نظام مهندسی در ادوار پیش، حرکت کندی داشت

مبارزه با فساد یک اصل است که نخستین شرط تحققش اراده ملی برای این کار است. متاسفانه هیچ اراده ای در کشور برای مبارزه با فساد وجود ندارد. از اینرو، همین که اراده وجود نداشته باشد، طرح و برنامه نیز وجود ندارد و وقتی طرح و برنامه وجود نداشته باشد، زمینه و بستر برای جرم خیزی و فساد بیش تر در کشور فراهم می گردد.

به گزارش پایگاه خبری مهندسین نیوز _  مرجع اخبار نظام مهندسی کشور،مبارزه با فساد یک اصل است که نخستین شرط تحققش اراده ملی برای این کار است. متاسفانه هیچ اراده ای در کشور برای مبارزه با فساد وجود ندارد. از اینرو، همین که اراده وجود نداشته باشد، طرح و برنامه نیز وجود ندارد و وقتی طرح و برنامه وجود نداشته باشد، زمینه و بستر برای جرم خیزی و فساد بیش تر در کشور فراهم می گردد.

نظام مهندسی در ادوار پیش، حرکت کندی داشت

نظام مهندسی در ادوار پیش، حرکت  کندی داشت/ مهندسین بر سر استانداردها محکم بایستند/ اصلاح طلبان باید صدای توقعات و انتظارات مردم باشند/ خط قرمز اصلاحات «منافع ملی» است

سال هفتاد و چهار بود که سازمان نظام مهندسی ساختمان در جهت تحقق قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان بصورت رسمی تأسیس گردید. این سازمان برای پیگیری اهدافی چون ایجاد یک جامعهٔ حرفه‌ای مولد ثروت، رفاه، دانش و هنر برای اعضای آن و مراقبت از ایمنی، بهداشت و آسایش محیط ‌های مسکونی، هم چنین مدیریت خردمندانه و توسعهٔ سالم فضا های زیستی به کمک مهندسان طراح و نظارت کلی سازمان نظام مهندسی ساختمان و ارتقای توان سازند گی و نوآوری در صنعت ساختمان ایجاد گردید.
امروز اما ریاست سازمان نظام مهندسی ساختمان، ضمن تشریح تحولات مثبتی که این سازمان در سازه های شهرها و روستاهای کشور داشته به بیان موانع و اختلافاتی میپردازد که در داخل و خارج سازمان نظام مهندسی وجود دارد. او در عین حال معتقد است که هم سازمان نظام مهندسی باید راه تعامل و گفتگو را در پیش بگیرد و هم متولیان امر باید این راه را پیگیری کنند و با تفاهم کار را جلو ببرند.
فارغ از موضوع مطرح گردیده در این گفتگو، از آن جا که احمد خرم یکی از چهره های اصلاح طلب است، توصیه هایی هم به این جریان داشت.
خرم عنوان کرد: اصلاح طلبان باید صدای توقعات و انتظارات مردم باشند. متاسفانه این روزها بنظر میرسد که آن ها از توقعات و انتظارات مردم عقب افتادند، لذا باید قدم های خود را سریعتر برداشته و مشکلات مردم را مطرح و واقعیتها را به مردم بگویند.
وی هم چنین گفت: هویت اصلاح طلبانه باید در همه مقاطع مملکت نظیر انتخابات، تعیین دولت و توزیع قدرت حفظ گردد و صلح در این باره بی معناست. ائتلافی هم اگر بخواهد در جریانات سیاسی و اجتماعی صورت پذیرد، باید با حفظ هویت اصلاح طلبانه باشد.
مشروح گفتگوی «احمد خرم» را در ادامه بخوانید:
لطفاً در مورد اتفاقات و تحولاتی که از زمان تأسیس سازمان نظام مهندسی ساختمان تاکنون در صنعت ساختمان روی داده و منجر به بروز تحولاتی مثبت شده برای ما بفرمائید
سازمان نظام مهندسی در ساخت و ساز کشور، بویژه در شهرهای بزرگ و کلان شهرها تحولی اساسی ایجاد کرده است. ما تا قبل از آن، مقررات ملی نداشتیم و تمامی امور به شهرداریها ختم میشد و ضوابط و معیار و استاندارد، محلی از اعراب نداشت. از اینرو، زمانیکه تهران را با ۳۰ سال گذشته مقایسه میکنیم، اصلاً قابل تشخیص نیست که این شهر همان شهر است. امروز ضوابط و معیار و ارزش در زوایای کار ساخت و ساز دیده میشود، هرچند کاستیهایی هم هست که باید با سرعت رفع گردند.
تشکیل و تصویب قانون مربوط به سازمان نظام مهندسی در ایران امری ضروری بود
در آن مقطع، ساختمانها همگی ۱ یا ۲ طبقه و فاقد استاندارد کافی بودند. به نحویکه در سال هفتاد و نه، وقتی مشاور جایکای ژاپن به ایران آمد، تهران را به لحاظ زلزله خیز بودن بررسی و اعلام کرد که اگر یک زلزله هفت ریشتر به بالا در این شهر بیاید، حداقل ششصد هزار واحد مسکونی در آن تخریب می گردد و حداقل ۱ میلیون نفر با احتساب جمعیت آن موقع تهران، کشته خواهد داد.
