اشتغال زایی اشتغال زایی خانوادگی با آمایش معادن
اشتغال زایی خانوادگی با آمایش معادن دنیای معدن -آمایش سرزمین بمعنای استفاده بهینه از منابع طبیعی، انسانی و... از داشته‌های جغرافیایی برای نیل به درآمدزایی و ارزش افزوده است. در این بین ایران بدلیل برخورداری از شرایط اقلیمی ویژه از کشورهای معدن خیز بشمار می‌آید.
به گزارش اخبار نظام مهندسی (https://www.akhbarmohandesi.ir)،اشتغال زایی خانوادگی با آمایش معادن دنیای معدن -آمایش سرزمین بمعنای استفاده بهینه از منابع طبیعی، انسانی و… از داشته‌های جغرافیایی برای نیل به درآمدزایی و ارزش افزوده است. در این بین ایران بدلیل برخورداری از شرایط اقلیمی ویژه از کشورهای معدن خیز بشمار می‌آید.اشتغال زایی خانوادگی با آمایش معادن
اشتغال زایی خانوادگی با آمایش معادن
اشتغال زایی خانوادگی با آمایش معادن
این در حالیست که بخش عمده‌ای از این معدن ها، کوچک مقیاس و متوسط هستند و معدن های بزرگ مقیاس در ایران محدود هستند. از اینرو تعریف آمایش برای این معدن ها میتواند منجر به اشتغال زایی و ایجاد امنیت در منطقه گردد. ولی آن چه امروز جای خالی‌اش در حوزه معدن احساس میشود توجه نکردن بموضوع آمایش سرزمین بویژه برای معدن های کوچک مقیاس است. فعالین بخش معدن و سرمایه گذاران این حوزه میتوانند با جانمایی مناسب برای واحدهای فرآوری از این معادن بعنوان تامین کننده خوراک خود استفاده کرده و مشاغل خانوادگی در منطقه های معدنی کشور ایجاد نمایند.
ایران در منطقه خشک قرار دارد
کوروش شعبانی، مدیر بخش آموزشی سازمان نظام مهندسی معدن استان تهران درمورد آمایش سرزمین در حوزه معدن و صنایع وابسته به آن بیان کرد: جای آمایش سرزمین در بخش معدن خالیست. ایران در عرض جغرافیایی بیست و پنج تا چهل و پنج درجه قرار گرفته و جزو مناطق خشک بشمار می‌آید. در واقع آمایش سرزمین، استفاده بهینه از منابع طبیعی، منابع انسانی و داشته‌های ۱ منطقه جغرافیایی برای درآمدزایی و… است.
شعبانی گفت: بطور طبیعی ایران در انجام فعالیتهای نیازمند به حجم بالای آب مزیتی ندارد (بعنوان نمونه در کشاورزی مزیت نداریم). کشور ما منطقه های معدن خیز زیادی دارد که میتوان به استان یزد اشاره کرد. این استان بین پنج استان برتر معدنی کشور قرار دارد؛ حال اگر قرار بر استوار بودن اقتصاد این استان بر پایه معدن باشد، باید به سمت فعال سازی معدن ها حرکت کرد. این کار در واقع همان اجرایی کردن آمایش سرزمین و استفاده بهینه از منابع طبیعی استان یزد (عمده منابع معدنی) است.
وی تصریح کرد: توجه به معدن ها برای نیل به توسعه اقتصادی ویژه استان یزد نیست و دیگر استانهای معدنی کشور هم چون خراسان جنوبی نیز خیلی مستعد معدن هستند و میتوان برای بهره‌برداری از معدن ها برنامه ریزی کرد؛ زیرا فعالیت معدنی در خراسان جنوبی خیلی کم انجام شده است پس باید دیدگاه آمایشی در بخش معدن پررنگ گردد و به آن بها دهیم و کاری کنیم تا مسئولین استانی به ظرفیتها و توان واقعی استان خود آگاه شده و توجه کنند. بعنوان نمونه برخی از استانهای کویری ما هم چون خراسان جنوبی یا یزد ظرفیت کشاورزی ندارند ولی در مقابل از ظرفیت معدنی بالایی برخوردارند. پس میتوان با استفاده از تمام ظرفیت معدنی این استانها بویژه معادن کوچک مقیاس زمینه رشد و توسعه اقتصادی این استانها را فراهم کرد.
معدن های کوچک مقیاس حذف نشوند
بگفته مدیر آموزش و پژوهش سازمان نظام مهندسی معدن استان تهران، این که برخی از مدیرها میگویند معدن های کوچک مقیاس باید تعطیل شوند و بسمت معدن های بزرگ مقیاس برویم، امکان پذیر نیست زیرا توان زمین‌شناسی کشور بگونه‌ای نیست که بشکل طبیعی معدن های نامحدود در سطح کلاس جهانی داشته باشد( ایران هشت معدن در کلاس جهانی دارد و میتوان به چادرملو، سرچشمه، گل گهر و… اشاره کرد). لذا باید از معدن های کوچک استفاده بهینه ببریم که خود نیازمند فرمول ویژه‌ای است و میتوان طرحهایی برای آن تعریف کرد. این کار منجر به اشتغال زایی به شکل خانوادگی میشود.
