عضو کمیسیون عمران مجلس مطرح کرد: انتخاب مهندس در ساخت و ساز حق مردم است/ وجود ساختمان های نا ایمن سبب کاهش ایمنی در محیط شهر گردید
سید کمال الدین شهریاری عضو کمیسیون عمران مجلس بیان کرد: وجود ساختمان های نا ایمن سبب کاهش ایمنی در محیط شهر شده و تاثیر مخربی بر سطح محیط زیست شهری دارد و نقصی که در جامعه مهندسی مشاهده میکنیم ناشی از ضعف قانون نبود بلکه به علت ضعف در اجرای آن است.
به گزارش پایگاه خبری اخبار مهندسی- مرجع اخبار نظام مهندسی کشور، سید کمال الدین شهریاری عضو کمیسیون عمران مجلس بیان کرد: وجود ساختمان های نا ایمن سبب کاهش ایمنی در محیط شهر شده و تاثیر مخربی بر سطح محیط زیست شهری دارد و نقصی که در جامعه مهندسی مشاهده میکنیم ناشی از ضعف قانون نبود بلکه به علت ضعف در اجرای آن است.وجود ساختمان های نا ایمن سبب کاهش ایمنی در محیط شهر
وجود ساختمان های نا ایمن سبب کاهش ایمنی در محیط شهر
انتخاب مهندس در ساخت و ساز حق مردم است/ وجود ساختمان های نا ایمن سبب کاهش ایمنی در محیط شهر گردید
هويت، مفقوده اين روزهاي شهرهاي ايران است. شهرهايي كه با ساختمان هاي غول پيكر و غريبه با فرهنگ اين سرزمين محصور شده اند و خبري از معماري باشكوه ايراني- اسلامي در آن ها نيست. معماري ايراني- اسلامي آن زمان از شهرهاي سرزمينمان رخت بربست كه متوليان به جاي نظارت بر ساخت و ساز و خلاقيت و نوآوري در اين عرصه، در انديشه سوداگري و منافع خويش افتادند.
سازمان نظام مهندسی ساختمان با هدف نظم و نسق دادن بساخت و ساز کشور شکل گرفت ولی در حال حاضر پس از گذشت بیست سال از تصویب قانون و تشکیل این سازمان، نقش آن چندان پررنگ در ساخت و سازها نیست و این امر، امروزه تا جایی پیش رفته که بنظر بعضی کارشناسان بود و نبود آن در عرصه صنعت ساختمان کشور اهمیت چندانی ندارد.
با توجه به جایگاه و لزوم ایجاد اولیه سازمان نظام مهندسی ساختمان و تاثیر آن در شهرها، گفت و گویی داشتیم با سید کمال الدین شهریاری که در حال حاضر نماینده و عضو کمیسیون عمرانی مجلس هستند و در سال هفتاد و چهار که قانون نظام مهندسی ساختمان در مجلس تصویب شد، وی روي این قانون کار کرد و پس از تصویب قانون، نخستین معاون وزیری بود که در دوران خدمتش، معاونت نظام مهندسی و اجراي ساختمان در وزارت مسکن و شهرسازی گردید که بموجب همین قانون نخستین آیین را تهیه و در دولت مصوب کردند و نیز اولین دوره انتخابات نظام مهندسی در همین دوران برگزار گردید. در این گفت و گو از اولین روز‌های تشکیل سازمان و شرایط ساخت و ساز پیش از ایجاد سازمان تا علت منحرف شدن سازمان و چالش های فعلی که با آن مواجه است را جويا شدیم.
با توجه به بحث مطرح گردیده در مورد صلاحیت و پروانه های صادره سازمان نظام مهندسی ساختمان، آیا شما دارای پروانه سازمان هستید و تا به حال بموجب دارا بودن پروانه، پای برگه پروژه ای را امضا کرده اید؟
بله حدود سی سال است که دارای پروانه هستم ولی تا به حال پای هیچ برگه نقشه، برگه مجری و ناظری را امضا نکرده ام.
علت این عدم امضا از طرف شما چیست؟
امضا کردن کار خطا و اشتباهی نیست ولی من در این سی سال با وجود دارا بودن سهمیه به علت آن که وقت و زمان کافی نداشتم تا بموجب آن امضا، سر ساختمان حاضر گردیده و بر همه مراحل آن نظارت و کنترل دقیق داشته باشم، اینکار را انجام ندادم. در واقع زمانیکه مهندسی امضا میکند، باید بر مراحل ساخت آن ساختمان، نظارت و کنترل کرده و پای امضاي خویش بایستد ولی متاسفانه در حال حاضر کسانی هستند که هیچ گاه ساختمان را ندیده اند و پای برگه را امضا میکنند.