از اینرو، تشکیل و تصویب قانون مربوط به سازمان نظام مهندسی در ایران، امری ضروری بود. علت اول آن نیز این بود که ما در پهنه زلزله خیز کره زمین قرار گرفتیم و جزو ده کشور اول دنیا به لحاظ حادثه خیز ی هستیم. مهمترین حادثه ای هم که در ایران، خانمان برانداز و خانمان سوز است و هر سیزده الی پانزده سال یک بار بطرز مهیبی رخ میدهد، زمین لرزه است.
برای مثال، زلزله ای که در ماه های اخیر در کرمانشاه رخ داد خسارات مالی و جانی سنگینی به جا نگذاشت. ولی زمین لرزه بم که من در چهل روز اول آن حضور داشتم، سی و پنج الی چهل هزار کشته داد. زمین لرزه رودبار و منجیل نیز چهل هزار و همین طور زمین لرزه طبس پانزده هزار کشته داد. این عددها خیلی عجیب و غریب هستند. این درحالی است که در کشور زلزله خیزی چون ژاپن، هنگام زلزله بالای هفت ریشتر تنها یک پیرزن آن هم به علت افتادن از پله های یک ساختمان، فوت میکند.
باید زمینه های مختلف فساد، سوءاستفاده و تبعیض را خشکاند و با آن برخورد جدی کرد
متاسفانه مقررات مربوط به ساخت و ساز، بویژه آیین نامه دو هزار و هشتصد که باید از قبل انقلاب جاری میشد، اجرا نشد تا این که بطور جدی توسط سازمان نظام مهندسی ایران جاری گردید. از اینرو، امروز وضعیت ساختمان سازی را نمیتوان با بیست و پنج سال قبل که سازمان نظام مهندسی ایران نبود، مقایسه کرد. طراحیهای امروزی در چارچوب مقررات ملی ساختمان، عموماً اجرای خوب و قابل دفاعی است. البته در صنف سازنده، ناظر و طراح هم همانند سایر اصناف متخلفانی وجود دارند، اما با اطمینان میگویم که علی رغم مسائل منفی که وجود دارند، جامعه مهندسی کشور دارای سلامت بهتری نسبت به سایر دستگاه ها و نهادهاست. البته، باید زمینه های مختلف فساد، سوءاستفاده و تبعیض را خشکاند و با آن برخورد جدی نمود.
اکثریت مهندسان کشور حاضر نیستند که شرافت مهندسی و حرفه ای خود را به پول بفروشند. بنابراین سزاوار نیست که علیرغم سلامت اکثریت جامعه مهندسی، از تخلف برآشفته شویم. با توجه به این که انسانها عادت دارند که مسائل منفی را چندین برابر مسائل مثبت مطرح میکنند و به نوعی از طرح مسائل منفی لذت میبرند.
ما باید در جهت اصلاح سیستم حرکت کرده و اگر تخلفاتی هست که هست، بصورت جدی با آن برخورد کنیم. بنابراین حرکتی که در شهرهای بزرگ و در درجه بعدی شهرهای متوسط و کوچک و حتی روستاها صورت پذیرفته، قابل تقدیر است. بنیاد مسکن نزدیک به ۲ دهه است که در روستاها ، آیین نامه دو هزار و هشتصد را بخوبی رعایت میکند.
یکی از شهرداران گذشته به خودش اجازه داده که پروانه ساخت صد و بیست و هفت برج را روی گسلها صادر کند
لازم به ذکر است که در روستاها تحولی عظیم ایجاد شده و ساختمانهای خشت و گلی تبدیل به تیرچه بلوک شده اند. آیین نامه دو هزار و هشتصد میگوید؛ زمانیکه ساختمانی با رعایت مقررات این آیین نامه ساخته شد، اگر زمین لرزه ای کم تر از شش و نیم ریشتر بیاید؛ نباید تخریب گردد. یعنی نباید آسیب جدی که بازسازی اساسی نیاز داشته باشد، پیدا کند.
هم چنین در صورت رخ دادن زمین لرزه ای بیش تر از این مقدار، نباید ساختمان تلفات جانی داشته باشد. البته در شهری مانند تهران، یکی از شهرداران گذشته به خودش اجازه داده که پروانه ساخت صد و بیست و هفت برج را روی گسلها صادر کند، که این اقدام او گزارش شده و حتی در دوره گذشته ماجرا به دولت نیز کشیده شد. متاسفانه اقدامات غیر قابل دفاع نظیر این وجود دارند که باید با آن ها مقابله کرد. هم چنین شهردار متاسفانه مورد روال هم قرار نگرفت.
مهندسان باید بر سر رعایت ضابطه ها و استانداردها محکم ایستادگی کنند. ما که مسلمان هستیم و ادعای خداپرستی داریم، اگر در دست راستمان قرآن قرار دارد، باید در دست چپ ‌مان استاندارد قرار داشته باشد. یعنی باید در همه امور پایبند به استاندارد باشیم و از آن جا که ساختمان اصلیترین نیاز  زندگی بشر است، باید استاندارد آن را جدی گرفت و هر مهندسی باید قسم یاد کند که در طول عمر خود تخلف نکند و از ضابطه و استاندارد تخطی نکرده و تنها به این که خودش رعایت ضابطه و استاندارد کند، اکتفا نکند و اگر دید همکارش مرتکب تخلف می گردد، برخورد و گزارش کند تا شورای انتظامی سازمان نظام مهندسی با متخلف برخورد کند.
