تبعات جدایی نظام مهندسی از نظام فنی و اجرایی
به گزارش پایگاه خبری مهندسین نیوز – مرجع اخبار نظام مهندسی کشور ، افق تاریک کیفیت خدمات مهندسی در لایحه اصلاح قانونتاریخچه شکل گیری قانون نظام مهندسی ساختمان به پیش ازانقلاب اسلامی برمی گردد که تحت عنوان قانون نظام معماری شکل گرفت و بعد از انقلاب هم تداوم یافت. بطوریکه با توجه به دولتی بودن اقتصاد، نظام مهندسی طبق فعالیتهای مهندسی شکل گرفت و در نتیجه چنین امری، نظام فنی اجرایی بعنوان خمیر مایه نظام مهندسی اولیه در ایران شکل گرفت.تبعات جدایی نظام مهندسی از نظام فنی و اجرایی
تبعات جدایی نظام مهندسی از نظام فنی و اجرایی
تبعات جدایی نظام مهندسی از نظام فنی و اجرایی
با شکل گیری این روند مشخص گردید که فعالیتهای نظام مهندسی خارج از دایره نظام فنی اجرایی قرار میگیرد و بهمین علت نظام معماری ساختمان شکل گرفت و نخستین تنسیق در بخش مهندسی در حوزه معماری و ساختمان در دهه پنجاه ایجاد شد. در نتیجه، ۲ نظام مختلف شکل گرفت و این همان موضوعی است که عباس آخوندی، وزارت راه و شهرسازی از آن بعنوان ۲ قانون مختلف یا «یک بام و دو هوا» در امر مهندسی یاد میکند.
علل دوگانگی در حوزه فعالیتهای مهندسی
در پاسخ به این پرسش وزیر راه که آیا میتوان امر مهندسی را با دو قانون مختلف یا اصطلاحاً با یک بام و دو هوا اجرایی کرد، با گذشت نیم قرن، هنوز پاسخی وجود ندارد و کماکان در بخش ارائه خدمات مهندسی، دارای سیستم ۲ گانه هستیم و با وجود تلاشهای انجام گرفته در زمان تصویب قانون نظام مهندسی برای تبدیل این قانون به یک قانون واحد در امر خدمات مهندسی، به علت برخی مخالفتها این امر امکان پذیر نشد.
درواقع در آن سالها حاکمیت دولت بر بازار مهندسی و نیز بی رغبتی مهندسان، ۲ عامل اصلی در ایجاد دوگانگی در زمینه فعالیتهای مهندسی بود. بعبارتی از آن جایی که درآن زمان، منافع مهندسین بیش تر در دوگانگی فعالیتهای مهندسی قابل حصول بود، لذا هیچ تلاشی از بدنه نظام مهندسی برای یگانگی در این زمینه ایجاد نشد و این رویه تا به امروز ادامه یافت.
چالشهای نظام فنی و اجرایی
حال در تشریح وضعیت فعلی نظام فنی و اجرایی کشور باید گفت؛ در نظام فنی و اجرایی کشور از مرحله تایید صلاحیت مشاور، پیمان کار و ناظر تا مرحله تحویل محصول و بهره برداری، با یک سیستم بروکراتیک مواجه هستیم که کار را ارجاع می دهد، صلاحیت را تشخیص می دهد و نظارت می کند. یعنی هر بنگاهی برای گرفتن صلاحیت، به سازمان برنامه و بودجه مراجعه و درخواست صلاحیت می کند که در سیستم اداری بسته به درخواست صلاحیت، به آن فرد صلاحیت داده می شود. حال اگر در این پروسه در زمینه طراحی، نظارت و اجرا اشتباه یا تخلفی صورت گیرد و این تخلفات ثابت گردد، بعنوان تخلف اداری در نظام فنی و اجرایی محسوب میگردد، در حالیکه نتیجه این تخلفات از بین رفتن سرمایه های کلانی در این بخشها است.
در همین راستا آخوندی ادامه داد: مشکل ما در نظام فنی و اجرایی این است که از مرحله تایید صلاحیت تا اجرا، نظارت و بهره برداری، سیستم طبق مسئولیت حرفه ای بنیان گذاری نشده است. بلکه طبق کار بروکراتیک طراحی شده و باید درصدد حل این آفت برآییم.
آشفتگی در نظام مهندسی و کنترل ساختمان
ولی از دیدگاه وزیر راه و شهرسازی، در حال حاضر نظام مهندسی و کنترل ساختمان هم مانند نظام فنی- اجرایی کشور با آشفتگی ها و معضلات جدی مواجه است و حتی نظام مهندسی و کنترل ساختمان وضعیت آشفته تری نسبت به نظام فنی اجرایی کشور دارد.
درواقع به عقیده آخوندی، توزیع مسئولیت در نظام مهندسی و کنترل ساختمان بیش تر مشهود است. چرا که متاسفانه هیچیک از دست اندرکاران فعالیت مهندسی، مسئولیت محصولی را که ارائه میدهند، نمیپذیرند.