او گفت: در این طرح میتوان معدن های کوچک مقیاس که ذخایر صد تا دویست هزار تنی دارند را فعال کرد. در این میان باید واحدهای فرآوری را در شعاع صد تا صد و پنجاه کیلومتری این معدن ها ایجاد کرد تا تامین‌کننده ماده اولیه آن ها باشند، بعنوان یک مولد از خام فروشی مواد معدنی جلوگیری نمایند و ضمن ایجاد اشتغال، موجب ایجاد امنیت در منطقه شوند.
بگفته وی، فعال شدن این معدن ها که به شکل پراکنده در نقاط مختلف کشور هستند نیازمند دریافت تسهیلات نیست زیرا فعالیت این معدن ها تنها به تامین ماده معدنی مورد نیاز واحد صنعتی که در نزدیکی آن هاست محدود میشود. البته این افراد میتوانند در آن صنعت بواسطه معدن خود مشارکتی داشته باشند یا این که تنها تامین‌کننده ماده معدنی آن ها باشند. از این طریق معادن کوچک هم کم‌کم با نیروی روستایی فعال میشوند. حال برای اجرایی شدن اینکار میتوان ضوابطی تعریف کرد و با کنترل امور آنرا در مراحل بعدی به سرانجام رساند.
به گفته مدیر آموزش و پژوهش سازمان نظام مهندسی معدن استان تهران ، آمایش سرزمین در بخش معدن نیازمند کار زیاد است و ما خیلی کم در این زمینه کار کرده‌ایم. این در حالیست که آمایش سرزمین در بخش معدن منجر به اشتغال زایی شده و حتی از خام فروشی جلوگیری میکند، فعالیتهای خانوادگی ایجاد میشود، معادن دوردست و پراکنده در نقاط مرزی فعال میشوند و امنیت را بهمراه می‌آورند و از حداکثر توان طبیعی استان هم استفاده میشود.
شعبانی بیان داشت: در کنار این موضوع اگر جانمایی درستی برای صنایع معدنی انجام شود دیگر مشکلی برای تامین آب وجود نخواهد داشت. این طرحیکه برای معادن کوچک گفته شد برای معادن مس از طرف بخش خصوصی اجرایی گردید. به این شکل که داخل یک معدن بزرگ یک واحد صنعتی ایجاد نمودیم و اطراف آن، پنج معدن کوچک مقیاس در فواصل کم حداکثر فاصله شصت کیلومتری ایجاد نمودیم، آن ها تامین‌کننده صنعت شده‌اند و هر کدام از این معادن نیاز صنعت را تامین میکنند. این مدل میتواند برای ده تا پانزده معدن کوچک با ذخیره کم اجرایی گردد. در واقع این موضوع را میتوان همان اجرای کنسرسیوم معدنی یا تعاونی صنعتی و معدنی دانست.
شعبانی جانمایی درست واحدهای صنایع معدنی را از الزامات دانست و گفت: جانمایی واحدهای فرآوری مورد نظر نیز باید بدرستی انجام گردد. بدین ترتیب که فاصله آن ها تا معادن تامین‌کننده مواد اولیه دارای توجیه بوده و منابع آبی هم در دسترس آن ها باشد. هم اکنون جای این ساماندهی در بخش معدن و صنایع معدنی خالیست و میتوان برای آن طرح تعریف کرد. در واقع میتوان بحث آمایش سرزمین را با دیدگاه معادن بویژه معدن های کوچک مقیاس انجام داد.
نیاز به اجرای طرح آمایش برای واحدهای فرآوری
مدیر اکتشاف شرکت آتین معدن میدیا درمورد آمایش سرزمین اظهار داشت: آمایش سرزمین از آن کلماتی است که در معنای لغوی قابل بیان نیست و بشکل یک مفهوم توضیح داده میشود. واژه سرزمین بیان گر یک تعداد از پارامترهای سطحی یا نزدیک بسطح کره زمین است که برای انسان اهمیت دارد. این پارامترها در موضوعات مختلف مثل شهرسازی، محیط‌زیست و…. با یک دیگر متفاوت هستند ولی در هنگام این تفاوت در بیش تر موارد با یک دیگر در رابطه مستقیم نیز هستند.
بگفته کامران کاوه فیروز، واژه آمایش نیز بمعنای آماده‌سازی، تجهیز و معانی از این دست آورده میشود. واژه ترکیبی آمایش سرزمین در مفهوم شامل جمع‌آوری و ترکیب اطلاعات پایه درمورد مدیریت، برنامه ریزی بلند مدت و استفاده درست از منابع زمین در زمینه زندگی انسانی و بهره وری مناسب است. این ترکیب واژه در علوم مختلف مثل جغرافیا، عمران، محیط‌زیست، زمین‌شناسی و دیگر موارد از این دست میتواند کاربرد داشته باشد.