سازمان نظام مهندسی در هفت دوره اخیر، حرکت خیلی کند داشته است
حیطه فعالیت و گستره اموری که در طی دوره ۳ ساله اخیر در ارجاع مسئولیتها به سازمان بوجود آمده، به چه صورت بوده است؟
تلقی من اینست که سازمان نظام مهندسی در این هفت دوره، حرکتی بسیار کند داشته است. انتظار جامعه مهندسی و مردم از مهندسان خیلی بیش تر از اینست که تا به حال وجود داشته، با این که روند مثبت بوده اما به کندی حرکت کرده ایم. کاری که طی بیست و پنج سال اخیر در ضابطه مند کردن ساخت و ساز و رعایت استاندارد صورت گرفته، باید حداکثر طی ده سال انجام میشد.
امروز شش نسل از ساختمان سازی در دنیا گذشته است و نسل ششم ساختمان، همان «ساختمان سبز» یا ساختمان انرژی صفر است. این نوع ساختمانها، اتلاف حرارتی شان صفر است و از حرارت محیط و بازیافت فاضلاب و آبی که از دست میرود و هم چنین رطوبت هوا، اداره میشوند. آب مصرفی روزانه هر انسان در تهران نزدیک به دویست و پنجاه لیتر در شبانه روز است که ۱۰۰ لیتر از کشورهای درحال توسعه و پیشرفته بیش تر است و این برای کشور کم آبی چون ایران یک فاجعه است.
بنابراین، نسل ششم ساختمان میتواند بسیاری از این مسائل را حل کند. بدین معنا که وقتی آبی ریخته و مصرف شد، با بازیافت آن دوباره به سیستم بازگشته و مصرف آب و انرژی را به حداقل برساند و به تعبیری دیگر، مصرف انرژی را به صفر رسانده و برودت، گرمایش و برق را تامین کند. این نسل از ساختمان در دنیا، در دستور کار مهندسان قرار گرفته که در ایران نیز ۲ ماه قبل، در این موضوع سمیناری تحت عنوان «صرفه جویی انرژی در ساختمان» برگزار گردید که در نوع خود موفق بود.
در ساخت و ساز، سه نسل عقبتر از حرکت دنیا هستیم
ساخت و ساز ما عموماً در نسل سوم قرار گرفته است. یعنی ۳ نسل عقب تر از حرکت دنیا هستیم. این در حالیست که ترکیه در نسل چهارم ساخت و ساز قرار دارد که همان ساخت و ساز صنعتی است. نماد نسل پنجم ساخت و ساز نیز هتلی سی طبقه است که در پکن قرار دارد.
این ساختمان در عرض هفده روز بطور کامل ساخته و تجهیز شده که شبیه معجزه است. نسل پنجم ساختمانها، سرمایه گذاری در این بخش را به حداقل میرسانند، ولی چینیها از این نسل عبور کردند. دنیا دهها سال است که متوجه شده باید گردش پول سریع اتفاق بیفتد و پروژه ها را طوری تعریف میکنند که پول کم ترین معطلی را برای چرخش در سیستم بانکی کشور داشته باشد.
پول در ایران متوسط ۳ گردش در سال دارد، ولی در آمریکا و اروپا چهل گردش در سال عبور کرده اند. آن ها سودی که به پول میدهند یک الی سه درصد است، اما ما سودی معادل پانزده تا بیست و هفت داریم دلیل اصلی سود بالا در ایران  کندی چرخش پول در کشور است. صنعت ساختمان که معمولاً سی درصد سرمایه گذاری کشورها را به خود اختصاص میدهد، اگر با سرعت کار انجام گردد نرخ بهره وام بانکی برای ساخت، خرید زمین و مسکن بشدت پایین می آید.
اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، بخصوص در پنج سال اخیر که رکود جامعه را فرا گرفته و مردم مجبور هستند نرخ بیش تری را برای پول و تسهیلات بپردازند. سعی ما اینست که با آموزشهای مهارتی به نسل چهارم، به سرعت تمامی بسترها و ابزارهای لازم را برای تحول در زمینه ساخت ساختمان و مسکن فراهم کنیم. ما ابزار لازم را داریم، ولی متاسفانه نتوانستیم سیستم و ساختاری متناسب طراحی کنیم و باید گفت که از بسترها و ابزارها، استفاده بهینه نکردیم.
تلاش داریم که سرعت ساخت و ساز را به نسل پنجم برسانیم
یک مشکل اساسی که وجود دارد مشکل بانکهاست. یک ریال از پولی که بانکها در اختیار دارند، متعلق به دولت نیست. بلکه دولت به سیستم بانکی کشور بدهکار است. تمامی پول بانک مال و سپرده  مردم و متعلق به آن هاست. بانک نگهدارنده پول و وکیل مردم است و باید وکالت خود را بخوبی انجام دهد. متاسفانه امروز بالای سیصد هزار میلیارد تومان از پول مردم در دست عده ای خاص است و دویست هزار میلیارد تومان از آن، توسط دولت مصرف شده و آن را به بدهکار سیستم بانکی تبدیل کرده است.