تبعات جدایی نظام مهندسی از نظام فنی و اجرایی
لزوم یک پارچگی نظام ساخت و ساز کشور
امروز ماحصل این رویکردها آشفتگی در نظام ساخت و ساز کشور است و از دیدگاه صاحب نظران و مسئولین ذی ربط راهکار گریز از این شرایط اینست که نظام فنی اجرایی و نظام مهندسی ساختمان بعنوان دو سیستم ساخت و ساز جداگانه، همسو و یک پارچه گردند و با ایجاد نظامی یک پارچه در این حوزه، این فرآیند به شیوه ای درست جلو برود.
چرا که در حال حاضر در بخش پروژه های عمرانی، آیین نامه نظام فنی اجرایی اعمال می گردد و در بخش پروژه های غیرعمرانی و پروژه های خصوصی آیین نامه نظام مهندسی ساختمان اعمال میگردد که همین مسئله موجب بروز اشکالاتی در بخش ساخت و ساز شده است. این در حالیست که با کمی دخل و تصرف در این دو آیین نامه می توان قوانین مربوط به این دو بخش را یکی کرد و مشکلات موجود را کاهش داد.
مشکلات مهندسین در پی گسستگی نظام فنی و اجرایی و نظام مهندسی
عضوهای کمیسیون عمران مجلس نیز با انتقاد از رابطه گسسته نظام فنی و اجرایی و نظام مهندسی، بر لزوم برقراری تعامل میان نظام فنی و اجرایی و سازمان نظام مهندسی تاکید کرده و رابطه ضعیف مجموعه نظام مهندسی با مجموعه نظام فنی و اجرایی کشور را از موارد مشکل ساز برای صنف مهندسی عنوان کرده اند.
مجلسیها حتی یکی از تبعات این موضوع را نبود ارتباط مناسب بین مجموعه مهندسین میدانند. بهمین علت یکی از مباحثی که نماینده ها ی مجلس در جریان اصلاح قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان در مجلس دنبال میکنند، بهبود ارتباط نامناسب بین مهندسان سازمان نظام مهندسی با مجموعه نظام فنی و اجرایی کشور است. چرا که به گفته آن ها، سابقه مهندسین فعال در نظام فنی و اجرایی، در سازمان نظام مهندسی غیرقابل قبول است و درمقابل، تجارب مهندسان عضو نظام مهندسی در نظام فنی و اجرایی پذیرفته نمی شود که این رویه مشکلاتی را برای صنف مهندسی ایجاد کرده است.
لزوم تصویب نظام یک پارچه فنی و مهندسی
به این ترتیب به علت مشکلات ایجاد شده در حوزه ساخت و ساز که ناشی از تعدد نظامهای فنی و اجرایی است، کارشناسان بر لزوم تصویب نظام یک پارچه فنی و مهندسی و قرار گرفتن تمامی نظامهای فنی مهندسی کشور در حیطه این نظام جامع تاکید کرده اند تا از این طریق مشکلات ناشی از پراکندگی تصمیم گیریها در حوزه عمرانی حل گردد.
آخوندی هم در تازه ترین سخنان خود در این زمینه تصریح کرد: ما مهندسین در موقعیتی هستیم که باید ارزیابی مناسبی از نظام اجرایی ساختمان در ایران اعم از نظام فنی و اجرایی کشور و نظام مهندسی و کنترل ساختمان داشته باشیم و نیاز داریم تا در حوزه مهندسی تغییرات ساختاری ایجاد کرده و باید توجه کنیم که هرگونه تغییر ساختاری بر مبنای اجماع انجام گردد. ما مهندسین با معادله گنگی در حوزه طراحی، اجرا، نظارت روبرو هستیم و بهمین علت ضرورت دارد تا نظام فنی و اجرایی کشور و هم چنین نظام مهندسی و کنترل ساختمان را مورد بازنگری قرار دهیم.
سرانجام یک پارچگی نظام فنی و نظام مهندسی در فرآیند اصلاح قانون
در این میان حامد مظاهریان معاونت وزیر راه و شهرسازی هم طی روزهای اخیر با اشاره به گرداوری لایحه قانون نظام مهندسی ساختمان کشور و دعوت از کارشناسها برای نظرخواهی در مورد این لایحه گفت: با توجه به لزوم بازنگری قانون نظام مهندسی ساختمان و در راستای تاکید وزیر راه و شهرسازی بر ضرورت بازنگری در نظام مهندسی ساختمان و سیستم نظام فنی اجرایی کشور و سعی برای یک پارچگی نظام مهندسی ساختمان کشور، لایحه قانون نظام مهندسی ساختمان کشور برای نظرخواهی کارشناسها منتشر می گردد.
با این اوصاف، باید دید با توجه به تاکیداتی که در زمینه یک پارچگی نظام مهندسی ساختمان و نظام فنی و اجرایی کشور وجود دارد، سرانجام این مهم در فرآیند اصلاح قانون نظام مهندسی بکجا میرسد.
منبع : سازه نیوز
مشاهده منابع آزمون نظام مهندسی
پاسخ تشریحی آزمون نظام مهندسی طراحی برق اسفند ۹۵