با توجه به چالش و مشکلات فعلی سازمان، پیش از تصویب قانون و ایجاد سازمان نظام مهندسی و کنترل ساختمان، وظیفه تایید و صدور پروانه های ساختمانی بعهده چه كسي بود؟
قبل از ایجاد این سازمان، در آغاز وظیفه تایید و تصویب نقشه ها و صدور پروانه و کنترل ساختمانها بعهده دفتر فنی شهرداریها و نظام شهرداریها بود و اینکار را انجام میدادند اما با توسعه ساخت و ساز کشور و ورود حرفه مهندسی به امر ساخت و ساز، به تدریج نظام اولیه ای تشکیل گردید که بموجب قانون آن ۴ رشته مهندسی شامل معماری، عمران، برق و مکانیک دارای نظام بوده و پروانه میگرفتند تا این که قانون نظام مهندسی ساختمان در سال هفتاد و چهار، تصویب و بعد از آن در سال هفتاد و پنج آیین نامه آن تهیه و به تصویب هیات وزیران رسید و آن ۴ رشته در قانون جدید به ۷ رشته اصلی و یک سری رشته های مرتبط که در قانون تعریف شده، تبدیل شدند.
با طی بیش از بیست سال از تصویب قانون نظام مهندسی ساختمان، آیا این قانون به اهداف خود در امر ساخت و ساز شهرها رسیده است؟
این قانون به بسیاری از مسائل نظم بخشیده ولی اگر به اهدافی که در قانون عنوان شده نگاه کنیم، متاسفانه متوجه می شویم که بسیاری از این اهداف نادیده گرفته شده و تا به حال محقق نگردیده است.
وجود ساختمان های نا ایمن سبب کاهش ایمنی در محیط شهر
بنظر شما یکی از همین اهدافی که در ساخت و ساز شهری به آن تاکید شده ولی پس از گذشت بیش از بیست سال از تصویب قانون نظام مهندسی ساختمان هم چنان محقق نگردیده، کدام است؟
یکی از مهم ترین اهداف این قانون، ترویج فرهنگ اسلامی در امر ساخت و ساز مسکن و شهرسازی بوده است. ولی امروزه در ساخت و ساز کشور ، شما چه رنگ و بویی از معماری و شهرسازی اسلامی مشاهده می کنید؟ متاسفانه بیش تر ساختمان های امروزی الگو گرفته از فرهنگ و ساختمانهای غربی است و کم تر میتوانیم آدرس ساختمانی را بدهیم که با الگوی اسلامی و بعنوان یک اثر ایرانی– اسلامی خلق شده باشد.
در این رابطه آیا نقشه ها به تایید سازمان نظام مهندسی ساختمان نمیرسد تا همین هدف فرهنگی ایرانی- اسلامی در ساخت و ساز مد نظر قرار بگیرد؟
متاسفانه در فرآیند طراحی ساختمان تا دریافت پروانه ساختمانی، نمای ساختمان دیده نمیشود و تنها یک نمای ساده معمولی که نشانه دیوارها و بازشوهای در و پنجره است، لحاظ می شود و بعد از اتمام سفت کاری، نقشه های نما به میل و نظر سازندگان و کار فرمایان، طراحی و اجرا می گردد و این وضوع میتواند یکی از علل نرسیدن بهمین هدف باشد؛ البته در ساختمانهای بزرگ شهرداری باید دخالت کرده و تصویب کند.
بنظر شما در حال حاضر سازمان نظام مهندسی ساختمان در سطح جامعه و در میان مردم، دارای محبوبیت و مقبولیت است؟
با وجود تلاش های بسیاری که برای ارتقاي کیفیت ساختمان توسط مهندسین صورت گرفته است ولی متاسفانه در بعضی موارد مشاهده میکنیم که ساختمان ایجاد شده دارای آن مطلوبیت و محبوبیت لازم در شهر و سطح جامعه نیست و بهدف قانون بطور صد در صد دست پیدا نکرده و سازمان نظام مهندسی ساختمان هم، بنا بر وجود اندک عناصری که به رسالت خودشان توجه و عمل نکرده‌اند، هنوز بمقبولیت کافی در سطح جامعه و درمیان مردم نرسیده است. البته من تاکید کردم به اندک عناصر یعنی اگر صحبت از امضا فروشی مهندسین میکنم، این موضوع شامل تمام مهندسان سازمان نظام مهندسی ساختمان نخواهد بود ولی مثالی هست که میگوید:
«چو از قومی یکی بی دانشی کرد نه کِه را منزلت مانَد نه مِه را»
و متاسفانه اگر در صنفی یک عنصر خراب کار کرده و مطلوب نباشد، تمام آن صنف بدنام خواهند شد.