در این سیستم معیوب، مردم باید تاوان اهمال و سوء مدیریت را بدهند و سختیها را تحمل کنند. مردم باید وام مسکن را با هجده درصد سود دریافت کنند، در حالیکه در دنیا، این وام با یک درصد سودهایش  به مردم داده می شود. متاسفانه بعد از ۱۰ الی پانزده سال بازپرداخت این وام متوجه می شوید که بالای بیست الی بیست و دو درصد سود پرداخت کرده اید.
در واقع تحت عنوان هجده درصد سود، میزانی بالاتر از مردم سود دریافت میکنند. سود بالا ، تاوان سوء مدیریت و بی عرضگی بانکهای ماست. بانکها اگر بتوانند گردش پول را روی مسائل زودبازده ببرند و چرخش پول سریع انجام شود، قطعاً از وضعیت اسف باری که دارند، خارج خواهند شد. ما سعی داریم که سرعت ساخت و ساز را به نسل پنجم برسانیم. امروز شرکتی دانش بنیان در این زمینه در حال تأسیس است.
ما صنعت گرانی را در اصفهان داریم که روی نسل پنجم ساختمان کار کرده اند و امیدوار هستیم که در نوسازی بافت فرسوده بتوانیم نمونه ای از آن را در تهران بسازیم و بتوانیم هم در داخل ساخت و ساز نسل پنجم را ارائه دهیم و هم در صادرات خدمات فنی و مهندسی قدم های موثری را برداریم. برای روشنتر شدن ابعاد این موضوع، من ترکیه را مثال میزنم که تقریباً جمعیتی معادل کشور ما دارد و جزو کشورهای درحال توسعه است و به لحاظ استعداد و نیروی انسانی تقریباً مشابه کشور ماست. تنها چیزی که کم دارد، منابع و معادن است.
میتوانیم با شتاب بالا در کیفیت و سرعت تامین مسکن بویژه برای قشر متوسط وضعیف جامعه قدم های جدی برداریم
ما ۷ برابر جمعیت کشور، منابع و معادن داریم. در حالیکه ترکیه نیم برابر یک دوم جمعیتش هم منابع و معادن ندارد. نفت و گازش را از کشورهای دیگر فراهم میکند. سنگ آهنش را از کشورهای دیگر می آورد. متاسفانه ما با این مزیت نسبی که در برابر ترکیه داریم، سالانه به طور میانگین یک و نیم میلیارد دلار، صادرات خدمات فنی و مهندسی داشتیم، در حالیکه این صادرات در ترکیه به سالانه چهل میلیارد دلار رسیده است. هم چنین آن ها در صنعت توریسم بیست و هشت میلیارد دلار درآمد دارند که این رقم برای کشور ما در سال گذشته بین دو الی پنج میلیارد دلار بوده است.
ما میتوانیم در صنعت ساخت و ساز قدم های جدی برداریم، اما نه با آهنگ گذشته، بلکه میتوانیم با شتاب بالا در کیفیت و سرعت تامین مسکن بویژه برای قشر متوسط وضعیف جامعه قدم های جدی برداریم. در نسل پنجم ساختمان، سرعت خیره کننده و کیفیت خیلی بالا است و بشدت روی کاهش هزینه و قیمت تمام شده تأثیرگذار است. از طرف دیگر، به علت این که ساختمان در مدت کوتاه ساخته میشود، سرمایه گذاری و نرخ سود آن به حداقل ممکن میرسد و به علت این که اتلاف مصالح نزدیک صفر است، صرفه جویی خیلی بالایی در هزینه میشود.
ما باید بسرعت در این زمینه کار کنیم، امیدوار هستیم که مهندسان ما این شایستگی و لیاقت را از خود نشان دهند که بتوانیم با سرعت به نسل پنجم ساخت و ساز برسیم. اگر دولت و سیستم بانکی و صندوق توسعه صادرات از مقررات و دستورالعمل های دست و پا گیر پرهیز کنند.
کشورهای توسعه یافته دهها سال است؛ به این نتیجه رسیده اند که انجام هر کاری باید توام با مطالعه باشد
آقای مهندس، شنیده میشود که مشکلاتی در روند کاری دوره هفتم هیئت مدیره سازمان وجود داشته، آیا مطلبی در این باره برای گفتن دارید و این که اگر موانعی برای بهبود کار سازمان اعم از درونی و بیرونی وجود دارند، آن موانع کدامند؟
مشکلات سازمان مانند همه جا، بخشی از درون سازمان و بخشی بیرونی است. متاسفانه ما چهل سال است که دور یک میز نظر داده، تصمیمگیری میکنیم و هنگامی که وارد اجرا میشویم، آن تصمیمات را نیم بند به اجرا در می آوریم. در حالیکه کشورهای توسعه یافته دهها سال است؛ به این نتیجه رسیده اند که انجام هر کاری باید توام با مطالعه باشد. بدین معنا که ابتدا مطالعه کرده، بعد تصمیم و اجرا صورت میگیرد. متاسفانه ما مطالعه نکرده دور یک میز مینشینیم و هرکس نظر خود را میدهد و در پایان هم جمع بندی میشود. در صورتیکه این کاری غیر علمی است و در دنیا منسوخ شده است.
