت‌های کشور با هدف تکمیل شبکه پایش، تهیه بیلان و بهنگام‌سازی بانک اطلاعاتی محدوده مطالعاتی کشور، ایجاد و استقرار بازار محلی آب در کشور، خرید چاه‌های کم بازده کشاورزی و ساماندهی شرکت‌های حفاری از آن جمله بوده است. وی ادامه داد: جایگزینی پساب با چاه‌های کشاورزی در دشت‌های ممنوعه، تقویت و استقرار گروه‌های گشت و بازرسی، تهیه و نصب کنتور حجمی و هوشمند آب و برق، اطلاع‌رسانی و ایجاد سامانه کنترل و نظارت و مسلوب‌المنفعه کردن و انسداد چاه‌های فاقد پروانه و مضر به مصالح عموم از اقدامات دیگر وزارت نیرو در این زمینه بوده است. مدیرکل دفتر نظام‌های بهره‌برداری و حفاظت آب و آبفای وزارت نیرو در انتها، چالش‌های اصلی در اجرای طرح احیا و تعادل‌بخشی را کمبود اعتبارات این طرح، تاخیر در ابلاغ تخصیص‌ها، زمان‌بر بودن هماهنگی‌ها با وزارت کشور و وجود نداشتن مشاوران تخصصی مرتبط در برخی استان‌ها عنوان کرد. شهبازی، نماینده سازمان زمین‌شناسی نیز در این جلسه با بیان اینکه متوسط نشست زمین در شهر تهران، حدود ۵ سانتی‌متر است و رقم ۳۶ سانتی‌متر حداکثر میزان ثبت شده در دشت تهران است، بر ضرورت ارائه راهکارهای اساسی در مدیریت منابع آب تاکید کرد و ارائه نشدن راهکار سازه‌ای برای جلوگیری از فرونشست زمین و وجود برخی پیچیدگی‌ها در دشت تهران را از موانع پیش روی حل این بحران دانست.
احیا و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی اجرایی می‌شود
منبع: روابط عمومی سازمان