شما بطور کلی وضعیت و شرایط ساختمان های نا ایمن در سطح شهرهای ایران را چگونه ارزیابی میکنید؟
بطور حتم وجود ساختمان های نا ایمن سبب کاهش ایمنی در محیط شهرشده و تاثیر مخربی بر سطح محیط زیست شهری مي گذارد و نا ایمنی ساختمان ها در بافت فرسوده کشور به علت قدمت ساختمان و نوع مصالح قدیمی بکار رفته در آن است که این نا پایداری در بسیاری از شهرهای ایران و جهان دیده می شود. ولی علت ساختمان های نوساز نا ایمن بر می گردد به نوع کیفیت ساخت و ساز آن، نه به قدمت ساخت و بنای آن ساختمان و شما نمونه مشخص و بارز آنرا میتوانید در بسیاری از ساختمانهای مسکن مهر مشاهده کنید .
در رابطه با مسکن مهر باید گفت که بواسطه پا فشاری دولت پیش برای ارزان تمام شدن این ساختمان ها متاسفانه از نظر کیفیت خیلی پایین هستند؛ به گونه اي که بعضی از این ساختمان ها قبل از بهره برداری، علايم نا ایمنی در آن ها ظاهر میشود.
آیا سازمان نظام مهندسی ساختمان در مقابل خطرات و حوادثی مانند گودبرداری یا آتش سوزی در ساختمانهای ساخته شده، مسئولیت دارد؟
خود سازمان نظام مهندسی ساختمان، مسئولیت مستقیم در مورد ایراد و اشکالاتی که در یک ساختمان پیدا میشود، ندارد و و همان مهندسی که کار طراحی و نظارت در نحوه اجراي ساختمان را بعهده گرفته، این مسئولیت را دارد. لذا سازمان نظام مهندسی ساختمان مسئولیتی در مورد تک تک ساختمانها ندارد ولی این سازمان، مسئولیت کنترل بر کار مهندسان را داشته و اگر مهندسی بمسئولیت خویش عمل نکند و به علت عدم ایفای مسئولیت ، آن ساختمان آسیب ببیند، آنوقت سازمان نظام مهندسی ساختمان باید با آن مهندس برخورد انتظامی از طریق نهاد شورای انتظامی کند و میزان مجازات هم در قانون و آیین نامه اجرايی پیش بینی گردیده است.
بنظر شما در حال حاضر شورای انتظامی بوظیفه خویش در سازمان نظام مهندسی ساختمان بدرستی عمل میکند؟
برخورد و رسیدگی شورای انتظامی طبق قانون نظام مهندسی ساختمان است؛ لذا شورای انتظامی نمی تواند بیش از این در مقابل تخلف مهندسان کاری انجام دهد. ضمن این که باید یادآوری کنم که برخورد شورای انتظامی نافی رسیدگی قوه قضايیه نیست؛ یعنی کسیکه متضرر گردیده است، میتواند برای رسیدگی به شکایت خود علاوه بر شورای انتظامی بدستگاه قضا نیز مراجعه کند و قوه قضايیه از طریق نظرات کارشناسان رسمی دادگستری یا کارشناسی قوه قضايیه با متخلفان برخورد مي کند، همان گونه که در حال حاضر بسیاری از پرونده های موجود در دادگستری، پرونده هایی با موضوع تخلفات ساختمانی است.
البته شورای انتظامی باید در حد همان مجازاتی که در قانون برای مهندس مختلف پیش بینی گردیده، برخورد کند و بیش از آنرا من فکر نمیکنم به صلاحش باشد؛ به عنوان مثال مهندسی را که مجازات وی حبس است، دستگاه قضا حکم صادر کند. هم چنین اگر فسادی در شورای انتظامی در رسیدگی به پرونده ای بود، باید بعنوان یک استثناء آنرا دانسته و به آن نگاه کرد و نباید به همه عمومیت داد؛ اگر هم مهندسی دید حکمش از طرف شورای انتظامی عادلانه نیست، میتواند به قوه قضايیه مراجعه و آنرا طرح کند.