برای مثال، در «مسأله آب» چند سال است که بحران شدید آب کشور را فراگرفته که بخش عمده ای از آن بدست خود ما آفریده شده است. متاسفانه، امروز به این جمع بندی رسیده ایم که بسیاری از اقداماتی که در راستای مدیریت منابع آب در کشور صورت پذیرفته، خطا بوده است. در این زمینه یک طرح جامع آب وجود داشت که پیش از انقلاب، مشاور ذی ‌صلاح بین المللی آن را مطالعه کرده و به این نتیجه رسیده بود که هر چند استان کشور که دارای یک حوزه آبریز هستند، باید یک شرکت آب منطقه ای یا مدیریت آب داشته باشند.
برای مثال، آذربایجانشرقی، غربی، اردبیل، یک حوزه آبریز و استانهای کرمانشاه، همدان، ایلام و مرکزی یک حوزه دیگر بودند و همینطور تقسیم بندی هر چند استان در یک حوزه آبریز، شرکتهای آب منطقه ای را ایجاد کرده بود.

نظام مهندسی در ادوار پیش، حرکت کندی داشت

ولی ما بازهم دور یک میز نشستیم و تصمیم گرفتیم که هر استانی را مستقل کرده و آب منطقه ای مجزا داشته باشند. غافل از این که چنین کاری، سیستم سهمیه استان ها در حوزه آبریز را برهم میزند و بر مبنای آن، دیگر نمیتوان نزولات آسمانی و منابع آبی را مدیریت کرد. هموچنین روان آبها نیز قابل کنترل نبوده و طرحهای آبخوان‌داری، آبخیز داری و ذخیره آب هم برهم میخورد. برای نمونه، آب منطقه ای اصفهان که شامل اصفهان، یزد و چهارمحال میشد، به آبهای منطقه ای یزد، اصفهان و چهارمحال تفکیک شدند و ریاست جمهوری قبلی به چهارمحال رفت و گفت؛ آبی که در این جاست حق شماست!
احمدی نژاد به مردم چهارمحال بیان کرد؛ آبی که پشت سد زاینده رود است، متعلق به شماست!
در حالیکه بیست میلیاردمتر مکعب آب از استان چهارمحال بختیاری به خوزستان میرود و سدهای کارون سه و چهار و عباسپور روی سرشاخه های آبی که از چهارمحال و بختیاری می آید، بنا شده است. ریاست جمهوری قبل به مردم چهارمحال چنین گفت؛ آبی که پشت سد زاینده رود است، متعلق به شماست، در نتیجه پمپ گذاشتند و آبی که مربوط به دریاچه پشت سد بود را به تپه های مشرف به سد بردند و باغهایی ایجاد کردند و درختانی کاشتند که مصرف آب‌ شان خیلی بالاست.
این اقدام سبب شد که در ده سال گذشته آب زاینده رود خشک شود. و این رودخانه چهار سال است که حتی بصورت فصلی هم آبی ندارد. متاسفانه، این مایه روح بخش شهر اصفهان از میان رفت و مردم روی این مسأله حساس شدند. در واقع، ما طوری عمل کردیم که بی آبی و جنگ داخلی آب را راه انداختیم و به مشکلات کشور اضافه کردیم و نتیجه آن خشک شدن تالابها و دریاچه هایی نظیر ارومیه گردید.
به علت این که ریاست جمهوری پیش در یک سفر به ارومیه صدور پروانه ۲ هزار چاه غیرمجاز را صادر کرد. این چاههای غیر مجاز که باید بسته میشد تمام سفره های زیرزمینی اطراف دریاچه را بلعید و آبی را که از زیر به دریاچه تزریق میشد، قطع کرد. در عین حال، تعداد زیادی سد احداث گردید که مانع ورود آب به دریاچه شدند. متاسفانه این فاجعه ای است که تنها محدود به استان آذربایجان غربی نیست و ریزگردهای آن تا تهران نیز خواهند آمد.
ما در تمام امور، اینگونه رفتار کرده و میکنیم و یک برخورد کاملاً غیر علمی و غیرمتداول در دنیا انجام میدهیم. دنیا هر کاری که میخواهد انجام دهد، چه در بحث ساخت و ساز، چه در امر کشاورزی یا امور فرهنگی و چه در امور سیاسی و اقتصادی و امنیتی، ابتدا بهترین مشاور ذیصلاح که دارای رتبه بندی  بین المللی باشد را پیدا میکند. رتبه بین المللی سبب میشود که بانکهای معتبر دنیا مطالعاتش را تأیید کرده و برای اجرای آن وام با بهره کم بدهند.
باید دخالت آدمها در تصمیمگیری را کم کرده و سیستم را الکترونیک کنیم
دنیا برای انجام هر اقدامی مطالعه می کند و با گزینه هایی که مشاور ارائه میدهد، روی گزینه ها بحث بررسی انجام و بعد از توجه بر معایب و محاسن آن ها، یکی یا ترکیبی از چند گزینه را انتخاب میکند. این در حالیست که تمامی گزینه ها با روشهای علمی به دست می آیند، ولی مناسبترین آن ها انتخاب میشود. در واقع باید گفت که تصمیم دیمی گرفته نمیشود. بعد از این مرحله، همان مشاوری که گزینه های پیشنهادی را ارائه میدهد، بر روند اجرا نظارت میکند و با قاطعیت با هرگونه تخلف و تعدی برخورد میکند.