کاوه فیروز عنوان کرد: در دهه چهل شمسی این مفهوم برای اولین بار به شکل رسمی در کشور ارائه شد و در سال پنجاه و سه دفتر آمایش سرزمین در سازمان برنامه و بودجه آمده است. این دفتر تحت نظر شورایعالی آمایش سرزمین است که ریاست آن با رئیس‌جمهور است. در بخش معدن از دیدگاه دولت آمایش سرزمین میتواند برای برنامه ریزی بلند مدت و استفاده از منابع، امکانات و هم چنین ایجاد مناطق مناسب از نظر زیرساختی بمنظور ساخت و توسعه قطبهای معدنی کاربرد داشته باشد.
او ادامه داد: میتوان بمعدن سنگ آهن سنگان در استان خراسان رضوی اشاره نمود. مطالعات آمایش سرزمین در این بخش میتواند ظرفیت بزرگ سنگان را بقطب معدنی آهن و زنجیره کامل فولاد و نورد در این منطقه تبدیل نماید. ضمن این که با توجه بظرفیت بالای پهنه شمال شرق (بلوک لوت) توسعه امکانات و زیرساخت منطقه سبب رونق بخش خصوصی و فعالیت معادن کوچک مقیاس خواهد شد.
بگفته وی با وجود این که مطرح میشود پراکندگی معادن در ایران باعث میشود طرح موضوع آمایش سرزمین در بخش اکتشاف امکان پذیر نباشد ولی از دیدگاه فنی، زونهای متالوژنی در ایران تعریف گردیده و البته نیاز به بازنگری و روزآمد کردن دارد؛ با توجه به این که اصلی ترین بخش در آمایش سرزمین ایجاد بانک اطلاعاتی خیلی کامل و قابل استناد است، اولین و مهم ترین بخش اطلاعات در زونهای متالوژنی قرار دارد. در مرحله بعد موقعیت معدن های بزرگ و کوچک، واحدهای فرآوری، اطلاعات زیست محیطی، شهرسازی، منابع طبیعی و سایر موارد از این دست میتواند زیر ساخت مناسب بمنظور طرح موضوع و استفاده صحیح از آمایش سرزمین را در بخش معدن فراهم آورد. در بخش دفتری هم این اطلاعات از طرف نرم افزارهای GIS میتواند طبقه بندی و پردازش گردد که خروجی مناسبی جهت ادامه کار میتوان گرفت.
او تصریح کرد: با توجه به ماهیت بخش خصوصی و اصل سرمایه گذاری و سوددهی در این بخش، متاسفانه برای طرحهایی از قبیل آمایش سرزمین با توجه به هزینه اولیه و توجیه نشدن مدیران بخش خصوصی در کاربرد مفید طرحهایی از این دست، بخش خصوصی تمایلی بصرف هزینه و زمان در ندارد. در واقع قانون گذار دولت را موظف به اجرای طرح آمایش معدن در موضوع های مختلف کرده و ارگانهای مرتبط به وزارت صنعت، معدن و تجارت مانند سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور یا ایمیدرو میتوانند در این بخش، پیشرو باشند و باثبات عمل کنند.
بگفته مدیر اکتشاف شرکت آتین معدن میدیا در چند سال پیش سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی، طرح آمایش سرزمین را در بخش واحدهای فرآوری اجرا نمود ولی گزارش یا خروجی مناسبی از این مطالعه در دسترس عموم قرار نگرفت و حتی نتیجه این مطالعات میتوانست در قالب گردهمایی به بخش خصوصی ارائه گردد و نتایج طرح میتوانست در بخش دولتی و خصوصی قابل استفاده و کاربردی گردد ولی مانند سایر طرحهای مطالعاتی از این دست، نیمه کاره به بایگانی سپرده شد. بنظر میرسد با الگوبرداری از کشورهای پیشرفته و تهیه پایگاه دادههای کامل با هم کاری تمام دستگاههای دست‌اندرکار میتوان به الگوی قابل بهره‌برداری در باره آمایش سرزمین رسید. خروجی مطالعه آمایش سرزمین در بخش خصوصی میتواند سبب تشکیل کنسرسیومهای معدنی با هدف تجمیع معادن کوچک و راه‌اندازی خطوط فرآوری برای چندین معدن گردد که در نهایت سبب ارزش افزوده مناسبی خواهد شد. بطور نمونه در منطقه طرود در جنوب شاهرود چندین شرکت معدنی روی معادن مس در حال فعالیت اکتشافی و استخراج هستند و چند واحد فرآوری با رویه کاری یکسان در فاصله کم تر از ده کیلومتر نسبت به هم قرار دارند در حالیکه با تجمیع این معدن و واحدهای فرآوری میتوان بشرایط خیلی مناسب و بازدهی خیلی بیش تر نسبت به حالا رسید.
منبع : دنیای معدن