به نظر شما اگر نهادی بر عملکرد شورای انتظامی نظارت کند، درست است؟
بنظر من، اینکار عملی نیست؛ چون سبب دوره تسلسل می شود و هر نهادی که بر نهاد دیگر نظارت کند، ممکن است خودش هم دچار اشکال و خطا گردد که بر آن خطا چه کسی باید نظارت کند؟ و اگر قرار باشد به آن تسلسل دهیم، کار بی انتهایی خواهد شد.
در حال حاضر راه حل شما برای جلوگیری از پدیده صوری گری و امضا فروشی چیست؟
همان گونه که در گذشته هم تاکید کردم، نباید تصور کرد که همه مهندسین ما امضا فروش هستند بلکه ما مهندسین خیلی مسئولیت پذیري داریم که انسانهای شریفی هستند و حقوق مردم را رعایت میکنند ولی اگر تعداد اندکی به این امر می پردازند، باید سازمان نظام مهندسی ساختمان آنها را به شورای انتظامی معرفی كند تا برخورد لازم صورت پذیرد.
با توجه به هزینه های بالا برای ساخت یک ساختمان، آیا مردم و مالکان حق دارند مهندس طراح و ناظر ساختمان را خودشان انتخاب کنند؟
در قانون نظام مهندسی ساختمان، چنین حقی برای انتخاب مهندس طراح و ناظر از مردم گرفته نشده است و در حقیقت مهندسین میتوانند بصورت مستقیم توسط کارفرما بموجب قانون انتخاب گردند ولی متاسفانه بعد ها در سازمان نظام مهندسی ساختمان، موضوع سهمیه بندی را مطرح و اجرا نمودند که بنظر من این سهمیه بندی کار درست و شایسته ای نیست و نباید وجود داشته باشد.
در واقع مردم و کارفرمایان باید در انتخاب مهندس خود آزاد باشند و آن مهندس طراح و ناظری را که در کار خویش حرفه ای تر و خوشنام تر است، به سلیقه و شناخت خویش انتخاب کنند؛ مانند انتخاب یک پزشک از طرف بیمارخویش.
شما بارها مشاهده کرده اید که مردم بدنبال بهترین پزشک هستند و شايد همین، علت حرفه ای و خوشنام بودن پزشکی باشد كه خیلی مراجعه کننده دارد و پزشک دیگر بخاطر خوشنام نبودن بسختی در روز، بیماری به مطب وی برود و این حق باید در نظام مهندسی نیز وجود داشته باشد. بعنوان نمونه زمانی که من طراح خوب و زبردست و ناظر خوبی نیستم، چرا کارفرما با همه دار وندار زندگی اش بايد به من که مهندس حرفه ای در کار خودم نبوده‌ام، مراجعه کند؟ چرا نباید این حق را داشته باشد تا به یک مهندس حرفه ای مراجعه کند؟ لذا بنظر من، این سهمیه بندی کار ناعادلانه ای است که ظاهری عادلانه دارد.
شما در برخی خبرگزاریها گفته اید كه سازمان نظام مهندسی ساختمان از مسیر خود منحرف گردیده است. منظور از این انحراف چیست و از نظر شما سازمان از مسیر خویش منحرف شده است؟
بله. در زمان شکلگیری سازمان نظام مهندسی ساختمان، این سازمان هیچ درآمدی نداشت حتی مکان و دفتر سازمان در خود وزارت مسکن و شهرسازی بود و کادر اداری سازمان را همان کارمندان وزارت خانه تشکیل می دادند ولی بعد ها متاسفانه این سازمان با دریافتهایی که از مهندسین با عناوین مختلف داشت، امروزه تبدیل به سازمانی ثروتمند و پول دار شده است.
هر نهاد غیرانتفاعی که عضوهای آن افتخاری کار کنند، امکان منحرف شدن آن خیلی کم است و در ابتدا که سازمان نظام مهندسی ساختمان شکل گرفته بود ، هیچیک از عضوهای هیات مدیره یک ریال بابت حق الجلسه، حقوق، دستمزد، پاداش و…اخذ نمی کردند.