از اینرو در ایران، در همه زمینه ها تعهد لازم نسبت به ضوابط و استانداردها وجود ندارد، یکی از مسائلی که ما در دستور کار قرار دادیم، این مسأله است. متاسفانه در درون سازمان روی این مسائل کشاکش است. ما با استقرار یک تیم بازرسی ویژه، بمحض ارائه هر گزارشی، به فوریت خود را به محل رسانده و برخورد میکنیم. اگر برخورد نگردد قطعاً کاستیها و تخلفات رو به گسترش خواهند گذاشت.
امروز میبینیم که در کلیه زمینه ها تخلفات روبه گسترش اهستند و هیچ اراده، طرح و برنامه ای برای برخورد با فساد، تبعیض و … در جامعه وجود ندارد. این یک بخش داخلی است که باید به آن بپردازیم، شفافیت را شعار خود قرار داده و در راستای آن و ارائه اطلاعات درست به مردم تلاش کنیم. باید دخالت آدمها در تصمیمگیری را کم کرده و سیستم را الکترونیک کنیم. باید فرایندها را که جنبه ای کش دار پیدا کردند، کوتاه کنیم. زیرا فرآیند وقتی کش دار گردد، زمینه فساد در آن بوجود می آید و ناظر و عضو سازمان نظام مهندسی هم ناراضی از سازمانی که متعلق به مهندسان است.
آموزشهای مهارتی باید از سر گرفته گردند
برای مثال، دستمزدی که قراراست بعد از ارائه گزارش به ناظر پرداخت گردد، بین سی روز و بعضاً تا شش ماه طول میکشید. از این رو در قدم اول، این معطلی را به ۲ هفته کاهش دادیم و در قدم دوم که از این هفته اجرا می گردد، این زمان به صفر میرسد. یعنی همان روزی که گزارش داده میشود، دستمزد ناظر آزاد میشود. پول دستمزد متعلق به ناظر است سازمان نظام مهندسی امانتدار هست و حساب نگهدار. فرآیند اگر از یک روز بیش تر شد، منجر به فساد می گردد.
مسأله درونی دیگر، مسأله آموزشهای مهارتی است. آموزشهای مهارتی در این بیست و چهار سال، تعطیل بوده. مهندسی که فارغ التحصیل میشود، بدون آنکه کار عملی و اجرایی یاد بگیرد، وارد اداره ، کارگاه یا شرکتهای پیمانکاری میشود. آزمون و خطا میکند تا بعد از ده الی پانزده سال خبرگی پیدا کند، این در حالیست که با سه الی چهار ماه آموزش، میتوان مهارت لازم را به او یاد داد. این آموزشها در اشل کارگری، اشل تکنسین و اشل مهندسی و فراگیر  باید انجام گردد.
متاسفانه هیچ کدام از آموزشها انجام نشده و یا خیلی محدود صورت گرفته است. یعنی اکثر قریب به اتفاق کارگران ما، کارت آموزش مهارت ندارند. هم چنین تکنسینها و مهندسان نیز فاقد این کارت و یا گواهی نامه هستند. این یکی از مسائلی است که باید جدی به آن پرداخت. مسأله دیگری که درون سازمان نظام مهندسی کشور وجود دارد، اینست که شما وقتی درون هر شاخه و رشته ای پا بگذارید، یک سری آدمهای کارآفرین و نوآور هستند که اگر از ایده ها و نوآوریهای آن ها پشتیبانی گردد، خلاقیت و بدنبال آن فعالیت و اشتغال شکل میگیرد.
اگر حمایت نگردند، قطعاً جامعه از ارتقاء سطح دانش و تکنولوژی قابل قبول برخوردار نخواهد شد و عقب خواهد افتاد. در این زمینه نیز ما در حال امضا کردن تفاهم نامه ای با معاونت فناوری رییس جمهور هستیم که در رشته های ساختمان نظیر عمران، معماری، تاسیسات مکانیکی و برقی ، شهرسازی، حمل و نقل ، ترافیک و نقشه برداری، کارآفرینان را جذب کرده و از آن ها حمایت مالی و معنوی کنیم. ما به اعضای سازمان، سالانه دو هزار و پانصد تا سه هزار وام بیست الی سی میلیونی میدهیم، اگر بجای آن در سال به پانصد نوآور وام بدهیم و یا کمک بلاعوض کنیم بشدت در صنعت ساختمان، نوآوری یا کارآفرینی شکل میگیرد. این اقدام یک سرمایه گذاری ارزشمند ملی است.
وزارت راه و شهرسازی بهتر است نظرات صنف و حرفه را بشنود
در همین حال، دیگر لازم نیست دولت در زمینه ایجاد اشتغال خود را به زحمت بیاندازد. کارآفرینان با نوآوری خود، بستر و ابزار اشتغال را فراهم میکنند. یک استارت آپ تشکیل میشود و به نتیجه میرسد، تجاری سازی صورت میپذیرد و شرکتهای دانش بنیان تشکیل میشوند و هر کارآفرینی میتواند در کنار خود ده ها مهندس را در صنعت ساختمان بکار گیرد و نوآوری خود را به جامعه عرضه کند.
جای این مسأله در سازمان نظام مهندسی ایران کاملاً خالی است و در صورت پی گیری، تحولی عظیم در صنعت ساختمان ایجاد میکند. ما امیدوار هستیم تا دو سه ماه دیگر، مرکز مشترک نوآوری سازمان نظام مهندسی تهران با معاونت فناوری رییس جمهور تشکیل گردد و کار خود را شروع کند.
از مسائل بیرونی، اختلافاتی است که میان سازمان نظام مهندسی کشور و وزارت راه و شهرسازی بروز کرده است. خواهشی که از وزارت خانه دارم این است که هر تغییر و تحولی که میخواهد صورت گیرد را حتماً با نظرخواهی از حرفه و صنف انجام دهد. بخش خصوصی و تشکل های مهندسی و حرفه ای و صنفی را تحویل بگیرند و اساساً به حساب بیاورند. این ‌ها هم دردمندان و دلسوزان برای کشور هستند و دغدغه شان اعتلای کشور و سربلندی و آسایش مردم است. سازمان نظام مهندسی یک سازمان حرفه ای است، انجمنهای صنفی نیز نظیر انجمنهای انبوه سازان و انجمن صنعتی سازان و نقشه برداران  و … با نام انجمن و در قالب سندیکا عمل میکنند.
باید گفتگو را یک اصل دانسته و تعامل کنیم و از برخوردهای خصمانه، تقابلی و تشنج برانگیز بشدت پرهیز کنیم
آن ها صنف هستند و این سازمان حرفه است. لذا وزارت خانه بهتر است نظرات صنف و حرفه را بشنود و دوم این که هر بخش نامه و تجدید نظر در قانون، آیین نامه، دستورالعمل یا شیوه نامه باید با مطالعه همراه باشد. کارشناسان یک اداره یا یک وزارت خانه دارای صلاحیت لازم برای تهیه طرح و بازنگری نیستند. صلاحیت آن ها تهیه و گرداوری طرح یا انجام مطالعات نیست صلاحیت آن ها بررسی طرح است. هر مجموعه حقیقی یا حقوقی دارای صلاحیت و جایگاهی مشخص است.
وزارتخانه حتماً باید جهت آشنایی با نقطه نظرات در اصلاح قانون، مقررات، آیین نامه ها و شیوه نامه ها، نشست های مشترک بگذارد. متاسفانه ما عادت کرده ایم که از تریبونها حرفهای خود را بزنیم، در صورتیکه باید عادت کنیم دور یک میز نشسته و حرف بزنیم. باید گفتگو را یک اصل دانسته و تعامل کنیم و از برخوردهای خصمانه، تقابلی و تشنج برانگیز بشدت پرهیز کنیم.
هم سازمان نظام مهندسی باید راه تعامل و گفتگو را در پیش گیرد و هم متولیان امر باید این راه را پیگیری کنند و با تفاهم کار را جلو ببرند.
به اختلافات بین سازمان و وزارت راه اشاره کردید، ممکن است راجع به بحث ارجاع نظارت و پیامدهای حذف آن در میان مهندسان، شخصیتهای حقوقی و بطور کلی در فضای ساخت و ساز مسکن توضیح دهید؟
وزارت راه و آقای وزیر نقطه نظراتی دارند که اگر به بحث گذاشته شود، بخش عمده آن در سازمان جا می افتد. ولی بخش دیگر آن دارای تبعات منفی بوده و زمینه برای انجام آن وجود ندارد. ما که در پیشانی برنامه نظارت هستیم، شاهد هستیم که چه بهره برداری های سوئی میتوان از انتخابی بودن کرد، اما براساس طبیعت انسان که موجودی مختار و انتخاب گر است، باید به این سمت جلو رفت.
مبارزه با فساد یک اصل است که اولین شرط تحققش اراده ملی است
منتها کشورهایی که سیستم نظارت و اجرای کار آن ها بصورت انتخابی است، خودشان را ساخته اند. در کشورهای پیشرفته و توسعه یافته بالاترین جرم و نشانه ی افول شخصیت این است که انسانی دروغ بگوید. در آن جوامع دروغ گفته نمیشود و تخطی از استاندارد صورت نمیگیرد، رشوه پرداخت نمیشود. وای در کشور ما که زمینه تخلف زیاد است و کشور کشور جرم خیزی است کار خیلی دشوار است.
مبارزه با فساد یک اصل است که نخستین شرط تحققش اراده ملی برای این کار است. متاسفانه هیچ اراده ای در کشور برای مبارزه با فساد وجود ندارد. وقتی اراده وجود نداشته باشد، طرح و برنامه نیز وجود ندارد و وقتی طرح و برنامه وجود نداشته باشد، زمینه و بستر برای جرم خیزی و فساد بیش تر فراهم می گردد. امروز دیگر فساد در سیستم اداری، دولتی، عمومی و خصوصی امری شایع و تبدیل به اپیدمی شده است و جمع کردنش بسیار مشکل است. هر چند راهکار وجود دارد و باید به آن راهکار ها پرداخت و با اراده ای آهنین مسأله را دنبال کرد. قطعاً اگر قاطع با چنین مسأله ای برخورد گردد و با متخلف و مجرم مماشات نشود حل شدنی خواهد بود.