لذا افرادیکه به این سازمان می آمدند، انرژی و وقت می گذاشتند و دل سوز حرفه مهندسی بوده و سعی می کردند تا تجارب خودشان را وقف ارتقاي دانش مهندسی کشور کنند. بهمین علت اگر شما به عضوهای هیات مدیره نخستین دوره سازمان نظام مهندسی ساختمان نگاه کنید، میبینید که عضوهای هیات مدیره ها در دوره اول و دوم دارای تجربه، تخصص و سابقه بالایی بودند و با دل سوزی کار میکردند .ولی متاسفانه از زمانی که برای عضوهای هیات مدیره سازمان، حقوق و پاداش و حق الجلسه تعیین گردید، برای نیل به این منصب ها سعی ها صورت گرفت.
من خاطرم هست که در دوره های اول از افراد با تجربه خواهش میشد تا برای انتخابات هیات مدیره کاندید گردند اما هم اینک در انتخابات سازمان نظام مهندسی ساختمان، چه تبلیغات و لابیها و هزینه های سنگینی صورت میگیرد و علت این گونه تلاشها برای آن است که بعد از رسیدن به آن منصب ، حقوق، پاداش و سهمیه و حق الجلسه خواهند گرفت.
در واقع وجود همین پول سبب انحراف سازمان از مسیر خودش شد؟ در کل نظر شما در رابطه با خروج پول از سازمان نظام مهندسی ساختمان چیست؟
خود ورود این پول و جمع شدن آن در سازمان نظام مهندسی ساختمان از نظر قانونی جای پرسش است ولی در حال حاضر بیرون کشیدن آن از حساب اين سازمان، بدون مجوز قانونی امکان پذیر نیست. در واقع طبق یک سری مصوبات داخلی، پولهایی را از مردم گرفته و در سازمان جمع کرده اند و من فکر نمیکنم آقای دکتر آخوندی هم بخواهند آن پول را از حساب سازمان خارج کنند زیرا این کار نیازمند مجوز قانونی است اما بنظر من این پول میتواند صرف برگزاری کلاسها و دوره های آموزشی و ارتقاي سطح علمی و تجربی مهندسین عضو سازمان گردد . از طرف دیگر از این به بعد پولی دریافت نگردد و به عضوهای سازمان نظام مهندسی پولی با عنوان حق جلسه، حقوق و پاداش و غیره پرداخت نگردد.
هم اینک که بحث اصلاح قانون نظام مهندسی ساختمان مطرح است، شما تا چه اندازه با اصلاح قانون موافق هستید؟
با سابقه ای که از تصویب و اجراي قانون سازمان نظام مهندسی ساختمان دارم بنظر من، این قانون بیش از آن که به اصلاح نیازمند باشد، به اجراي دقیق نیاز دارد و از روزی که آن قانون تصویب گردیده تا به حال بطور دقیق اجرا نشده است؛ لذا به اهداف پیش بینی شده در آن نیز نرسیده و نقصی که در جامعه مهندسی مشاهده میکنیم، ناشی از ضعف قانون نبوده بلکه به دلیل ضعف اجراي آن است.
حال اگر قرار است اصلاحیه ای ارائه گردد، بنظر من این اصلاحیه نباید تنها کلماتی را پس و پیش کند؛ باوجود این که اصلاحیه جدیدی را که من در مجلس مشاهده کردم و آنرا کمیته ای در کمیسیون عمران مجلس تهیه کرده است ، واجد آن تحول قانونی نمیبینم؛ بنظر من با تصویب این اصلاحیه اتفاق بزرگی در صحنه مهندسی کشور نخواهد افتاد.
و پرسش آخر، وزیر را ه و شهرسازی در اخذ رای اعتماد از مجلس برای دولت دوازدهم در صحن مجلس گفتند که من در مقابل امضا فروشی ایستاده‌ام ودر آئین معارفه معاونانشان نیز تاکید کردند که علت استیضاحهای من در دولت قبل به علت ایستادگی ام در مقابل سوداگری زمین بود.شما تا چه اندازه این صحبتها را تایید میکنید؟
من صد درصد این مسائل را قبول دارم و تایید می کنم. آخوندی را از سالها پیش می شناسم و به سلامت و صحت گفته های ایشان اعتقاد دارم و این را نيز میدانم که ایستادگی آخوندی در مقابل بسیاری از رانت خواری ها و خواسته خرجی ها سبب شده تا وی بارها مورد هجمه از طرف کسانيکه منافعشان در خطر است و یا منافعشان قطع شده، قرار گیرند.
منبع : پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی
مشاهده منابع آزمون نظام مهندسی