با توجه به تعلق جریانی شما به اصلاح طلبان، نظرتان در مورد موضوع اصلاح اصلاحات که اخیراً از طرف برخی چهره ها مطرح شده، چیست؟ بنظر شما چنین امری تا چه اندازه برای یک جریان سیاسی در کشور ضرورت دارد؟
اصلاح در اصلاحات، شعار خوبی است و اصلاحات نباید مانند یک برکه ساکن باشد. بلکه باید هر روز نوآوری داشته و شعارهایی جدید عنوان کند، چالشها را دقیق تر احصاء کرده و راهکارهای وسیع تر و علمی تر ارائه دهد. اما در مجموع نباید یک موضوع را فراموش کرد و آن یک نگاه ملی به مسائل و ضرورتهای کشور است.
اصلاح طلبان باید صدای توقعات و انتظارات مردم باشند
منافع ملی باید خط قرمز اصلاحات باشد. در برخی مقاطع در این زمینه لغزشهایی وجود داشته است. دوم این که هویت اصلاح طلبانه باید در همه امور و فعالیت ها نظیر انتخابات، تعیین دولت و توزیع قدرت حفظ گردد و اتلاف در اینباره بی معناست. ائتلافی هم اگر بخواهد در جریانات سیاسی و اجتماعی صورت گیرد، باید با حفظ هویت اصلاح طلبانه باشد. مسأله بعدی این است که آقای خاتمی بعنوان رهبر اصلاحات، در طول زندگی اجرایی و سیاسی خود با مردم صادقانه برخورد کرده و پاسخگوی و صدای انتظارات و توقعات مردم بوده است.
اصلاح طلبان باید صدای توقعات و انتظارات مردم باشند. متاسفانه این روزها بنظر میرسد که آن ها از توقعات و انتظارات مردم عقب افتاده اند. لذا باید قدم های خود را سریعتر برداشته و مشکلات مردم را مطرح و واقعیتها را به مردم بگویند. متاسفانه آمار و ارقام و تصمیمات اشتباه، جامعه را به بحران جدی رسانده است. باید واقعیتها را به مردم گفت. ما نخستین قدمی که می توانیم در جهت بازگشت اعتماد از دست رفته مردم نسبت به حاکمیت برداریم، اینست که بزرگ ترین خلاف شرع که همان دروغ یا نگفتن واقعیت به مردم است را انجام ندهیم.
بزرگ ترین خطا و گناه حاکمان، بی صداقتی با مردم است. مردم وقتی میشنوند که در ۲ ماه گذشته پنج الی شش درصد تورم وجود داشته و با گوشت و پوست خود تورم بالای بیست درصد را حس میکنند، اعتمادشان از دست میرود. باید واقعیتها را به مردم گفت. این که چرا نرخ ارز ناگهانی در ظرف چهار ماه، از سه برابر تجاوز میکند یا چرا قیمت سکه ۳ برابر میشود؟ واقعیت چیست؟ چرا واقعیت را به مردم نمیگویند؟
اگر درست برخورد کنیم، نود درصد مسائل که ریشه در سوء مدیریتها، عدم اعتقاد به پاسخگویی و ترس از در جریان گذاشتن مردم دارد، حل خواهد شد
اگر با مردم روراست بوده و صادقانه مشکلات را با آن ها در میان بگذارند، مردم اعتماد میکنند و با حاکمیت همکاری خواهند کرد و مردم شرایط را درک میکنند. برای نمونه، هنوز چند هفته از فوتبال جام جهانی نمیگذرد، با این که ما در آن جام از گروه خود صعود نکردیم، ولی مردم شادی کردند. این مسأله دارای یک پیام خیلی بزرگ بود، مردم گفتند که بازیکنان و مربی ما کار خود را تمام کردند و نهایت فداکاری را نشان دادند. ما از عملکرد تیم خود راضی هستیم و با این که باختیم، خوشحال هستیم که مردانه باختیم. با تلاش درست و حرکت حساب شده به میدان رفتیم و در مقابل مان نیز تیمهای مطرحی قرار داشتند. ولی توانستیم نود دقیقه ایستادگی و تلاش کنیم و خودمان را نشان دهیم. هم بازیکنان صادقانه هر چه داشتند، در طبق اخلاص گذاشتند و هم مربی. از اینرو، نتیجه این کار چنین شد که مردم از بازیکنان و مربی کاملاً راضی باشند و اعتماد کنند.
شما اگر همین نمونه را در سایر مسائل بکار ببرید و در تمامی عرصه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی صادقانه برخورد کنید و از هیچ تلاشی برای حل مشکلات و  اصلاح امور دریغ نکنید، مردم که بیمار نیستند بدگویی کرده یا اعتماد خود را از دست دهند. قطعاً اگر ما درست برخورد کنیم، نود درصد مسائل که ریشه در سوء مدیریتها، عدم اعتقاد به پاسخگویی و ترس از در جریان گذاشتن مردم دارد، حل خواهد شد. فراموش نکنیم که تنها ده درصد مشکلات به فشارها و مسائل خارجی باز میگردد. خود را اصلاح کنیم بیگانگان کاری از پیش نخواهند برد.
منبع : تدبیر

مشاهده منابع آزمون نظام مهندسی

انتخابات سازمان نظام مهندسی ساختمان ۹۷